Frantzisko, Eliza eraldatu nahi izan zuen aita santu apala
Jorge Mario Bergoglio, Eliza Katolikoaren 266. aita santua, latinoamerikar jatorriko lehena, eta aita santu egin duten jesuita bakarra, gaur hil da, 2025eko apirilaren 21ean.
2013ko martxoaren 13an izendatu zuten aita santu, Benedikto XVI.aren lekua hartuta. Frantzisko izena aukeratu zuen bere ibilbide berrirako, Asisko santuaren ohorez ("pobreziaren eta bakearen gizona", bere hitzetan). "Eliza txiro bat nahiko nuke, txiroentzako dena", esan zuen konklabea bukatu eta hiru egunera.
Hasieratik, kutsu pertsonala eman zion Elizari, eta berriztatzeko ahaleginean askoren miresmena bereganatu zuen, baita hainbat elizgizonen mesfidantza ere.
Buenos Airesko Flores auzoan jaio zen, 1936ko abenduaren 17an, familia katoliko batean. Bost anairen artean zaharrena zenak kimikari gisa jardun zuen Jesusen Konpainian sartu aurretik.
Bizimodu apalagatik nabarmendu dute, Vatikanoko Jauregi Apostolikoa aukeratu beharrean Andre Maria egoitzan bizitzea erabaki izana, besteak beste.
Aita santu karguan urtebete zeramala, 2014an, Bakearen Nobel sarirako izendatu zuten, baina Kailash Satyarthi eta Malala Yousafzai saritu zituzten.
Bronkitisak jota ospitaleratu zuten
Iragan otsailaren 14an bere agenda bertan behera utzi zuen, bronkitis batek jota ospitaleratu zutelako.
Dena den, aste batzuk ospitalean eman ostean, agerraldi apur batzuk egin izan ditu.
Neurriak
Sexu-abusuen biktima adingabeak babesteko eta apaiz pedofiloak "zigortzeko" batzorde berezi bat sortu zuen, baita gai ekonomikoetarako hiru batzorde ere. Abusuen aurrean jarrera irmoa erakutsi nahian, Frantzisko aita santuak pederastiaren kontrako goi bilera deitu zuen 2019ko otsailean.
Bidaiak
11 urtean 59 herrialde bisitatu zituen, gutxiengo katolikoa duten asko, tartean; Egipto eta Arabiar Emirerri Batuak, kasu. Vatikanotik urruti bidaiatu zuen, Myanmarrera eta Bangladeshera, adibidez.
2021eko martxoan Irakera egindako bidaiagatik gogoratuko dute askok: Mosulgo hiriaren hondarretan, Al-Nuri meskitatik metro gutxira, otoitz egin zuen, eta une hori islatu zuen irudia munduko bazter guztietara zabaldu zen.
Era berean, gogoangarriak dira nazioarteko gatazketan bitartekari izateko egindako saiakerak. 2019ko apirilaren 12an, belauniko jarrita, gerran ari ziren Sudan Hegoaldeko buruzagien oinak musukatu zituen, Afrikako herrialde horretan bake prozesuari hauspotzeko asmoarekin.
Errusiak Ukraina inbaditu zuenean, bestalde, enbaxada bisitatu zuen gudak beragan piztutako kezka agertzeko. Aurrekaririk gabeko keinutzat jo zuten aipatutakoa. Gainera, Volodimir Zelenski ukrainako presidenteari hots egin zion bere "nahigabea" adierazteko. Bien bitartean, bitartekari lanetarako bide bat bilatu nahian zebilen Vatikanoa.
Albiste gehiago mundua
Zuzenean: Iranek su-etena berretsi eta ukatu egin du su-etenaren ostean Israelen aurka misilak jaurti izana
AEBko presidenteak su-etena iragarri du Truth sare sozialean. Israelek berehala onartu eta salatu du Iranek misilak jaurti dituela bere instalazioen kontra, baina Iranek ukatu egin du.
Albiste izango dira: su-etena Israel eta Iran artean, Gobernu Kontseiluaren urteurrena eta abisu horia beroagatik
Gaurkoan albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Israelek Gazan hildako palestinarrak ia 56.000 dira dagoeneko
Gainera, Israelgo Armadaren erasoek 131.559 pertsona zauritu dituzte jadanik. Gazako agintariek ia 40 hildako baieztatu dituzte gaur, tartean 17 pertsona, laguntza eske zihoazenean tirokatuta.
Iranek iragarri du Estatu Batuek Qatarren dituzten basearen aurka eraso egingo duela
Ez du eman erasoaren inguruko xehetasunik, baina Qatarreko hiriburuan leherketak entzun dira. Al-Udeid aire-basea 1996an eraiki zen, eta Estatu Batuetako Aginte Zentralaren kuartela da. Ipar Amerikako herrialdeak eskualdean duen base handiena da, 10.000 soldadu inguru biltzen baitira bertan.
Rubin behatokiak "gaueko zeruari buruz inoiz egin den filmik konpletoena" izango denaren lehen irudiak argitaratu ditu
Irudi hauek "time-lapse" baten hasiera dira, eta hamarkada batez zeru australa kartografiatu ondoren osatuko da. Bideoak hainbat gai eta galderari sakontasunez begiratu eta erantzutea ahalbidetuko du, esaterako: energiaren eta materia ilunaren ezaugarriak, Esne Bidearen eraketa, eguzki-sistemako gorputz txikien propietateak eta arriskutsuak izan daitezkeen asteroideen ibilbideak.
Iranek AEBri erantzun dio, Qatarreko Al Udeid base estatubatuarraren aurka misilak jaurtita
Horrela, Iranen kontraerasoa eskualdean gerra eskalatzen ez jarraitzeko diseinatu dela uste da; izan ere, aldez aurretik jakinarazi du, eta, ondorioz, Al Udeid basea partzialki hustu ahal izan dute erasoaldia gertatu baino lehen. Trumpek berak ere baieztatu du Teheranek aldez aurretik jakinarazi diela bonbardaketa, eta eraso "oso ahula" izan dela erantsi du.
Ruttek dio Espainiak BPGren % 3,5 gastu militarrera bideratu beharko duela
Gainera, NATOko idazkari nagusiak gaineratu du 2029an konpromisoak berrikusiko dituztela. Ruttek argi utzi du "NATOk ez duela akordio batetik kanpo geratzeko borondatezko klausularik", eta ez dituela "bigarren mailako eta alboko akordioak ezagutzen".
Pablo Ibarren defentsak dio agertu berri den lekuko batek badakiela nortzuek gauzatu zuten benetan hilketa hirukoitza
Ekainaren 26an 31 urte beteko dira gaueko klub baten jabea eta bertako bi langile hil zituztela. Hiru hilketen egiletzat Ibar jo zuten, eta horren errua egotzita zigortu zuten. Hala ere, berak errugabea dela dio.
Iranek eta Israelek misil gehiago jaurti dizkiote elkarri
Iranek atzo iragarri zuen aukera guztiak mahai gainean dituela, eta erantzunaren neurria aztertzen ari direla. Bien bitartean, Donald Trump AEBko presidentea pozik agertu da erasoak eragindako ondorioekin, eta Iranek “erregimen aldaketa” behar duela esan du.
Albiste izango da: AEBen erasoa Iranen, Cerdan kasua eta San Joan bezpera
eitb.eus-ek gaur egingo dituen albiste nagusien laburpena