Italiako hauteskundeen gakoak: 'Rosatellum' sistema eta hautagai nagusiak
Igandean hauteskundeak dituzte Italian, Parlamentua osatzen duten bi ganberen osaketa erabakitzeko.
Eserleku kopuruaren murrizketa hitzorduaren gakoetako bat izango da. Dagoeneko 2018ko bozetan martxan jarri zuten hauteskunde sistema errepikatuko dute.
Zer dago jokoan?
2020ko irailean erreferendum batek Konstituzioaren erreforma babestu zuen, eta Diputatuen Ganberako eserlekuen kopurua 630etik 400era jaitsi zuten. Era berean, senatarien zenbakia 315etik 200era murriztu zen.
Konstituzioaren arabera, ganberak bost urterik behin berritu behar dira, baina praktikan legealdiaren amaiera teorikora iristea Gobernuko egonkortasunaren menpe dago. Azken hauteskundeak 2018an egin zituzten.
18 urtez gorako herritar guztiek boto eskubidea dute, nahiz eta 2021era arte Senatuko hauteskundeetarako langa 25 urteetan egon. Kongresurako hautagaitza aurkeztu ahal izateko, 25 urteko adina da muga. Aldiz, 40 urtez gorakoak soilik izan daitezke senatari.
Matteo Salvini, Silvio Berlusconi y Giorgia Meloni en un acto electoral. Foto: EFE
Nola aukeratzen dira ordezkariak?
Esan bezala, hauteskunde sistema berria 2018ko bozetan estreinatu zuen Italiak. Eltore Rosato Alderdi Demokratikoko diputatuak proposatu zuen erreforma, eta haren omenez 'Rosatellum' izendatu zuten. Eserlekuak banatzeko sistema bikoitza ezarri zuen. Teorikoki, blokeak eta alderdi handienak nagusitzea errazten du.
Eserlekuen % 36 izen bakarreko hauteskunde-barrutien bidez banatzen dira, eta boto kopururik handiena lortzen duen hautagaiak erdiesten du jokoan dagoen ordezkari bakarra. Diputatuen Ganberako 147 eserleku formula honen bitartez banatzen dira, eta Senatuko beste 74.
Ordezkarien % 61 -245 diputatu eta 122 senatari- zerrenda sistema proportzional baten bidez aukeratzen dituzte, barruti bakoitzean 1-8 eserleku banatuz, biztanleriaren arabera.
Eserlekuen % 2 -zortzi Diputatuen Ganberan eta lau Senatuan- atzerrian bizi diren italiarrek hautatuko dituzte, alderdien zerrenda sistema proportzional baten bidez ere.
Azken banaketak gutxieneko batzuk kontutan ditu; horrela, bakarka aurkeztu eta estatu mailan botoen % 3 baino gutxiago lortzen dituzten alderdiek ez dute ordezkaririk eskuratuko. Senatuan, eskualde batean bozen % 20 bereganatuko beharko dira ordezkaritza lortzeko.
Koalizioen kasuan, ordea, langa botoen % 10ekoa izango da.
Enrico Letta en un acto de campaña. Foto: EFE
Albiste gehiago mundua
Estatu palestinarra onartzea Hamas "saritzea" dela salatu du Trumpek
Dagoeneko 157 herrialdek aitortzen dute Estatu palestinarra, gehiengo zabala Nazio Batuen Erakundean eserlekua duten 193 herrialdeen artean.
Laku batek gainezka egin eta uholdeak eragin ditu Taiwanen, Ragasa supertifoiak utzitako euriteen ondorioz
Gutxienez 75 pertsona harrapatuta daude, eta bi lagun agertu barik, Guangfu udalerrian, Ragasa supertifoiak eragindako euriteen ondorioz laku natural batek gainezka egin du eta. Urak herriaren erdigunea estali du, eta herritarrak teilatu eta ibilgailuetara igo behar izan dira erreskate-taldeak iritsi arte.
Parazetamola, haurdunaldia eta autismoa: ikerketa askok baztertzen duten korrelazioa
Zientzialarien esanetan, parazetamola beste edozein aukera baino hobea da haurdun dauden emakumeen mina arintzeko. Gainera, seme-alaba autistak dituzten familiak estigmatizatzeko arriskuaz ohartarazi dute, gurasoek eragin duten ustea zabal daitekeelako.
Jimmy Kimmelen programa bueltan da, Charlie Kirken hilketari buruzko iruzkinengatik bertan behera geratu ostean
"Jimmy Kimmel Live!" umorezko late night arrakastatsua ABC katera itzuliko da, saioa kendu izanak Ameriketako Estatu Batuetan sortutako polemikaren ostean.
Beste hamaika herrialdek onartu dute Palestinako Estatua
Frantzia, Belgika, Luxenburgo, Andorra, Malta, Monako eta San Marino izan dira pausoa ematen azkenak, New Yorken bi estatuen konponbidea gauzatzeko pausoak zehazteko asmoz egindako goi bileran.
Trumpek parazetamola autismoarekin lotu du, ebidentzia zientifikorik ez dagoen arren
Donald Trumpen Gobernuak lotura posible bat aurkitu omen du autismoaren eta haurdunaldian parazetamola kontsumitzearen artean. AEBko presidenteak Etxe Zurian iragarri du aurkikuntza, adituek teoria horren sendotasun zientifikoa zalantzan jartzen duten arren.
Albiste izango dira: Nazio Batuen Batzar Nagusia, Zinemaldia eta eguraldia
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Palestinako Estatuaren aitortza erdigunean dela abiatuko da NBEren 80. Batzar Nagusian
Erresuma Batuak, Kanadak, Australiak, Portugalek eta Frantziak aitortu dute ofizialki Palestinako Estatua, goi-bileraren bezperan. Horren aurrean, Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak esan du ez dela inolaz ere Palestinako Estaturik egongo, eta Bezalel Smotrich zein Itamar Ben Gvir Israelgo ministroek Zisjordania anexionatzea proposatu dute, Palestinako Estatua aitortzeko erabakiei erantzuteko.
"Ondorio juridikoak baino, garrantzi politikoa du nazioarteak Palestina aitortzeak"
Victor Amado EHUko Historia Garaikideko irakasleak uste du onarpenarekin Palestinak nazioarteko zilegitasuna irabaziko duela, Netanyahuren erregimen gero eta isolatuagoaren aurrean.
NBEk gerra eta gizateriaren aurkako krimenak leporatu dizkio Errusiari, Ukrainan egindako gehiegikeriengatik
Ikertzaileek Ukrainako zibilen aurkako eraso indiskriminatuak salatu dituzte.