Groenlandiak hauteskundeak ditu gaur, eta Trumpen interesa dela eta, mundu osoa dago hari begira
Astearte honetan Groenlandian egingo diren hauteskundeek mundu osoaren ezohiko arreta bereganatu dute, Donald Trump AEBko presidenteak Danimarkako eskualde autonomo hori, Lurreko uharterik handiena, kontrolatzea nahi duelako.
Subiranotasunaren aldeko aldarrikapenak gero eta handiagoak diren arren, beste une batean hauteskundeek ez lukete lurraldean eta Danimarkan sortutakoa baino arreta handiagoa izango, baina Washingtonnk interesek jomugan jarri dute uhartea.
Trumpek uhartea bereganatu nahi du, zalantzarik gabe, Artikoan duen posizio geoestrategikoagatik eta baliabide naturaletan duen aberastasunagatik.
Soilik 40.000 hautesle inguruk —gehienak, inuitak— botoa emateko eskubidea dute 31 ordezkari aukeratzeko, hein handi batean ia bizitanlerik ez duen uhartean; izan ere, bertako lurraren % 80 beti izotzpean dago.
"Kongresuaren aurrean eman nuen hitzaldian argi utzi nuen bezala, AEBk irmo babesten du Groenlandiako herriak bere etorkizuna erabakitzeko duen eskubidea", idatzi du azken orduetan Trumpek Truth Social bere sare sozialean. Hala ere, groenlandiarren nahiak urrun daude berak beraientzat pentsatuta dituenetatik.
"Milaka milioi dolar inbertitzeko prest gaude lanpostu berriak sortu eta lurraldea aberasteko. Eta, hala nahi baduzue, ongi etorri munduko naziorik handienaren parte izatera: Amerikako Estatu Batuak", gonbidatu ditu handi-mandiak.
Lehen agintaldian Groenlandia erosteko eskaintza aurkeztu zion Trumpek Danimarkari. Oraintsu AEBk uhartearen segurtasuna zaintzen jarraituko duela ziurtatu du estatuburuak. AEBk 50eko hamarkadatik Pituffik espazio-basea du uhartearen ipar-mendebaldean.
'Groenlandia ez dago salgai'
Hala ere, 'Groenlandia ez dago salgai' da Groenlandian eta Danimarkan gehien errepikatu den esaldietako bat, baina arrazoi ezberdinekin, Trumpek irlaren kontrola "era batera edo bestera" hartuko duela iragarri zuenetik.
Mute Egede Groenlandiako lehen ministroak Danimarkako telebista publikoan egindako azken elkarrizketa batean deitoratu duenez, Trump uhartearen kontrola lortzeko tematu ostean, herritarrek ez dute AEBkiko hurbilketa hori nahi, nahiz eta egoera normal batean hori nahiko luketen.
Egede 2021etik Groenlandia gobernatzen duen ezker independentistako koalizioaren buru da, eta kargua berresteko faborito nagusia da, inkesta batzuen arabera. Bere alderdiak, Ataqatigiit inuitek, botoen % 31 lortuko lituzke, Siumut bere gobernukideak baino bederatzi puntu gehiago.
Inkesten arabera, oposizioko alderdiek gora egin dute, besteak beste, Naleraq independentistak, AEBrekin harremanak estutzearen aldekoak, eta oraingoan Qupanuk Olsen influencerra izango du zerrendaburu.
Autogobernuaren alde
Groenlandiarrek autogobernuaren aldeko botoa eman zuten 2009an, independentziarako bidea ere ezarri zuen erreferendum batean.
Groenlandiar gehienak Danimarkatik aldentzearen aldekoak dira, Kopenhagek moneta, defentsa eta kanpo politikan erabakitzen baitu, baina ez dakite nola eta noiz egin, metropoliak Groenlandiako aurrekontuaren erdia baino gehiago jartzen baitu enplegu, osasun eta hezkuntza oinarrizko zerbitzuak emateko.
Zentzu horretan, mugimendu subiranistek espero dute etorkizuneko Estatu baten gastuak ordaintzeko funtsak lortuko dituztela, baliabide naturalen ustiapenaren etekinen bidez, hala nola izotz azpian ezkutatutako lur arraroen bitartez, eta oraindik erabat aprobetxatu gabe dagoen petrolioaren bidez.
