Liberal independentistek irabazi dituzte Groenlandiako Parlamenturako hauteskundeak
Demokratek —Danimarkaren independentzia mailakatua babesten duen alderdi politiko liberalak— irabazi dituzte hauteskundeak Groenlandian, botoen % 29,9 eskuratuta, Hauteskunde Batzordeak zenbaketa osatu ondoren argitaratutako aurretiazko emaitzen arabera.
Alderdi politiko horrek ezustekoa eman du hauteskunde egunean, eta % 20,9 hobetu ditu emaitzak 2021ekoekin alderatuta. Bigarren postuan Naleraqeko independentistak daude, botoen % 24,5 lortuta (azken hauteskundeetan baino % 12,5 gehiago).
Horrela, oposizioko bi alderdiak (Demokratak eta Naleraq) izan dira bozkatuenak, eta, beraz, Groenlandiako Parlamentu (Inatsisartut) eserleku gehien izango dituzte. Biak daude Danimarkaren independentziaren alde, baina ez datoz bat aldaketaren erritmoari dagokionez.
Demokraten eta Naleraqen atzetik, orain arteko ezkerreko gobernu koalizioa dago: Inuit Ataqatigiit (% 21,4) eta Siumut (% 14,7), aurreko hauteskundeetan lortutako botoen erdia inguru galduta. Izan ere, inkesten arabera, alderdi gogokoenak bi horiek ziren, azken urteotan Groenlandiako politikan nagusi izan dira eta.
Bosgarren postuan Atassut alderdi liberal-kontserbadore eta unionista geratu da, babesen % 7,3rekin, duela lau urte baino % 0,4 gehiago. Qulleq alderdia Naleraq eta Siumuteko kide ohiek osatu zuten 2023an, eta azken postuan geratu da boto-txartelen % 1,1ekin.
Hauteskunde prozesu hau mundu mailako ezohiko arretarekin egiten ari dira, Donald Trump Ameriketako Estatu Batuetako presidenteak independentzia lortu nahi duen Danimarkako eskualde autonomoaren kontrola bere gain hartu nahi duela berretsi ondoren.
Lurraldeari buruz egindako erreklamazioek, zalantzarik gabe, Artikoan duten kokapen geoestrategikoagatik eta baliabide naturaletan duten aberastasunagatik datoz; izan ere, 41.000 pertsona inguru erregistratuta daude, hein handi batean bizitzeko modukoa ez den eremua delako eta lurraldearen % 80 betiko izotzpean dagoelako.
Lehen agintaldian Groenlandia erosteko eskaintza aurkeztu zion Trumpek Danimarkari, eta AEBk uhartearen segurtasuna zaintzen jarraituko duela ziurtatu du. 50eko hamarkadatik Pituffik espazio-basea du AEBk uhartearen ipar-mendebaldean. Hala ere, 'Groenlandia ez dago salgai' da Groenlandian eta Danimarkan gehien errepikatu den esaldietako bat.
Groenlandiarrek autogobernuaren aldeko botoa eman zuten 2009an, independentziarako bidea ere ezarri zuen erreferendum batean. Groenlandiar gehienak Danimarkaren kontrola kentzearen aldekoak dira, moneta, defentsa eta kanpo-politikan erabakitzen baitu, baina ez dakite nola eta noiz, Kopenhagek Groenlandiako aurrekontuaren erdia baino gehiago ematen baitu enpleguko, osasuneko eta hezkuntzako oinarrizko zerbitzuak betetzeko.
Zure interesekoa izan daiteke
Alemaniak soldadutzaren derrigortasuna bozkatuko du
Legearen zirriborroan jasotzen duenez, behar izatekotan, eta boluntario nahikorik ez badago, zozketa bidez aukeratu ahal izango dira zerbitzua bete behar duten gizonezkoak.
Israelek 366 palestinar hil ditu su-etena indarrean sartu zenetik
Israelgo armadak palestinarrei tiro egiten jarraitzen du "lerro horia" deituriko mugatik, gehiegi hurbiltzen direla argudiatuz. Herritar gehienek ez dituzte muga horiek ezagutzen.
AEB eta Txina, Hego Pazifikoko uharteak kontrolatzeko lehia bizian. Zergatik?
