Europak % 155 areagotu du armen inportazioa 2020tik: Ukraina da inportatzaile nagusia, eta AEB, hornitzailea
Europak % 155 arma gehiago inportatu zituen 2020tik 2024ra, aurreko lau urteetan baino. 2022an Errusiak Ukraina inbaditu ondoren, munduan arma gehien inportatzen dituen lurraldea bihurtu zen Europa eta Estatu Batuekiko menpekotasuna ere areagotu egin zen, AEB baita munduko arma inportatzaile nagusia. Testuinguru honetan, eta Trumpekin izandako ika-mikak medio, Europako buruzagiak berrarmatzea eztabaidatzen ari dira une honetan, ideia aurrea ateraz gero, are gehigo areagotuko da armen inportazioa.
Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) erakundeak armen nazioarteko transferentziei buruz argitaratu dituen datuen arabera, gutxienez 35 estatuk bidali zituzten armak Ukrainara Errusiaren inbasioaren ondoren, eta hori dela eta, Ukrainak mundu mailako armen inportazioaren % 8,8 jaso du 2020-24 aldian. Arma gehienak Estatu Batuetatik iritsi dira Ukrainara ( % 45), Alemaniatik ondoren ( % 12) eta Polonia izan da hirugarren hornitzailea ( % 11).
Munduan arma gehien inportatu dituzten 10 herrialdeetatik lehena Ukraina da. Ondoren India, Qatar, Saudi Arabia, Pakistan, Japonia, Australia, Egipto, Estatu Batuak eta Kuwait daude.
Hala ere, SIPRIk azpimarratu duenez, Europako beste estatu askok ere nabarmen handitu dituzte epe horretan armamentu inportazioak: Erresuma Batuak % 2,5 eta Poloniak % 2,4, esate baterako. Bi herrialde horiek izan dira Europako herrialdeen artean, Ukraina kenduta, arma gehien erosi dituztenak.
"Arma transferentziei buruzko zifra berriek argi eta garbi islatzen dute Europako estatuen berrarmatzea, Errusiaren mehatxuari erantzunez", adierazi du Mathew George SIPRIren Arma Transferentzien Programako zuzendariak.
AEBrekiko mendekotasuna
Bestalde, SIPRIren datuek beste errealitate bat ere berresten dute: Europak Estatu Batuek emandako armamentuarekiko duen mendekotasuna. Zehazki, Washingtonek hornitu zuen Europako armamentuaren % 64 2020-2024 epean. Aurreko epean, 2015etik 2019ra bitartean, inportazioen % 52 zetozen Ameriketako Estatu Batuetatik. Hurrengo hornitzaileak oso daude: Frantzia eta Hego Korea ( % 6,5 bakoitzak), Alemania ( % 4,7) eta Israel ( % 3,9).
Estatu Batuak dira, hain zuzen ere, munduko arma-esportatzaile nagusiak. Zehazki, arma estatubatuarren esportazioa % 21 hazi da azken lau urteetan, eta gaur egun mundu osoko armen esportazioan % 43 AEBko armak dira (2015-19an % 35 zen).
AEBk 107 estatutara bidali zituen bere armak 2020-24 epean, eta azken bi hamarkadetan lehen aldiz, esportazio gehienak Europara izan zire ( % 35), Ekialde Hurbila aurreratuz ( % 33).
Errusiaren arma esportazioek, berriz, % 64 egin zuten behera 2020tik 2024ra bitartean, aurreko aldiarekin alderatuta. Datuek erakusten dutenez, gainera, gainbehera hori ez zen 2022ko otsailean, Errusiak Ukraina inbaditu zuenean, hasi; 2020an eta 2021ean jada esportazio bolumenak aurreko urteetakoak baino nabarmen txikiagoak izan baitziren.
"India beste hornitzaile batzuei erosten hasi zen eta Txinak gero eta arma gehiago erosten ditu bere industria nazionaletik", nabarmendu du SIPRIren programaren zuzendaria.
Albiste gehiago mundua
Hamasek bahitu guztiak askatzea onartu du, baina Trumpen bake planaren baldintzak negoziatzea eskatu du
AEBetako presidenteak proposatutako plana hainbat egunez aztertu ondoren, talde palestinarrak adierazi du proposamenaren puntu batzuk onartzen dituela, baina negoziatzen jarraitu nahi duela.
Trumpek igandera arte eman dio Hamasi Gazarako plana onartzeko, edo "inoiz ikusi ez den infernua piztuko da"
Planak gerra berehala amaitzea, bahituak askatzea eta Gazarako trantsizio gobernu bat eratzea proposatzen du, agintari estatubatuarrak eta Tony Blair Britainia Handiko lehen ministro ohiak gainbegiratuta.
Poliziak baieztatu du Manchesterko sinagogako biktimetako bat agenteen tiroen ondorioz hil zela
Poliziaburuaren arabera, Jihad Al-Shamie susmagarriak ez zeraman suzko armarik, eta tiro bakarrak poliziek egin zituzten, baimendutako armekin, erasotzailea sinagogan sartzea eragozten saiatu zirenean. Hori dela eta, biktimaren bala-zauriak agenteek egin behar izan zituzten, nahi gabe bada ere.
Israelek Gazara zihoan Sumud ontzidiaren azken ontzia atzeman du
Itsasontzi militar bat hurbiltzen eta soldadu israeldarrak ontzira igotzen ikusi dituzte, zuzenean, ontziko kameren bidez. Gazako kostaldetik 42,5 itsas miliara zegoen Marinette itsasontzia abordatu dutenean.
Sumud Flotillak salatu du Israelen atxilotutako kideek ez dutela laguntza legalik jaso
473 atxilotu Israel hegoaldeko espetxe batera eraman dituzte. Bertako iturriek adierazi dutenez, atxilotu gehienek berehala deportatuak izatea onartu dute. Bestetik, flotillako kide ziren parlamentari eta eurodiputatu italiarrak arratsaldean iritsi dira Erromara eta gainerako atxilotuak askatzeko eskatu dute.
Hamasek "laster" iragarriko du Trumpek Gazarako duen planari emango dion erantzuna, baina "mehatxuak eta presioak" salatu ditu
Akordioak lortzeko konpromisoa berretsi du, "denbora odola baita".
Israelek Sumud Flotillako 443 kide atxilotu eta Beersebako espetxe batera eramango ditu ondorengo orduotan
Aurrena, Asdodeko portura eraman dituzte flotillako kideak, eta handik, Beersebako espetxe batera eramatea da Israelgo Gobernuaren asmoa.
Hiru hildako eta hiru zauritu larri sinagoga baten ondoan izandako eraso batean, Manchesterren
Hildakoetako bat erasotzailea bera da. Poliziak tirokatuta hil da. Keir Starmer Erresuma Batuko lehen ministroak aitortu du "atsekabetuta" dagoela erasoarekin, eta azpimarratu du gertatutakoa "are lazgarriagoa" dela Yom Kippur egunean egin delako; juduentzako egunik sakratuenean egin baita, alegia.
Jane Goodall primatologo, etologo eta antropologo britainiarra hil da, 91 urte zituela
Primateetan aditua, "Lady Chimpanzee" izenez ezaguna da txinpantzeekin egindako lanagatik. Haren izena daraman Institutuak jakinarazi du berez hil dela, Kalifornian (Ameriketako Estatu Batuak).
Albiste izango dira: Israelek Global Sumud Flotilla geldiarazi du, EITB Focus eta EITB Maratoiaren aurkezpena
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.