Albiste gehiago mundua
Washingtonek Mosku ostiralean zigortzeko asmoa du, Putinen eta Witkoffen arteko bilera "emankorra" izan dela onartu arren
Hala ere, bigarren mailako zigorrak izango lirateke, hau da, hirugarren estatuei aplikatzen zaizkien zeharkako neurriak, Errusiarekin merkataritzan aritzeko asmoa kentzeko. Ildo horretan, Trumpek agindu bat sinatu du Indiari % 25eko muga-zergak ezartzeko, Errusiako petrolioa erosteagatik. AEBko agintariak Putinekin bildu nahi du datorren astean.
Sute "ikaragarri" batek hildako bat utzi eta 16.000 hektarea kiskali ditu Frantzian
Gainera, bederatzi suhiltzaile zauritu dira, horietako bat larri, eta 13 herritar, horietako bat ere larri. Sua hasi eta hurrengo egunean, lehen zantzuen arabera eskualdeko errepide batean egindako arduragabekeria baten ondorioz, sugarrek aurrera egiten jarraitzen dute, haize bortitzak lagunduta.
Hiroshimako bonbardaketa atomikotik 80 urte, gatazka globalek ilundutako giroan
Japoniako Hiroshimak hirian AEBko Armadak egindako bonbardaketa atomikoaren 80. urteurrena izan da asteazken honetan, gaur egungo gatazken itzalpean eta 'hibakusha' bizirauleen aldarrien artean, arma horiek berriro erabil ez daitezen. Biktimen senideek, 120 herrialde eta eskualdetako politikari nazional eta diplomatikoen ordezkariek parte hartu dute omenaldian.
Trumpek berriz estutu du Europarekin duen gerra komertziala, eta % 35eko muga-zerga ezarriko diola mehatxu egin dio
AEBko presidenteak mehatxu egin dio Europar Batasunari uztailaren amaieran hitzartutako % 15eko tasa % 35era igotzeko, Bruselak AEBn 600.000 milioi dolar inbertitzeko hartatuko konpromisoa bete ezean.
Netanyahuk atzeratu egin du Gaza osorik okupatzeko gaurko deitu duen bilera
Gazaren erabateko okupazioan aurrera egin asmoz, Segurtasun Kabineteak bilera zuen egitekoa astearte honetan. Hala iragarri du Israelgo lehen ministroak, baina, azkenean, hitzordua bertan behera geratu dela baieztatu du Israelgo Haaretz egunkariak jakinarazi duenez.
Kremlinek tentsioa murriztu nahi du Etxe Zuriarekin: "Gerra nuklear batean ezin da irabazlerik egon"
Dmitri Peskov Errusiako presidentearen bozeramaileak gogorarazi du Putin dela atzerri politika markatzen duena eta AEBko buruzagiarentzat baleko solaskide bakarra, Dmitri Medvedevi erreferentzia argia eginez.
Hamasek dio Gurutze Gorriak bahituak artatu ahal izango dituela Israelek Gazan laguntza jasotzeko korridoreak irekitzen baditu
Hamaseko miliziek ukatu egin dute bahituei tratu txarrak eman izana, eta bahituek Gazako herriak jasotzen duen "janari bera" jasotzen dutela esan dute.
Israelgo Segurtasun Nazionaleko ministroak Gaza "erabat okupatzea" eskatu du
Horren aurrean, Benjamin Netanyahuk azpimarratu du statu quo erlijiosoa ez dela aldatuko, eta Hamasek eta Jordaniak "probokazioak" leporatu dizkiote Israeli.
Gazatik beka batekin iritsitako ikasle bat kanporatu du Frantziak, mezu antisemitak zabaltzea egotzita
Nour Attaalahk, 25 urte dituenak, "juduak edonon hiltzeko" deia egin zuen, eta Hamasek 2023ko urriaren 7an bahitutako israeldarren exekuzioen "bereizmen handiko irudiak" hartzeko eskatu zuen.
Bigarren sumendi bat erupzioan hasi da Errusiako ekialdean, 8,8 graduko lurrikararen ostean
Krasheninnikov sumendia, Errusiako Kamtxatka penintsulan kokatua, erupzioan hasi da igande honetan, ehunka urte inolako jarduerarik gabe eman ondoren, eta asteazkenean Richter eskalan 8,8ko indarra izan zuen lurrikararen ostean. Azken 24 orduotan, hamar lurrikara nabarmen baino gehiago izan dira inguru horretan.