“Ehun metro”, “Zergatik panpox”, “Hamaseigarrenean aidanez” eta “Oraingoz izen gabe” zaharberrituko dituzte
Hamaseigarrenean, aidanez (Anjel Lertxundi, 1985), Ehun metro (Alfonso Ungría, 1985), Zergatik panpox (Xabier Elorriaga, 1985) eta Oraingoz izen gabe (José Julián Bakedano, 1986) euskarazko film ertainak Donostiako Zinemaldian ikusiko dira irailean, Eusko Jaurlaritzak, Euskadiko Filmategiaren eta EITBren bitartez, zaharberritu eta gero.
80.000 euroko aurrekontua bideratu du Jaurlaritzak helburu honetarako, eta Boloniako L’Immagine Ritrovata laborategietan egiten ari dira. Hain zuzen ere, uztail hasieran Italiara joango dira euskal literaturaren hiru klasikotan (Hamaseigarrenean, aidanez Anjel Lertxundiren eleberria, Ehun metro Ramon Saizarbitoriarena eta Zergatik panpox Arantxa Urretabizkaiarena) eta Atxagak Borgesen ipuin batean inspiratuta idatzitako gidoian (Oraingoz izen gabe) oinarritutako pelikulen zuzendariak, zaharberritze lanak gainbegiratzera.
Irailean, Donostiako Zinemaldiko Klasikoak sailean emango dira lau lanok, eta EITBk Itzalak argitzen dokumentalean (Berde Produkzioak eta Koldo Almandoz) jasoko du pelikulen errehabilitazio prozesua.
Lanak zaharberritzeko, Espainiako Filmategian eta Euskadiko Filmategian gordeta dauden 35 mm-ko jatorrizko negatiboak erabiliko dira, Euskadiko Filmategitik azaldu dutenez: “Lehenik, material fotokimikoa garbitu egingo da, eta mekanikoki prestatu, digitalizatzeko. Bigarren fasean, denboraren joanak eragindako inperfekzioak desagerraraziko dira, betiere jatorrizko fitxategiaren benetakotasunari eusteko asmoz. Gero, kolorea eta soinua zuzenduko dira. Abuztuan amaituko dira lanak, eta Filmategiko teknikariek gainbegiratuta eta Eusko Jaurlaritzaren babespean gauzatuko dira”.
Filmen fitxak:
Zuzendaritza: Alfonso Ungría
Urtea: 1985
Iraupena: 55’
Ekoizpena: Irati Filmak SA / José Luis García Arrojo
Interpretazioa: Patxi Bisquert, Carlos Zabala, Klara Badiola, Aritz Sarria, Paco Sagarzazu, Joseba Apaolaza, Ramón Aguirre, Enrique Salaberria, Ramón Barea, Santiago Burutxaga, Ramón Balenciaga, Luis A. García, José María Txukarro, Gabriel Begiristáin
Gidoia: Alfonso Ungría
Argazkilaritza: Ángel Luis Fernández
Muntaketa: Juan Ignacio San Mateo
Musika: Juan José García Caffi
Zuzendaritza artistikoa: Joseba Garmendia
Zuzendaritza-laguntzailea: José Ramos Paino
Makillajea: Eva Maria Alfonso, Karmele Soler
Sinopsia: Hirurogeita hamarreko hamarkadaren hasiera. Uda. Goizeko zortziak dira. Ion, ETAko militante bat, korrika doa, etsi-etsian, Donostiako Parte Zaharrean barrena; atzetik segika du polizia. Hiria esnatzen ari da, eta normaltasunez ekin dio egunari. Ihesi doan bitartean, Ionek bere bizitzaren historia ere aztertzen du. Eskolan, bere nortasunari uko egiteko eskatzen zioten. Oroitzapen horiek aitaren begiradarekin eta Madeleineren gorpuzkerarekin txandakatzen dira.
