Lan-baja berriak hileko mingarriengatik, abortuagatik eta haurdunaldiagatik: argibide guztiak
Gaurtik, lan-eskubide gehiago izango dituzte Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) eta Nafarroako emakumeek; izan ere, gaixo-baimena eskatu ahalko dute hileko mingarri ezgaitzaileak, abortua eta haurdunaldia (39. astetik aurrera) izanez gero.
Hileko ezgaitzaileen kasuan, aitzindaria da Espainiako Estatua, Europar Batasunean eskubide hori aitortzen duen lehena baita. Europatik kanpo ere, oso herrialde gutxitan dago lan-baja hori. Asia da erreferente nagusia, eta Japonian eta Hego Korean jasota dute legedian.
Neurriok martxoan indarrean sartu zen Abortuaren Legearen erreforman jasota daude, eta aurreikusita zegoen hiru hilabete geroago (ekainaren 1ean) martxan jartzea. Hona andrazkoen lan-eskubideak handitzen dituzten lan-baja berrien nondik norakoak:
Zer dira hileko ezgaitzaileak?
Grafikoa: EITB Media
Arauak berak zehazten du zer den hileko ezgaitzailea (dismenorrea), eta horrekin lotutako hainbat gaixotasun aipatzen ditu, endometriosia, miomak eta obario polikistikoak, esaterako. Eritasunek min handia eragin ahal dute, odoljario eta guzti, sexu-harremanak edukitzean edo komunera joatean, beste sintoma batzuekin batera.
Aurrerantzean, bada, andrazko horiek familia-medikuarenera jo ahalko dute gaixo-baimena eskatzera. Orain arte, bazegoen hura galdegiterik, baina 4. egunetik aurrera kobratzen zuten (betiere, lan-hitzarmenaren arabera). Aurrerantzean, baja lehen egunetik jasoko dute emakumeek, eta Gizarte Segurantzak ordainduko du oso-osorik. Gainera, langileei ez zaie aurretiazko kotizaziorik eskatuko —beste baja batzuetan bai eskatu ohi dute—.
Legeak emakumezko horien lan-eskubideak bermatzea du helburu, eta zio horregatik ez diskriminatzea. Hala, bajan daudela beste arrazoirik eman gabe kaleratuko balituzte, kaleratzea baliogabe jotzeko aukera legoke.
EndoEuskadi endometriosia duten gaixoen elkartearen ustez, bajok positiboak dira, baina neurri gehiago eskatu dituzte eritasunaren kontrako borrokan aurrera egiteko:
Beste bi lan-bajak
Abortuaren legearen erreformak beste bi gaixo-baimen aitortu ditu: bata, haurdunaldi-eteteak (borondatezkoa zein gogoz kontrakoa) eragin ditzakeen ondorio fisiko eta psikologikoez sendatzeko baja; bestea, haurdunaldiagatiko baja, 39. astetik aurrera.
Bi kasu horietan, enpresak lehen baja-eguna ordainduko du, eta hortik aurrerakoa, Gizarte Segurantzak. Emakume haurdunari aurretiazko kotizazioa eskatuko zaio; ez, ordea, abortatu duen emakumeari.
Grafikoa: EITB Media
Albiste gehiago gizartea
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.
Pertsona bat hil da Tafallan furgoneta baten eta uzta biltzeko makina baten artean izandako istripuan
Polizia-iturriek jakitera eman dutenez, istripua 09:00etan gertatu da, NA-132 errepidean, Tafalla parean, eta hildako pertsona furgonetan zihoana da.
San Mamesera sartzeko inguruak jarraitzaile zuri-gorriz bete dira, Txapeldunen Ligako hitzorduan
Zuri-gorriek Arsenalen aurka neurtuko dituzte indarrak astearte honetan, Txapeldunen Ligako 1. jardunaldiko neurketan. Athleticeko milaka zale bildu dira gaur arratsaldean partida honetan, taldea animatzeko helburuarekin.
Osakidetzak 10.000 haurtxo immunizatuko ditu bronkiolitis akutuaren aurka
Hasieran, katarroaren antzeko sintomak agertzen dira, hala nola mukiak, eztula edo sukarra, baina egun batzuen buruan beste sintoma batzuk ager daitezke, adibidez, arnasa hartzeko zailtasunak, txistuak edo nekea, eta neke horrek esnea hartzean eragiten die haurtxoei.