Eguzki-eklipse anular batek Amerika zeharkatuko du ipar-mendebaldetik hego-ekialdera
Gaur, urriaren 14a, larunbata, eguzki-eklipse anular bat izango da. AEBko mendebaldean, Erdialdeko Amerika eta Hego Amerikako zenbait tokitan ikusi ahalko da fenomenoa, eta ozta-ozta, mendebaldeko kanariar uharteetan eta Cabo Verden. Guztira, eklipseak 351 minutu iraungo du (6 ordu eskas). Puntu gorena 17:59an izango da (ordu unibertsala) Karibe itsasoan, Punta Gorda (Nikaragua) parean; une horretan, eklipsearen magnitudea (Ilargiak ezkutatzen duen eguzki-diametroaren frakzioa) 0,95 izango da.
Eraztun-eklipsea Amerikan ikusiko da ondoen, ipar-mendebaldetik hego-ekialdera, Mexiko, Belize, Honduras, Nikaragua, Panama, Kolonbia eta Brasil aldean, eta Cabo Verden eta Afrikako mendebaldeko muturrean ere ikusiko da, oso ahul bada ere. Behatoki Astronomiko Nazionalaren arabera, Espainiako Estatuan, ikustekotan, Hierron, La Palman, Gomeran, Tenerifen eta Kanaria Handian ikusi ahalko da, baina fenomenoa ia ez da hautemango, eguzkia sartzearekin batera gertatuko baita.
Eklipse bat gertatzen da objektu astronomiko batek beste bat erabat edo partzialki ezkutatzen duenean. Lurretik, eguzki- eta ilargi-eklipseak ikus ditzakegu. Lehenengo kasuan, Ilargiak eguzki-diskoa ezkutatzen du, eta bigarrenean, Ilargia Lurrak espazioan proiektatzen duen itzalean jartzen da. Honen moduko eklipse batean, Ilargiak ez du Eguzkiaren diskoa estaltzen, nahiz eta bere erdiguneak ondo lerrokatuta egon, eta Ilargiaren diskoa inguratzen duen eraztun laranja distiratsua da horren emaitza.
1912tik ez da eguzki-eklipserik ikusi Iberiar penintsulan. Eklipse eskasia, ordea, laster amaituko da, 2026a eta 2028a bitartean bi eklipse oso eta anular bat izango baitira, eta Iberiar penintsulako lekuren batetik ikusi ahalko dira.
Albiste gehiago gizartea
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.
Pertsona bat hil da Tafallan furgoneta baten eta uzta biltzeko makina baten artean izandako istripuan
Polizia-iturriek jakitera eman dutenez, istripua 09:00etan gertatu da, NA-132 errepidean, Tafalla parean, eta hildako pertsona furgonetan zihoana da.
San Mamesera sartzeko inguruak jarraitzaile zuri-gorriz bete dira, Txapeldunen Ligako hitzorduan
Zuri-gorriek Arsenalen aurka neurtuko dituzte indarrak astearte honetan, Txapeldunen Ligako 1. jardunaldiko neurketan. Athleticeko milaka zale bildu dira gaur arratsaldean partida honetan, taldea animatzeko helburuarekin.
Osakidetzak 10.000 haurtxo immunizatuko ditu bronkiolitis akutuaren aurka
Hasieran, katarroaren antzeko sintomak agertzen dira, hala nola mukiak, eztula edo sukarra, baina egun batzuen buruan beste sintoma batzuk ager daitezke, adibidez, arnasa hartzeko zailtasunak, txistuak edo nekea, eta neke horrek esnea hartzean eragiten die haurtxoei.
CIC bioGUNEren ikerketa batek gibeleko minbizi arraro eta oldarkor bat tratatzeko bide berri bat aurkitu du
Aurkikuntzek iradokitzen dutenez, zelulen barruan magnesioa garraiatzeaz arduratzen den CNNM4 proteinaren blokeoak tratamendu zuzen, seguru eta eraginkorra eskain lezake, minbizi horren aurkako terapia pertsonalizatuetarako bide berriak irekiz.