Nolakoa izango da Trumpen bigarren agintaldia? Haren planak, hemen
Donald Trump AEBko presidente hautetsiak neurri zorrotzak promestu ditu bigarren agintaldirako, hala nola inoizko kanporatze handienak, muga-zergak eta inbertsio handiagoak erregaietan.
Hauteskunde kanpainan ez du neurri zehatz askorik azaldu, baina haren adierazpenek kontserbadurismo tradizionala, populismoa eta nazionalismo ekonomiko protekzionista uztartzen dituzte.
Hauek dira haren proposamen nagusiak:
Immigrazioa
2016an Mexikoko mugan harresia eraikitzea promestu zuen bezala, 2024an "inoizko deportazio programa masiboena" iragarri du. Gainera, agiririk ez duten migratzaileak atxilotzeko ahalmena eman nahi die Guardia Nazionalari, sheriffei eta tokiko poliziei.
Zentzu horretan, migrazioa mugatu egin nahi du, bai irregularra, bai erregularra, eta kendu egin nahi du bertan jaiotzeagatik herritartasuna lortzeko eskubidea.
Era berean, ateak itxi nahi dizkie gehiengo musulmaneko zenbait herrialdetako herritarrei, lehen agintaldian egiten saiatu zen bezala.
Abortua
Trump harro agertu da Auzitegi Gorenean abortuaren aldeko zenbait neurri bertan behera utzi zituzten hiru epaile jarri zituelako.
Kanpainako azken hilabetean, abortua herrialde osoan debekatzearen aurka agertu zen, eta estatuei erabakitzen uztearen alde egin du. Hau da, abortua debekatu nahi duten estatuek aukera hori izatea babesten du.
Atzerri politika
Trumpek Ronald Reagan presidente ohiaren esaldi bat erabili ohi du bere atzerri politika deskribatzeko: "Bakea, indarra erabiliz". Isolazionismoren aldekoa da, eta aliatu tradizionaletatik aldendu da. Hots, Europar Batasunetik eta NATOtik urrundu egin da.
Bere esanetan, Ukrainako eta Gazako gerrei azkar emango die amaiera, baina ez du zehaztu nola lortuko duen.
Bestalde, goratu egin izan ditu buruzagi autoritarioak, hala nola Viktor Orban (Hungaria) eta Vladimir Putin (Errusia).
Merkataritza
Presidente hautetsiak % 20ko muga-zergak jarri nahi dizkie atzerriko produktu guztiei, eta % 60koak Txinatik bidalitakoei. Txinarekin, hain justu, merkataritza-gerra gordindu egin nahi du.
Helburu nagusia automobilgintzaren sektorea du, eta ohartarazi du % 200eko zergak jarriko dizkiela Mexikon egindako ibilgailuei, Txinak bertan lantegirik ireki ez dezan.
Zergak
Buruzagi errepublikanoak zergak jaitsi nahi dizkie enpresa handiei, lehen agintaldian ere egin zuen bezala. Gainera, ekoizpen guztia AEBn duten konpainiei % 21etik % 15era jaitsi nahi dizkie.
Politika horrek, baina, handitu egin lezake zorra, Penn Wharton Budget Model taldeak ohartarazi duenez. Egun, 25 bilioi dolarrekoa da herrialdearen zorra.
Ingurumena
Trumpek ukatu egiten du klima aldaketa, eta aurreratu du kendu egingo dituela auto elektrikoak erosteko laguntzak.
Horren ildotik, petrolio eta gas ekoizpena handitzea promestu du. "Zulatu, zulatu, zulatu!" iza da, hain justu, kanpainan gehien errepikatu duen leloetako bat.
Lehen agintaldian, Parisko Akordiotik aldendu zuen AEB.
Osasuna
2015etik, Barack Obama presidentearen osasun erreforma indargabetzea defendatu du, baina ez du alternatibarik proposatu horren aurrean.
Kanpainan, Robert F. Kennedy Jr. (txertoen aurkakoa da) osasun arloko karguren batean jartzea proposatu izan du.
LGTBI+ eskubideak
Agitari hautetsiak mugak jarri nahi dizkio aniztasunari, eta debekatu egingo du "gizonek nesken kiroletan parte hartzea". Pertsona transexualei buruz ari da, noski.