Ozeano Barea Asia eta Amerika arteko itsaso handi-handia da. Han zehar itsasbideak, urpeko kableak eta era guztietako merkataritza trafikoa daude, etengabe. Horregatik, bide horiek bereganatu nahi dituzten potentziek ezinbestekoa dute ozeano erraldoi horretan dauden irlak kontrolatzea, base logistikoak, eta, kasu askotan, militarrak direlako. Hain zuzen, Estatu Batuek eta Txinak Pazifikoko 14 herrialde horiek kontrolatzeko sokatiran ari dira. Papua Ginea Berria milioi bat biztanle duen uharte bakarra da; txikiena, Niuee izeneko uhartea, ez da 2.000 biztanlera ere iristen. 14 horietatik 11 Txinarekin daude lerratuta. Hiruk baino ez dute Taiwanen subiranotasuna aitortzen. Batzuek, Papua Ginea Berria kasu, Estatu Batuekiko segurtasun akordioei eusten diete, beste batzuek, ordea, Txinarekin defentsa akordioak sinatu dituzte. Horren adibide da Salomon Uhartea. Mikel Reparaz, EITBren nazioarteko burua, han izan da.
Epsteinen uharte pribatuko irudi argitaragabeak, hemen
Estatu Batuetako Ordezkarien Ganberako demokratek Jeffrey Epstein pederastaren Birjina uharteetako irla pribatuko argazki eta bideo argitaragabeak kaleratu dituzte. Irudietan etxeko logelak eta komunak agertzen dira, baita dentista-aulki bat duen gela bat ere, hormetan maskarak eskegita dituela. "Pedofiliaren uhartea" 90eko hamarkadan erosi zuen Epsteinek, eta egoitza pribatu gisa erabiltzen zuen.
Madurok konfirmatu egin du Trumpekin hitz egin duela: "Azkenaldian, askotan nabil ingelesez hitz egiten"
Nicolas Maduro Venezuelako presidenteak baieztatu egin du Donald Trump AEBko gobernuburuarekin hitz egin duela, herrialde horrek Kariben duen hedapen militarrak eragindako tentsioen eta nazio pretroliogilearen aire-konektibitatearen krisiaren erdian. Maduroren arabera, Etxe Zuria Miraflores jauregiarekin harremanetan jarri zen duela "hamar bat egun"; azaroaren 23an beharbada, baina ez du data zehatzik eman.
Gazan, 54 bikotek bizitza ospatzea erabaki dute, ezkontza handi-handia eginda
Bi urtez Israelen eraso etengabeak pairatu ostean, sarraskia atzean utzi eta ospakizunari ateak ireki dizkiote Gazan. 54 bikote ezkondu dira bonbardaketek txikitutako eraikinen artean. Ekitaldia Arabiar Emirerri Batuek antolatu dute, eta esperantzaren sinbolotzat hartu.
EBk erabaki du 2027rako Errusiako gas naturala inportatzeari uztea
Hungariak eta Eslovakiak iragarri dute plana Europar Batasuneko Justizia Auzitegira eramango dutela.
Zergatik da Groenlandia giltzarria lur arraroen lasterketan?
Groenlandian ustiatu gabeko lur arraroen aztarnategi handienetako batzuk daude. Ezinbesteko elementuak dira garapen teknologikorako, eta, hori dela eta, guztiek dute begiz jota Artikoko lurralde hori. Baina, zer nahi dute Groenlandiako biztanleek beren etorkizunerako? Mikel Reparaz, ETBko nazioarteko burua, han izan da.
Federica Mogherini EBko diplomaziaburu ohia inputatu dute, kontratazio publikoan iruzurra eta ustelkeria leporatuta
Europako Batzordearen presidenteorde izandakoa eta gaur egun Europako Elkargoko egungo errektorea dena atxilotu dute, beste bi pertsonarekin batera. Europar Batasunak gazte diplomatikoentzat finantzatutako formakuntza programa batekin lotuta iruzurra egitea leporatu diote.
Venezuelaren barruko erasoak "oso laster" hasiko direla esan du Trumpek
AEBko presidenteak beste herrialde batzuk bonbardatzeko aukera ez du baztertzen: “Drogak ekoizten edo horiek Estatu Batuetan saltzen dituen edonor dago jomugan".