Planeten "ezohiko" lerrokatzea, ate joka: noiz, nola eta non ikusi?
Asteazkenean, abuztuaren 28an, sei planeta (Merkurio, Marte, Jupiter, Saturno, Urano eta Neptuno) lerrokatuta ikusiko ditugu zeruan, "ezohiko" fenomeno astronomiko batean. Honatx ikuskizuna jarraitzeko gakoak:
Noiz?
Lerrokatzea Lurra planetako edozein eremutik ikusi ahalko da asteazkenean. Euskal Herriaren kasuan, unerik onena goizaldean, edo beranduen dela, egunsentia baino ordubete arinago (06:00-07:00 tartean, kokapenaren arabera). Izan ere, Merkurio Eguzkia irten eta berehala desagertuko da begi-bistatik.
Kontuan hartu beharreko bestea: sei planeten hurrengo "desfilea" 2034an izango da.
Zer?
Planetak askotan azaltzen zaizkigu ilaran; batzuetan, hiru ezberdindu ditzakegu zeruan eta, gutxiagotan, bost. Oraingo honetan, baina, sei argi ikusiko ditugu ortzian: Merkurio, Marte, Jupiter, Saturno, Urano eta Neptuno.
Lerrokatzea ez da perfektua izango, baina sei planetan sasi-ilaran, norabide berean kokatuta, atzeman ahalko ditugu.
Planeten argia ez da izarrek ematen dutenarekin nahastu behar. Planetenak ez du dir-dir egiten, ez baitute berezko argirik (ikusten duguna Eguzkiaren isla da).
Nola?
Merkurio, Marte, Jupiter eta Saturno begi hutsez ikusi ahalko dira. Merkurio zerumugatik izango da eta, akaso, kostako zaigu sumatzea; gainera, eguna argitzearekin batera ez da ikusgai izango.
Neptuno eta Uranoren argia ahulagoa da, eta ikusteko teleskopioa edo prismatiko onak beharko ditugu.
Non?
Populazio handietatik urrun hobeto ikusten dira fenomeno astronomikoak, argi kutsadura saihesten delako. Dena den, planeten lerrokatze hori hirietan ere izango da ikusgai.
Albiste gehiago gizartea
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.
Pertsona bat hil da Tafallan furgoneta baten eta uzta biltzeko makina baten artean izandako istripuan
Polizia-iturriek jakitera eman dutenez, istripua 09:00etan gertatu da, NA-132 errepidean, Tafalla parean, eta hildako pertsona furgonetan zihoana da.
San Mamesera sartzeko inguruak jarraitzaile zuri-gorriz bete dira, Txapeldunen Ligako hitzorduan
Zuri-gorriek Arsenalen aurka neurtuko dituzte indarrak astearte honetan, Txapeldunen Ligako 1. jardunaldiko neurketan. Athleticeko milaka zale bildu dira gaur arratsaldean partida honetan, taldea animatzeko helburuarekin.