Eta horren guztiaren gainetik, aurreratu du Kongresuari eskatuko diola bi genero (gizona eta emakumea) baino ez aitortzea, genero nortasun ez binarioen aitorpenari muga legalak jartzeko.
Zure interesekoa izan daiteke
IRAren garaitik inoiz izan den gose greba luzeena egiten ari dira Palestina Actioneko kideak Erresuma Batuko kartzeletan
Gose greban denbora gehien daramatenak Amy Gardiner-Gibson eta Qesser Zuhrah dira, 50 egun, eta oso ahul daude. Justizia ministroarekin bilera eskatu dute euren abokatuek baina Gobernuak ezezkoa eman die.
Israelek beste 19 kokaleku legeztatu ditu Zisjordanian
Kolonoguneak legez kanpokoak dira nazioarteko araudiaren arabera, baina Netanyahuren gobernuak urteak daramatza estatus legala ematen; dagoeneko 69 kokaleku legeztatu ditu 2022tik. Hamasek "urrats kolonialtzat" jo du erabakia, eta "Palestinako lurraldea arpilatu" nahi izatea egotzi dio Israeli.
AEBk hirugarren petrolio-ontzi bat atxiki du Venezuelan
Bigarren ontzia abordatu ondoren, Venezuelako Gobernuak "pirateria" ekintzatzat jo du gertaera, eta tripulazioaren "bortxazko desagerpena" ere salatu du. Nazio Batuen Segurtasun Kontseiluak bilera egingo du datorren asteartean, hilaren 23an, egoera aztertzeko.
130.000 pertsona inguru argindarrik gabe geratu dira San Frantziskon
Pacific Gas and Electric (PG & E) konpainiak zabaldu duenez, 130.000 pertsona inguru argindarrik gabe geratu dira San Frantziskon (AEB), eta egoera konpontzeko lanean ari dira. Garraio publikoa eten egin da eta hainbat tokitan semaforoak ez dira martxan egon. Horrek zailtasunak eta atzerapenak eragin ditu trafikoan. Agintariek kaltetutako eremuetara ez joateko eskatu diete herritarrei, eta behar-beharrezkoa denean soilik jotzeko larrialdi zerbitzuetara.
Gutxienez bederatzi pertsona hil eta hamar zauritu dituzte Johannesburgetik gertu egindako eraso batean
Oraingoz, ez dakite zergatik egin duten erasoa, eta polizia-indarrek "beharrezko baliabide guztiak" bideratu dituzte gertatutakoa argitzeko.
Trumpen gobernuak Epstein auziko artxiboen zati bat kaleratu du
Pederastaren biktimek pozez hartu dute argitalpena, baina informazioa eta artxiboak falta direla salatu. Kaleratutako irudiotan, Bill Clinton presidente ohia ageri da jacuzzi batean.
Ukrainak Errusiarekin hitz egin nahi izatearen "seinale batzuk" jaso dituela azpimarratu du Putinek
Errusia "gatazka bide baketsuan amaitzeko" prest dagoela azpimarratu du, "joan den ekainean Atzerri Ministerioaren aurrean azaldu nituen printzipioetan oinarrituta" eta "gatazka eragin zuten jatorrizko arrazoiak ezabatuz gero".
AEBko Gobernuak Epstein pederastaren artxibo klasifikatuak argitaratuko ditu ostiral honetan, partzialki bada ere
Pasa den azaroan, AEBko Ordezkarien Ganberak Trumpen gobernua Jeffrey Epstein pederastaren artxiboak sekretupetik ateratzea behartzen duen legea onartu zuen. Lege-testuaren arabera, material hori "kontsultatzeko eta deskargatzeko" moduan egon beharko da.
Europar Batasunak 90.000 milioi euroko mailegua emango dio Ukrainari, zor bateratuaren bidez finantzatuta
Momentuz, 27 herrialdeetako agintariek ez dituzte aktibo errusiarrak erabiliko Ukraina finantzatzeko.
EBk akordioa iragarri du asilo-eskatzaileak "hirugarren herrialde seguruetara" deportatzea errazteko
Europako Kontseiluaren eta Europako Parlamentuaren arteko behin-behineko akordioak babes-eskaerak ez onartzeko kasuistikak zabalduko ditu.