Gaixotasunak, desplazamenduak, heriotza eta suntsipena: palestinarren errealitate jasanezina
Israelek Gazako Zerrendaren gainean duela bi aste hasitako setioak ehunka mila herritar palestinarren egunerokoa baldintzatzen du goitik behera. Ia denak dira zibilak, eta milaka eta milaka, haurrak, armadekin, talde armatuekin edo miliziekin zerikusirik ez dutenak.
Edozein gerratan bezala, Palestinan ere, izan Gazan zein Zisjordanian, biztanleria zibila da gerraren ondorioak modurik zuzenean eta gordinenean pairatzen dituena.
Ondoriorik latzena eta, halabeharrez, atzera-bueltarik ez duena, zalantzarik gabe, heriotza da. Urriaren 7tik, 4.385 lagun hil dira Gazan, horietatik 1.756 haurrak, eta Zisjordanian 84 dira hildakoak. Horiek, baina, 1988ko lehen intifadatik Palestinan hil direnen zerrenda luzeari gehitu behar zaizkio. B'Tselem Israelgo gobernuz kanpoko erakundearen arabera, 11.652 pertsona hil dira Palestinan gatazkaren ondorioz. Denbora tarte berean, 1.766 israeldar hil dira, eta horiei urriaren 7tik milizia palestinarren erasoen ondorioz hil diren 1.400 pertsonak gehitu behar zaizkie.
Gainera, zaurituak 13.561 dira Gazan eta 1.653 Zisjordanian, NBEko Gai Humanitarioak Koordinatzeko Bulegoak igande honetan kaleratutako datuen arabera.
Ondorioz ospitaleak gainezka daude, eta egoera are jasangaitzagoa egiten du argindarrik gabe, urik gabe eta ia sendagairik gabe egoteak, Israelen erasoen etengabeko mehatxupean, gainera. Munduko Osasun Erakundeak salatu du osasun instalazioen aurkako 62 eraso izan direla, besteak beste, asteartean Ahli Arab ospitalearen aurka egindakoa; zazpi ospitale dira jada gelditu behar izan dutenak (lau ziren astearen hasieran). Hainbat mediku eta osasun-langile hil dira erasoetan.
Txostenaren arabera, Israelgo indarrek Gaza hiriko eta Rafahko 17 ospitaleak ebakuatzeko agindua eman dute, baina erietxe horiek ez dute agindua bete, eginez gero gaixo batzuen bizitza arriskuan jarriko luketela iritzita.
Gaixotasunak
Egoera horrek beste albo-kalte batzuk ere baditu, besteak beste, gaixotasunak. Gazako osasun-zerbitzuen arabera, barizela, sarna eta beherako kasuak detektatzen hasi dira, baldintza higieniko txarrek eta ur ez edangarriaren kontsumoak eragindakoak, NBEko Gai Humanitarioak Koordinatzeko Bulegoaren arabera.
Gazako egoerari buruzko eguneroko txostenean zehaztu dutenez, kasu horiek ugaritzeko beldur da NBE, Israelek duela 11 egunetik erabat moztuta duen argindar hornidura berrezarri edo sorgailuak elikatzeko erregai gehiago iritsi ezean.
NBEren hitzetan, palestinar batzuk, beste aukerarik ez dutenez, nekazaritza-erabilerako putzuetako ur gazia kontsumitzen ari dira, eta horrek kolera agerraldiak eragin ditzake, baita osasunerako hainbat arrisku sortu ere, hipertentsio-mailak handitzea, bereziki haurtxoen, haurdun dauden emakumeen eta giltzurrun-arazoak dituzten pertsonen kasuan esaterako.
Txostenean, NBEk txalotu egin du Gazara larunbat honetan sartu den laguntza humanitarioa, baina ohartarazi du laguntza hori Palestinako lurraldera egunero sartu ohi den elikagaien, botiken eta oinarrizko beste hornikuntza batzuen % 4 baino ez dela.
Behartutako desplazamenduak
Gazako Zerrendako Etxebizitza Ministerioaren arabera, Zerrendako 164.000 etxebizitza, lurraldeko guztien % 42, "partzialki edo erabat suntsituta" geratu dira Israelek urriaren 7an bonbardaketak hasi zituenetik.
Israelen erasoek "erabat suntsitu" dituzte 5.635 etxebizitza-eraikin, hau da, 15.100 etxe, guztira. Beste 139.000 etxe partzialki kaltetu dira, eta horietako 10.656 ez daude bertan bizitzeko moduan, Gai Humanitarioak Koordinatzeko Nazio Batuen Bulegoak (OCHA) egindako balantzearen arabera.
