Lan-baja berriak hileko mingarriengatik, abortuagatik eta haurdunaldiagatik: argibide guztiak
Gaurtik, lan-eskubide gehiago izango dituzte Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) eta Nafarroako emakumeek; izan ere, gaixo-baimena eskatu ahalko dute hileko mingarri ezgaitzaileak, abortua eta haurdunaldia (39. astetik aurrera) izanez gero.
Hileko ezgaitzaileen kasuan, aitzindaria da Espainiako Estatua, Europar Batasunean eskubide hori aitortzen duen lehena baita. Europatik kanpo ere, oso herrialde gutxitan dago lan-baja hori. Asia da erreferente nagusia, eta Japonian eta Hego Korean jasota dute legedian.
Neurriok martxoan indarrean sartu zen Abortuaren Legearen erreforman jasota daude, eta aurreikusita zegoen hiru hilabete geroago (ekainaren 1ean) martxan jartzea. Hona andrazkoen lan-eskubideak handitzen dituzten lan-baja berrien nondik norakoak:
Zer dira hileko ezgaitzaileak?
Grafikoa: EITB Media
Arauak berak zehazten du zer den hileko ezgaitzailea (dismenorrea), eta horrekin lotutako hainbat gaixotasun aipatzen ditu, endometriosia, miomak eta obario polikistikoak, esaterako. Eritasunek min handia eragin ahal dute, odoljario eta guzti, sexu-harremanak edukitzean edo komunera joatean, beste sintoma batzuekin batera.
Aurrerantzean, bada, andrazko horiek familia-medikuarenera jo ahalko dute gaixo-baimena eskatzera. Orain arte, bazegoen hura galdegiterik, baina 4. egunetik aurrera kobratzen zuten (betiere, lan-hitzarmenaren arabera). Aurrerantzean, baja lehen egunetik jasoko dute emakumeek, eta Gizarte Segurantzak ordainduko du oso-osorik. Gainera, langileei ez zaie aurretiazko kotizaziorik eskatuko —beste baja batzuetan bai eskatu ohi dute—.
Legeak emakumezko horien lan-eskubideak bermatzea du helburu, eta zio horregatik ez diskriminatzea. Hala, bajan daudela beste arrazoirik eman gabe kaleratuko balituzte, kaleratzea baliogabe jotzeko aukera legoke.
EndoEuskadi endometriosia duten gaixoen elkartearen ustez, bajok positiboak dira, baina neurri gehiago eskatu dituzte eritasunaren kontrako borrokan aurrera egiteko:
Beste bi lan-bajak
Abortuaren legearen erreformak beste bi gaixo-baimen aitortu ditu: bata, haurdunaldi-eteteak (borondatezkoa zein gogoz kontrakoa) eragin ditzakeen ondorio fisiko eta psikologikoez sendatzeko baja; bestea, haurdunaldiagatiko baja, 39. astetik aurrera.
Bi kasu horietan, enpresak lehen baja-eguna ordainduko du, eta hortik aurrerakoa, Gizarte Segurantzak. Emakume haurdunari aurretiazko kotizazioa eskatuko zaio; ez, ordea, abortatu duen emakumeari.
Grafikoa: EITB Media
Zure interesekoa izan daiteke
Kirola, musika eta lan gogorra: 110 urteko Isabel donostiarraren sekretua
Isabel Etxeberriak, 110 urterekin, pianoa jotzen jarraitzen du, arratsaldero, Bartzelonako bere etxean. Betidanik egin izan du kirola, eta gaur egun ere oso bizimodu aktiboa duela kontatu digu. Bere iritziz, sasoiz zahartzeko, garrantzitsuagoa da maitasuna kontu materialak baino.
Eider Gotxi (Guggenheim Urdaibai Stop): "Herritarron lanari esker lortu da Guggenheim Urdaibai proiektua bertan behera geratzea"
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko bertan behera gelditu eta biharamunean, erakundeen jarrera "zurrun eta inposatzailearen aurrean" herria garaile atera dela azpimarratu du Eider Gotxi Guggenheim Urdaibai Stop plataformaren bozeramaileak. Garaipena jai giroan ospatzeko otsailaren 7rako Gernikan antolatu duten ospakizunean parte hartzeko deia egin die herritarrei. Bestalde, Gotxik ohartarazi du plataformaren bidea ez dela bukatzen eta ontziola Muruetatik ateratzea izango dela hurrengo erronka.
