Italiako hauteskundeen gakoak: 'Rosatellum' sistema eta hautagai nagusiak
Igandean hauteskundeak dituzte Italian, Parlamentua osatzen duten bi ganberen osaketa erabakitzeko.
Eserleku kopuruaren murrizketa hitzorduaren gakoetako bat izango da. Dagoeneko 2018ko bozetan martxan jarri zuten hauteskunde sistema errepikatuko dute.
Zer dago jokoan?
2020ko irailean erreferendum batek Konstituzioaren erreforma babestu zuen, eta Diputatuen Ganberako eserlekuen kopurua 630etik 400era jaitsi zuten. Era berean, senatarien zenbakia 315etik 200era murriztu zen.
Konstituzioaren arabera, ganberak bost urterik behin berritu behar dira, baina praktikan legealdiaren amaiera teorikora iristea Gobernuko egonkortasunaren menpe dago. Azken hauteskundeak 2018an egin zituzten.
18 urtez gorako herritar guztiek boto eskubidea dute, nahiz eta 2021era arte Senatuko hauteskundeetarako langa 25 urteetan egon. Kongresurako hautagaitza aurkeztu ahal izateko, 25 urteko adina da muga. Aldiz, 40 urtez gorakoak soilik izan daitezke senatari.
Matteo Salvini, Silvio Berlusconi y Giorgia Meloni en un acto electoral. Foto: EFE
Nola aukeratzen dira ordezkariak?
Esan bezala, hauteskunde sistema berria 2018ko bozetan estreinatu zuen Italiak. Eltore Rosato Alderdi Demokratikoko diputatuak proposatu zuen erreforma, eta haren omenez 'Rosatellum' izendatu zuten. Eserlekuak banatzeko sistema bikoitza ezarri zuen. Teorikoki, blokeak eta alderdi handienak nagusitzea errazten du.
Eserlekuen % 36 izen bakarreko hauteskunde-barrutien bidez banatzen dira, eta boto kopururik handiena lortzen duen hautagaiak erdiesten du jokoan dagoen ordezkari bakarra. Diputatuen Ganberako 147 eserleku formula honen bitartez banatzen dira, eta Senatuko beste 74.
Ordezkarien % 61 -245 diputatu eta 122 senatari- zerrenda sistema proportzional baten bidez aukeratzen dituzte, barruti bakoitzean 1-8 eserleku banatuz, biztanleriaren arabera.
Eserlekuen % 2 -zortzi Diputatuen Ganberan eta lau Senatuan- atzerrian bizi diren italiarrek hautatuko dituzte, alderdien zerrenda sistema proportzional baten bidez ere.
Azken banaketak gutxieneko batzuk kontutan ditu; horrela, bakarka aurkeztu eta estatu mailan botoen % 3 baino gutxiago lortzen dituzten alderdiek ez dute ordezkaririk eskuratuko. Senatuan, eskualde batean bozen % 20 bereganatuko beharko dira ordezkaritza lortzeko.
Koalizioen kasuan, ordea, langa botoen % 10ekoa izango da.
Enrico Letta en un acto de campaña. Foto: EFE
Albiste gehiago mundua
Hamasek dio Gurutze Gorriak bahituak artatu ahal izango dituela Israelek Gazan laguntza jasotzeko korridoreak irekitzen baditu
Hamaseko miliziek ukatu egin dute bahituei tratu txarrak eman izana, eta bahituek Gazako herriak jasotzen duen "janari bera" jasotzen dutela esan dute.
Israelgo Segurtasun Nazionaleko ministroak Gaza "erabat okupatzea" eskatu du
Horren aurrean, Benjamin Netanyahuk azpimarratu du statu quo erlijiosoa ez dela aldatuko, eta Hamasek eta Jordaniak "probokazioak" leporatu dizkiote Israeli.
Gazatik beka batekin iritsitako ikasle bat kanporatu du Frantziak, mezu antisemitak zabaltzea egotzita
Nour Attaalahk, 25 urte dituenak, "juduak edonon hiltzeko" deia egin zuen, eta Hamasek 2023ko urriaren 7an bahitutako israeldarren exekuzioen "bereizmen handiko irudiak" hartzeko eskatu zuen.
Bigarren sumendi bat erupzioan hasi da Errusiako ekialdean, 8,8 graduko lurrikararen ostean
Krasheninnikov sumendia, Errusiako Kamtxatka penintsulan kokatua, erupzioan hasi da igande honetan, ehunka urte inolako jarduerarik gabe eman ondoren, eta asteazkenean Richter eskalan 8,8ko indarra izan zuen lurrikararen ostean. Azken 24 orduotan, hamar lurrikara nabarmen baino gehiago izan dira inguru horretan.
Leon XVI .a aita santuak deia egin die gazteei "gauza handiak lortzea " helburu izateko eta kontsumismoa baztertzeko
Erroman eginako Gazteen Jubileua ixteko, aita santuak elkartasuna adierazi die Gazan eta Ukrainan gerra pairatzen ari diren gazteei.
Gizon bat espetxeratu dute Frantzian, emaztea mozkortzea egotzita, beste gizon batzuekin sexu-harremanak izatera behartzeko
62 urteko gizonezkoari emaztearen baimenik gabe topaketak antolatzea leporatzen diote, Gisele Pelicoten kasuaren eskandalua gogorarazten duen kasu batean.
60.000 pertsona inguru manifestatu dira Tel Aviven, Gazan bahituen bideoak zabaldu ostean
Gazako gatibuak Israelera bueltan eramango dituen su-eten akordio bat eskatu dute, ohi baino jende gehiagorekin egindako protesta jendetsuan, horien bideo batzuk zabaldu ostean. Bideo horietan, bahituek muturreko argaltasuna erakusten dute eta akordio bat eskatzen diete agintariei. Israelek 104 pertsona hil ditu azken orduotan Gazako Zerrendan.
Hamasek dio ez dela desarmatuko Estatu palestinar bat ezarri arte
Horrela erantzuten dio Steve Witkoff AEBk Ekialde Hurbilean duen mandatariari, talde islamista armak uzteko prest zegoela esan ondoren.
Gazako haurren heriotzak "aurrekaririk gabe" hazi direla ohartarazi du UNICEFek
Gazatarren aurkako bonbardaketak ez du etenik: gutxienez 22 palestinar hil dira bart Israelen beste eraso batzuetan.
Trumpek bi urpeko nuklear zabaldu ditu Medvedev Errusiako presidente ohiaren "adierazpen probokatzaileen" aurrean
Ukrainako gerra geldiarazteko AEBk Errusiari ezarri zion ultimatuma kritikatu zuen duela gutxi, eta ohartarazi zuen horrek bi herrialdeen arteko gatazka ekar zezakeela.