HAMASEIGARRENEAN, AIDANEZ
Zuzendaritza: Anjel Lertxundi
Urtea: 1985
Iraupena: 56’
Ekoizpena: Irati Filmak SA / José Luis García Arrajo, Jesús Acín
Interpretazioa: Felipe Barandiaran, Kontxu Odriozola, Mikel Garmendia, Esther Remiro, Pilar Lerma, Xabier Auzmendi, Kontxa Carmona, José L. Castañares, Federico Santalla, Ana Miranda, Mikel Aizpurua, Lourdes González
Gidoia: Anjel Lertxundi
Argazkilaritza: Ángel Luis Fernández
Muntaketa: Juan Ignacio San Mateo
Musika: Ángel Illarramendi
Zuzendaritza artistikoa: Joseba Garmendia
ZERGATIK PANPOX
Zuzendaritza: Xabier Elorriaga
Urtea: 1985
Iraupena: 55’
Ekoizpena: Irati Filmak SA / José Luis García Arrojo
Interpretazioa: Arantza Rentería, Juan María Segues, Igor Mendoza, Aizpea Goenaga, Elena Irureta, Idoia Arrizabalaga, Arantxa Urretabizkaia, Zuriñe Uriarte
Gidoia: Xabier Elorriaga
Argazkilaritza: Hans Burmann
Muntaketa: Juan Ignacio San Mateo
Musika: Amaia Zubiria, Pascal Gaigne
Zuzendaritza artistikoa: Joseba Garmendia
Soinua: José Ángel Pérez
Makillajea: Eva Alfonso, Karmele Soler
Zuzendaritza-laguntzailea: José Ramos Paino
ORAINGOZ IZEN GABE
Zuzendaritza: José Julián Bakedano
Urtea: 1986
Iraupena: 44’
Ekoizpena: José Julián Bakedano, Iñaki Aizpurua
Interpretazioa: Iro Landaluze, Félix Arkarazo, Elene Lizarralde, Eguzki, Luis Iriondo, Eskarne Aroma
Gidoia: Bernardo Atxaga
Argazkilaritza: Gabriel Beristain
Muntaketa: José Luis Berlanga
Musika: Antton Valverde, Peer Raben
Soinua: Matthew Launay
Albiste gehiago zinema
"Belen" eta "Las Corrientes" filma argentinarren nondik norakoak aztertu ditu Mikel Zumetak
ORAINeko kritikariak Sail Ofizialeko beste bi zinta ekarri dizkigu, argentinarrak biak: "Belen" (Dolores Fonzi) eta "Las Corrientes" (Milagros Mumenthaler). Bi emakumeren istorioak dira, baina bi errealitate oso ezberdin erakusten dituztenak. Lehenengoari dagokionez, interesgarria izan arren, elementuak falta zaizkiola kritikatu du; bigarrenaren ildotik, harrera oso ona izan den arren, geruza eta mami askokoa dela uste du.
Altuna eta Esnalen lanari aitortza, euskal zinema osoa omendu duen gala handian
“Aupa Etxebeste” pelikulako zuzendariek Zinemira saria jaso dute aldarrikapena eta hunkitzeko momentuak izan dituen Euskal Zinemaren Gala Handian. EITB Egile Berriak saria Sara Fantovas zinegilearentzat izan da.
Duela 20 urte "Aupa Etxebeste" zuzendu zuten Asier Altunak eta Telmo Esnalek jaso dute 2025eko Zinemira saria
Euskarari bidea zabaldu zioten zuzendariek merezitako omenaldia jaso dute Euskal Zinemaren Galan, Donostiako Zinemaldiaren barruan. Pelikula horretako Iban Garate eta Ramon Agirre aktoreek eman diete saria.
Sara Fantova "Jone, batzuetan" pelikulako zuzendariak eskuratu du EITB Egile Berriak saria
Aurretik bide luzea duten egileak saritzen ditu EITBk urteko Euskal Zinemaren Galan, eta aurten bere lehen lana zine aretoetara ekarri duen zinegile bilbotarrarentzat izan da. "Konfiantza eta laguntza" emandako guztiei eskertu die.
Mitoak euskal zineman ere errotuta, ZETAKen esku
Sorpresa handia izan da Euskal Zinemaren Gala Handiaren hasiera. Joaldunek, Pello Reparazek eta Yune Nogeirasek Mitoaroa ikuskizunaren zatitxo bat ekarri dute Victoria Eugenia antzokira.
Euskal Zinemaren Gala Handia
Ikus ezazu Donostiako Zinemaldiko Euskal Zinemaren Gala Handia. Victoria Eugeniako gaualdian, Asier Altuna eta Telmo Esnal zuzendariek Zinemira ohorezko saria jasoko dute, eta Sara Fantovak, EITB Egile Berriak saria.
"Duela 20 urte sortu zen lantalde bati emango zaio Zinemira saria"
Telmo Esnal eta Asier Altuna zuzendariek Zinemira ohorezko saria jasoko dute astearte honetan, Euskal Zinemaren Galan. Duela 20 urte eta Zinemaldian estreinatu zen, hain justu, elkarrekin egindako lehen filma: "Aupa Etxebeste!". Euren ibilbidearen hastapenak gogoratu ditugu, eta film horrek euskal zinemagintzari egindako ekarpena.
"Gizartetik kanpoko komunitate horiek nigan eragindako kuriositatea zabaltzea gustatuko litzaidake"
1980ko hamarkadan Ultzamako bailaran (Nafarroa) finkatutako Arco Iris komunitatea du hizpide Irati Gorostidi zinemagileak bere lehen filme luzean. Aro berria 2025eko Donostiako Zinemaldiko New Directors sailean izango da.
Eresoinka Abesbatzak "Karmele" pelikularen alfonbra gorria girotu du
EITBren partaidetza duen Karmelek giro paregabea izan du Victoria Eugenia antzokiko alfonbra gorrian. Sail Ofizialean aurkeztu da lana, lehiaz kanpo, eta Asier Altuna eta lantalde zabala bertan izan dira.
Mikel Zumetaren arabera, Sail Ofizialaren kalitate orokorra maila altura iritsi da
ORAINeko kritikariaren arabera, "Los domingos" (Alauda Ruiz de Azua) pelikulak sariak irabazteko aukera sendoak ditu. Oso pozgarria beraz, euskal zinemaren maila Zinemaldiko lehian. Agnieszka Holland zuzendariaren "Franz" filmak ez du asetu, Kafkarengandik urrun geratu delako; ezta, guztiz, Yutaro Seki eta Kentaro Hirase japoniarren "SAI" ere.