Gaixotasun kardiobaskularrak munduko heriotza-kausa nagusia dira, eta bigarrena, Euskadin
Gaur, EITB Maratoia gaixotasun kardiobaskularretan murgilduko da bete-betean 'Entzun zure bihotzari' lelopean, gaixotasunon ikerketarako dirua biltzeko asmoz. Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera, gaixotasun horiek 17,9 milioi hildako eragiten dituzte urtero munduan, hau da, heriotzen % 32, eta horiek dira, era berean, zahartzaroan bizi-kalitatea murriztearen arrazoi nagusia ere.
Euskal Autonomia Erkidegoan Gaixotasun Kardiobaskularrak izan ziren bigarren heriotza-kausa 2023an (% 25,4), tumoreen ondoren (% 28,0). Emakumeen artean GKBak izan ziren lehenengo heriotza-kausa (% 26,3), eta ondoren tumoreak (% 22,3); gizonen artean, berriz, tumoreak (% 33,8) lehenengo eta GKBak ondoren (% 24,4).
5.662 pertsona hil ziren iaz EAEn gaixotasun horien ondorioz, eta Euskadin gaixotasun larri gisa daude sailkatuta. Besteak beste, gaixotasun koronarioa eta gaixotasun zerebrobaskularra nabarmentzen dira.
Oro har, odol-hodiei eragiten dieten gaixotasunak (gaixotasun baskularrak) eta bihotzari eragiten diotenak (kardiopatiak) bereiz ditzakegu. Gaixotasun horien artean daude, berbarako, hipertentsio arteriala, gaixotasun koronarioa, bihotz-gutxiegitasuna eta istripu zerebrobaskularra. Gaixotasun koronarioa da gaixotasun kardiobaskularren agerpenik ohikoena, eta, mundu mailan, heriotza kardiobaskularren erdia eragiten du, gutxi gorabehera.
Gizentasuna eta gehiegizko pisua dira GKBen arrisku-faktore nagusiak Euskadin, biztanleriaren % 52,7k gehiegizko pisua baitute. Era berean, hipertentsio arteriala eta hiperkolesterolemia ere nabarmendu beharreko arrisku-faktoreak dira, biztanleen % 18,7k eta % 16,9k nahasmendu horiek baitituzte, hurrenez hurren.
Adituen arabera, gaixotasun kardiobaskularren % 90 prebenitu litezke, zenbait ohitura aldatuz gero, hala nola elikadura osasungarria izatea, ariketa fisikoa egitea, tabakoaren kontsumoa saihestea eta alkoholaren kontsumoa mugatzea. Arrisku-faktoreak tratatzeak ere hobekuntzak ekar ditzake, tentsio arteriala, odoleko lipidoak eta diabetesa, adibidez.
Aipatzekoa da Euskal Osasun Sistemak gaixotasun kardiobaskularren arloko 127 ikerketa eta azterketa klinikotan parte hartu duela 2023an. Orain, EITB Maratoiak bere esku dituen baliabide guztiak jarriko ditu martxan elkartasuna bultzatu eta arlo horrekin konprometitutako ikerketan laguntzeko.
Zure interesekoa izan daiteke
Gizon bat atxilotu dute bikotekide ohia hiltzea leporatuta, Huelvan
47 urteko emakumezko biktimaren lankideek horren gorpua aurkitu zuten, indarkeria zantzuekin, lan egiten zuen eta bizi zen nekazaritza-lursailean bertan. Emakumearen alabak joan den astean Guardia Zibilari jakinarazi zionez, atxilotuak ama mehatxatu egin zuen, beste pertsona batekin ezkonduko zela iragarri ondoren.
Gabonetako trena, gaueko lasterketa eta mahai-futbol txapelketa: Bilboko metroak 30 urte bete ditu, eta ospatzen dabil
Bilboko metroak hiru hamarkada beteko ditu aurten, eta kontzertuak, zozketak eta dekorazio bereziak egingo ditu, baita Gabonetako trena, futbolin-txapelketa eta Underrun gaueko lasterketa ere.
Emakume bat San Ignazioko metro geltokian erditu da, Bilbon
Emakumea, senarrarekin batera, Lutxanako geltokian zegoen, eta zenbait bidaiarik ohartarazi dute urak egin dituela, eta, bagoirik bagoira, mediku bila aritu dira.
Bernedoko kanpalekuak antolatzen dituen elkartearen aurkako zehapen-espedientea abiatu du Arabako Aldundiak
Sarrea Euskal Udaleku Elkartearen aurkako zehapen-espedientea ireki du Aldundiak, araudiaren "bi betebehar ez betetzea" leporatuta: eskumena duen departamentuari jardueraren berri ez ematea eta eskatutako dokumentazioa Aldundiari ez helaraztea. Orain arte, 21 salaketa aurkeztu dituzte udaleku horietan parte hartu zuten adingabeen familiek, sexu-erasoak eta exhibizionismoa egitea egotzita.
Talde kriminal bateko hamar pertsona atxilotu dituzte Bilbon, salgaien salerosketan 300.000 euroko iruzurra egiteagatik
Guardia Zibilak faltsututako banku-egiaztagirien bidez enpresei iruzur egiten zien talde bat desegin du. 'Vencal' operazioaren barruan egindako operatiboan, iazko apiriletik Estatuko 18 probintziatan egindako 39 delitu argitu dira.
Gaueko zaintza-patruilak antolatzea pentsatzen ari dira Lemoan, azken hilabeteetako lapurretak direla eta
Azken bi hilabeteetan, kristalak puskatu eta 43 autotan lapurtu dute herriko hainbat puntutan. Ertzaintzak bi pertsona atxilotu ditu dagoeneko, eta beste bat ikertzen ari da.
Lehen aldiz ikusi dute ibis eremita hegaztia Nafarroan
"Giselbert 916" izena duen hegazti-alea bere espezieko lehena da eskualdean, eta Eremita Proiektuari esker dokumentatutako migrazio-ibilbide baten barruan kokatzen da.
Euskal Herriko saharar diasporak bere gaitzespena adierazi du Marokoko autonomia planaren aurrean
Euskal Herriko saharar diasporak elkarretaratzea egin du gaur Gasteizen, Mendebaldeko Sahararen autonomia plana gaitzetsi, eta Marokoren subiranotasunaren pean jarriko lukeen plana errefusatzeko. Sahararren hitzetan, Espainiako Estatua da "gure lurra abandonatu behar izatearen erantzulea", eta, hori dela eta, Espainiako Gobernuari exijitu diote autonomia plana publikoki baztertzeko, independentzia erreferenduma bat egin ahal izateko.
Argentina euskal giroan murgildu da: 2025eko Euskal Aste Nazionala hartu du Tandilek
Hiria Argentinako euskal diasporaren topagune bihurtu da. Dantza, herri kirol eta kalejira artean, mila lagun baino gehiago bildu dira euskal kultura aldarrikatzeko.
AP-8ko sarbidea bost gauez itxiko dute Zarautzen, ordainlekuetan lanak egiteko
Mozketak astelehenetik ostiralera egingo dira, 22:00etatik 06:00etara.