Eusko Jaurlaritzak kanpaina bat abiarazi du Gabonetan Internet bidezko erosketetan segurtasuna sustatzeko
Eusko Jaurlaritzak Internet bidez erosteko ohitura seguruak bultzatzeko eta segurtasuna sustatzeko sentsibilizazio-kanpaina berria aurkeztu du gaur Bilbon, aurten ziberiruzurrek gora egin baitute Euskadin.
"Cibergabonak - Argi ibili eta burua erabili" lelopean, kanpainak herritarrak merkataritza elektronikoaren arriskuez kontzientziatzea du helburu, batez ere erosketak ugaritzen diren Gabonetan.
Horretarako, Eusko Jaurlaritzak baliabide tradizionalen mix bat erabiliko du, baita gazteei gehiago zuzendutako online edukiak eta sare sozialetakoak ere, hala nola Youtube, Spotify, Tik Tok edo Instagram, besteak beste. Kanpaina asteazken honetan hasiko da, Zibersegurtasunaren Munduko Egunaren bezperan, eta abenduaren 22ra arte luzatuko da.
Segurtasun sailburu Josu Erkorekak, Ekonomia eta Ogasun sailburu Pedro Azpiazuk eta Turismo, Merkataritza eta Kontsumo sailburu Javier Hurtadok kanpainaren aurkezpenean nabarmendu dutenez, gero eta gehiago erabiltzen dira sare sozialak eta ingurune digitalak, eta, ondorioz, gero eta gehiago dira merkataritza elektronikoa eta online banku-eragiketak. Transakzio horien gorakada hori ziberiruzurren bilakaeraren parekoa da, eta gero eta sofistikatuagoak dira.
Erkorekaren esanetan, Euskadin egiten diren 4 delituetatik 1 dagoeneko Internet bidez egiten da. Ertzaintzaren datuen arabera, aurtengo urtarrilaren 1etik urriaren 31ra bitartean 19.129 delitu izan dira sarean, 56.805 delitu presentzialen aldean. Gehien-gehienak, % 95, jabetzaren aurkako ziberdelituak dira, eta horien artean ohikoena ziber-iruzurra da: % 89.
Hori horrela, aurten, 17.061 ziberiruzur erregistratu dira, hau da, aurreko urteko aldi berean baino % 29 gehiago: % 52 Bizkaian, % 32 Gipuzkoan eta % 16 Araban.
Segurtasun sailburuak adierazi duenez, ziberiruzurrak gizartean delitu ez hain larritzat hartzen dira "pertsonen osotasunaren aurka egiten ez dutelako, baina egia esan, galera ekonomiko handiak eragiten ditu pertsonentzat, erakundeentzat eta enpresentzat". "Iruzurrezko edo jatorri ezezaguneko karguez ari gara, neurri handi batean, eta biktimek ez dakite nola egin dieten iruzur", gaineratu du.
2023ko lehen 10 hilabeteetan Euskadin salatu diren ziberiruzurren eragin ekonomikoa 26 milioi eurokoa izan daiteke. Horietatik heren bat ez da 100 eurotik gorakoa.
Erkorekaren arabera, "delinkuentzia modu berri eta ezezagun bati aurre egin behar diogu, goraka doana, eta erakundeak, enpresak eta pertsonak geure burua ziberbabestera behartzen gaituena".
Ildo horretan, Segurtasun sailburuak gogorarazi du Euskadik dagoeneko baduela Zibersegurtasunaren Euskal Agentzia bat, Cyberzaintza, eta iragarri du Ertzaintzako unitate espezializatu bat sortuko dela laster, ziberdelinkuentziaren ikerketa kriminalean aritzeko.
Bestalde, Pedro Azpiazuk gogorarazi duenez, bere Saila "aspalditik ari da finantza-erakundeekin elkarlanean, eta ziberdelinkuentzia da gehien kezkatzen gaituen gaietako bat, eragindako pertsonek eta finantza-erakundeek pairatzen duten defentsa-gabeziagatik".