NBEren bulego horren hitzetan, Israelen bonbardaketak hasi zirenetik, 1,4 milioi pertsona daude Gaza barruan desplazatuta, eta gutxienez 566.000 errefuxiatu daude Errefuxiatu Palestinarrentzako Nazio Batuen Agentziak (UNRWA) prestatutako eremuetan babestuta.
Zure interesekoa izan daiteke
Dick Cheney AEBko presidenteorde ohia hil da, 84 urterekin
George W. Bushen Gobernuko bigarrena Defentsa Saileko buru ere izan zen, eta garai batean Alderdi Errepublikanoaren zutabeetako bat.
Zohran Mamdani, New Yorkeko eraberritze aurrerakoia gorpuzteko prest dagoen gizona
34 urterekin, Mamdanik Alderdi Demokratako olatu aurrerakoi, kulturaniztun eta ezkertiar berria irudikatzen du, eta astearte honetako New Yorkeko Alkatetzarako hauteskundeak irabazteko faborito argia da. Bere alderdiko liderren babes argirik ez duen arren, ezkerrera biratu eta izaera sozialeko politika publikoen egarri diren gazteen babesa du.
500 milioi haur baino gehiago bizi dira gatazka armatuen eremuetan
Save the Children gobernuz kanpoko erakundearen arabera, 2024an 520 milioi adingabe baino gehiago bizi ziren gatazka-guneetan. Afrika da eskualde kaltetuena: kontinente horretako haur guztien % 32 indarkeria armatuaren eraginpean bizi dira. 2024an, egunero, batez beste, 78 haur erailketen, bahiketen, sexu-erasoen eta mutilazioen biktima izan ziren, besteak beste.
‘Melissa’ urakanak Jamaikan eragindako suntsipena
Melissa urakanak suntsipena eragin du Jamaika uhartean, eta gutxienez 28 hildako dira jada. Urakanak "aurrekaririk gabeko" hondamendia eragin duela adierazi dute Jamaikako agintariek. Horrela geratu da uhartea, Melissaren astinduaren ondoren.
6,3 graduko lurrikara batek Afganistan iparraldea astindu du
Lurrikararen ondorioz, 27 hildako eta 700 zauritu baino gehiago izan dira, baina bilaketa- eta erreskate-lanek aurrera jarraitzen dute, eta ez da baztertzen datozen orduetan hildakoen kopuruak gora egitea.
Trumpek esan du ez duela uste AEBk Venezuelaren kontrako gerrarik egingo duenik, baina ez du planei buruz hitz egin nahi izan
"Zer erantzun diezaioket horrelako galdera bati? Ba al dago Venezuelan eraso bat egiteko planik? Nork esango luke hori? Halakorik balego, esan egingo nizukeela uste duzue, zintzoki? Bai, planak ditugu. Oso plan sekretuak ditugu", esan du 'Air Force One' hegazkinean. "Begira, ikusiko dugu Venezuelarekin zer gertatzen den", adierazi zuen, eta Venezuelako Gobernuak "milaka pertsona bidali zituen kartzeletatik, erakunde mentaletatik eta mendekotasun zentroetatik".
2007tik aurrera jaiotakoei erretzea debekatu die Maldivetako Gobernuak, horrelako erabaki bat hartu duen lehen herrialdea bihurtuz
Debekua aitzindaria da munduan, eta "ohitura ez osasungarriak desagerraraztea eta belaunaldi osasungarria eraikitzea" du helburu, presidenteak azaldu duenez.
Hamasek beste hiru gorpu entregatu dizkio Israeli
Bestalde, Israelek gazatarren 225 gorpu itzuli ditu, horietako asko abusuen eta torturen zantzuekin.
Poliziak ez du Londres iparraldeko tren batean izandako erasoa terrorismoarekin lotzeko zantzurik sumatu
Britainiarrak dira erasoaren bi egileak, eta "ez du terrorismoarekin zerikusirik", esan du prentsaurrekoan Garraoi Poliziaren buru John Lovelessek. Zauritutako hamar lagunetatik bi egoera kritikoan daude, "hiltzeko arriskuan".
Israelek Hezbollahko buruzagi bat hil du Libano hegoaldean egindako erasoetan
Gainera, Israelgo indarrek erasoak areagotzeko mehatxua egin dute, Beiruti milizia xiitaren armagabetzean porrot egin izana leporatu ostean.