Gutxienez 11 kilometroko auto-ilarak AP-8an, Irunen, eta kamioiak ezin dira Biriatuko mugan zehar pasa
AP-8an, gutxienez 11 kilometroko auto-ilarak daude Irun parean, Baionarako noranzkoan, eta 0 kilometroan kamioientzako trafikoa arautzeko neurri bereziak aktibatu dira. Ibilgailu astunen murrizketak 05:00etatik 20:00etara egongo dira indarrean.
ETB ON aurkeztu dute, EITBren telebista plataforma digital berria
ETB ON plataforman zuzenekoen eskaintza handia eta EITB Taldearen edukirik onenak klik bakar batean topatuko ditu erabiltzaileak, nahi duen unean eta moduan ikusteko. Teknologia berri bat ardatz hartuta, Nahieran plataforma historikoa birformulatu eta etorkizunera begira jarri du EITBk.
Gernika, Bermeo eta Mundakako herri plataformek Busturialdea-Urdaibairako plan estrategikoa kritikatu dute
Ez daude ados Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak eskualderako egin duten inbertsio planarekin. Eskualdea zahartzen ari dela diote, gazteak kanpora joaten ari direlako ez dutelako bertan lan egin eta bizitzeko aukerarik. Beraz, lehendabizi enplegua eta etxebizitza planak behar direla diote.
Urdaibaiko Guggenheim museoa baztertu dute, proiektua iragarri eta 17 urtera
Bi urteko azterketa eta hamaika eztabaidaren ondoren, Urdaibaiko Guggenheim proiektua baztertzearen erabakia hartu du Patronatuak. Orain hilabete, Elixabete Etxanobe Bizkaiko ahaldun nagusiak azaldu zuen luze joko zuela museoa eraikitzeko lurrak garbitzea, bai eta egitasmoaren aurkako salaketak epaitegietan argitzea ere. Eta kalean proiektuak kritika andana jaso izan du talde ekologisten eta herritarren aldetik.
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko baztertu du museoko Patronatuak
Arratsaldean egindako bileran aho batez hartu dute azken erabakia, proiektuaren bideragarritasun faltagatik. Egitasmoa aurrera eramateko zailtasun handiena Murueta ontziola dagoen lur zatiaren egoera juridikoa dela jakinarazi du Elixabete Etxanobe diputatu nagusiak.
163 postuk eta hogei bat jarduerak girotuko dute Donostiako San Tomas azoka
Datorren igandean, Gipuzkoako hiriburuan izango den azokara hurbilduko direnek, salmenta postuez gozatzeaz gain, gustu eta adin guztietarako jardueretan parte hartu ahal izango dute.
Entzute prozesuak islatzen du Guggenheim Museoa Urdaibain zabaltzerik "ez" dela nahi, baina eskualdeko garapenari begi onez begiratzen zaiola utzi du agerian
Herritarren artean entzute-prozesua gidatu duen Agirre Lehendakaria Centerrek azaldu duenez, "hasierako narratiba" horien zati handi bat "beste joera bat" hartu du hilabeteetan zehar. Izan ere, Urdaibaiko Guggenheimen aurkako iritziak jaso dira, baina baita eskualdearen garapenaren aldeko jarrerak ere.
Korrika egin, osasuntsu zahartzeko: Fernando eta Leopoldo, 81 eta 76 urterekin atxintxika egiten jarraitzen duten beteranoak
Fernandok 31 Behobia daramatza, azken bi urteetan beteranoena izanik, eta Leopoldo erretiroa hartu baino pixka bat lehenago hasi zen kilometroak egiten. Korrika egitea botikarik onena da bientzat, ez bakarrik ongizate fisikoagatik, gaixotasunak prebenitzen eta sasoiz zahartzea atzeratzen ere laguntzen baitie.