Europak % 155 areagotu du armen inportazioa 2020tik: Ukraina da inportatzaile nagusia, eta AEB, hornitzailea
Europak % 155 arma gehiago inportatu zituen 2020tik 2024ra, aurreko lau urteetan baino. 2022an Errusiak Ukraina inbaditu ondoren, munduan arma gehien inportatzen dituen lurraldea bihurtu zen Europa eta Estatu Batuekiko menpekotasuna ere areagotu egin zen, AEB baita munduko arma inportatzaile nagusia. Testuinguru honetan, eta Trumpekin izandako ika-mikak medio, Europako buruzagiak berrarmatzea eztabaidatzen ari dira une honetan, ideia aurrea ateraz gero, are gehigo areagotuko da armen inportazioa.
Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) erakundeak armen nazioarteko transferentziei buruz argitaratu dituen datuen arabera, gutxienez 35 estatuk bidali zituzten armak Ukrainara Errusiaren inbasioaren ondoren, eta hori dela eta, Ukrainak mundu mailako armen inportazioaren % 8,8 jaso du 2020-24 aldian. Arma gehienak Estatu Batuetatik iritsi dira Ukrainara ( % 45), Alemaniatik ondoren ( % 12) eta Polonia izan da hirugarren hornitzailea ( % 11).
Munduan arma gehien inportatu dituzten 10 herrialdeetatik lehena Ukraina da. Ondoren India, Qatar, Saudi Arabia, Pakistan, Japonia, Australia, Egipto, Estatu Batuak eta Kuwait daude.
Hala ere, SIPRIk azpimarratu duenez, Europako beste estatu askok ere nabarmen handitu dituzte epe horretan armamentu inportazioak: Erresuma Batuak % 2,5 eta Poloniak % 2,4, esate baterako. Bi herrialde horiek izan dira Europako herrialdeen artean, Ukraina kenduta, arma gehien erosi dituztenak.
"Arma transferentziei buruzko zifra berriek argi eta garbi islatzen dute Europako estatuen berrarmatzea, Errusiaren mehatxuari erantzunez", adierazi du Mathew George SIPRIren Arma Transferentzien Programako zuzendariak.
AEBrekiko mendekotasuna
Bestalde, SIPRIren datuek beste errealitate bat ere berresten dute: Europak Estatu Batuek emandako armamentuarekiko duen mendekotasuna. Zehazki, Washingtonek hornitu zuen Europako armamentuaren % 64 2020-2024 epean. Aurreko epean, 2015etik 2019ra bitartean, inportazioen % 52 zetozen Ameriketako Estatu Batuetatik. Hurrengo hornitzaileak oso daude: Frantzia eta Hego Korea ( % 6,5 bakoitzak), Alemania ( % 4,7) eta Israel ( % 3,9).
Estatu Batuak dira, hain zuzen ere, munduko arma-esportatzaile nagusiak. Zehazki, arma estatubatuarren esportazioa % 21 hazi da azken lau urteetan, eta gaur egun mundu osoko armen esportazioan % 43 AEBko armak dira (2015-19an % 35 zen).
AEBk 107 estatutara bidali zituen bere armak 2020-24 epean, eta azken bi hamarkadetan lehen aldiz, esportazio gehienak Europara izan zire ( % 35), Ekialde Hurbila aurreratuz ( % 33).
Errusiaren arma esportazioek, berriz, % 64 egin zuten behera 2020tik 2024ra bitartean, aurreko aldiarekin alderatuta. Datuek erakusten dutenez, gainera, gainbehera hori ez zen 2022ko otsailean, Errusiak Ukraina inbaditu zuenean, hasi; 2020an eta 2021ean jada esportazio bolumenak aurreko urteetakoak baino nabarmen txikiagoak izan baitziren.
"India beste hornitzaile batzuei erosten hasi zen eta Txinak gero eta arma gehiago erosten ditu bere industria nazionaletik", nabarmendu du SIPRIren programaren zuzendaria.
Albiste gehiago mundua
Israelek Arakeko ur astunen erreaktorea bombardatu du, Iranen
Israelen erasoek Iranen azpiegitura militar eta nuklearra murriztu dute, eta 224 hildako ere eragin dituzte, Persiar Gobernuaren datu ofizialen arabera
Gazako agintariek jaioberriak elikatzeko premiazko laguntza eskatu dute
Horrez gainera, Osasun Ministerioak salatu duenez Gazako erietxeetan soilik hiru egunerako erregaia gelditzen zaie. Bestetik, 25 pertsona hil eta 120 baino gehiago zauritu dira janari zain zeudenean.
Israelek Teherango hainbat auzo eta toki bonbardatu ditu, tartean Ilargi Gorriaren eraikin bat
Joan den ostiral goizaldean Israelek Iranen aurkako erasoa abiatu zuenetik, Teheranek 400 misil balistiko eta ehunka drone jaurti ditu Israelen aurka.
Irango buruak AEBri mehatxu egin, eta adierazi du Israelekin duen gatazkan sartuz gero "ondorio konponezinak" izango direla
Ali Khameneik azpimarratu duenez, Teheranek "irmo jarraituko du inposatutako gerra baten aurrean, inposatutako bake baten aurrean bezala"
Trumpek dio badakitela non dagoen Khamenei, baina "oraingoz" ez omen dute hilko : "Jomuga erraza da"
"Gure pazientzia bukatzear da", azpimarratu du AEBko presidenteak, eta Irani "baldintzarik gabe amore eman" dezala eskatu dio.
Aire erasoek ez dute etenik Israelen eta Iranen artean
Gaur arratsaldean Iranek alarma antiaereoak piztu ditu Israelgo hegoaldean, ostiraletik egindako hamargarren erasoan. Iranen ere, bonbardaketak izan dira berriro Teherango kaleetan.
Zer dakigu Trumpek bere izenarekin martxan jarri nahi duen telefono zerbitzuari buruz?
Ameriketako Estatu Batuetako presidenteak 'Trump' eta 'T1' markak erabiltzea eskatu du telekomunikazio, dispositibo mugikor eta telefono sektoreetan.
Melissa Hortman Minnesotako kongresista demokrataren hilketaren susmagarria atxilotu dute
Hortmanez gain, senarra ere hil zuen Vance Boelter susmagarriak. John Hoffman senatari estatala eta haren emaztea ere zauritu zituen erasoan.
Gutxienez 51 gazatar hil dituzte giza-laguntza banatzeko gune batean, Gaza hegoaldean
Agintariek adierazi dutenez, gainera, 200dik gora zauritu daude, horietatik 20 larri. Israelek berak eta Ameriketako Estatu Batuek babesten dute fundazioa janari-kaxen banaketa egiten hasi zenetik izan den kopururik handiena da.
New York Timesen ikerketa baten arabera, Leon XIV aita santuak Kantabriako sustraiak ditu
Ikerketak azaldu du hamaikagarren belaunaldiko lau herenaitonamonak Isla herriko kapareak zirela XVI. mendean.