"2018tik aurrera", zehaztu du Azpiazuk, "hasten dira zibergaizkileak erasoak zuzenean erakundeen bezeroei zuzentzen, phishing bidez batez ere. Urtero engainu-metodologia berriak agertzen dira; phishing-a berrasmatzen ari dela esan liteke".
Albiste gehiago ekonomia
Nekazaritzako zenbait lan aldi baterako debekatu dituzte Nafarroan, sute arriskuaren aurrean
Horrela, Nafarroako lurralde osoan, debekatuta egongo da lurzoru urbanizaezinean nekazaritzako, basogintzako eta beste edozein motatako jarduerak egitea, baldin eta sua, makinak edo ekipoak erabiltzen badituzte eta horien funtzionamenduak baso-suteak sor baditzake leherketen, txinparten edo deskarga elektrikoen bidez.
Etxebizitzen salerosketa-kopurua % 29 igo zen ekainean Euskadin
2.314 da eragiketen zenbatekoa. Interes-tasek behera egin dute, eta horrek finantzaketa merkatzea eragin du.
Euskadiko etxebizitza berrien prezioa, maximo historikoetan: 3.450 euro metro koadroko
Nafarroa aurretik (% 6,4) dago etxebizitza berrien prezioaren urtebeteko igoerari erreparatuta. Hiriburuei banan-banan begiratuta, batez besteko preziorik altuena Donostian dago, gero, Bilbon, eta azkenik, Gasteizen.
Iazko datuekin alderatuta, 3.074 langabe gutxiago zenbatu dira Euskadin uztailean, eta 78.743 kontratu sinatu dira
Ekainean baino 1.600 langabe gehiago daude, 104.991 guztira. Nafarroan duela urtebete baino 801 langabe gutxiago zenbatu dira, eta Espainiako Estatuan, oro har, 1.357 langabe gutxiago daude, eta 21.865.503 kotizatzailera iritsi dira. Kotizatzaile-kopuruaren gaineko datua maximo historikoa da.
Kutxabank, Espainiako bankurik kaudimendunena Europako Banku Zentralaren arabera
Erakundeak aise gainditzen du Europako batezbestekoa erresistentzia-testetan, eta Espainiako finantza-sektoreko kapital- eta palanka-adierazle nagusien buru da.
Ardo-ekoizleek AEBko muga-zergen eragin handiaz ohartarazi dute: "Ardoa % 50 garestituko da"
Mariasun Saenz de Samaniegok (Ostatu) Europako ardoaren garestitzeaz ohartarazi du, eta merkatu berriak bilatzeko deia egin du, Estatu Batuetan salmentak galduko direlako.
BBVAk 5.447 milioi euro irabazi ditu ekainera arte, % 9,1 gehiago, Espainian eta Mexikon izandako negozioari esker
Entitateak merkatuaren aurreikuspenak gainditzeaz gain, datozen urteetarako aurreikuspenak hobetu ditu, Sabadell erosteko eskaintza publikoaren harpidetza irekitzeko atzerako kontaketa bete-betean murgilduta dagoela. Hala ere, erakundeak ez du baieztatzen abiaraziko dutenik eta atzera egiteko aukera zabalik uzten du.
Bruselak baieztatu du ardoak AEBn % 15eko muga-zerga izango duela ostiraletik aurrera
Arabako Errioxarentzat, Ameriketako Estatu Batuak oso garrantzitsuak dira, bigarren merkatua baita bolumenari dagokionez eta lehena balioari dagokionez. Horregatik, Amaia Barredo Nekazaritza sailburuak "bide diplomatikoa eta negoziazioa azken minutura arte agortzea" eskatu du, ardoa salbuespena izan dadin.
ArcelorMittalen mozkinak % 80 handitu dira mundu mailan, 2.268 milioi euroraino
Sestaon, Basaurin, Legution, Agurainen, Olaberrian, Bergaran, Berriobeitin, Legasan eta Lesakan fabrikak dituen taldeak 2025eko bigarren hiruhilekoari dagokion txostena argitaratu du.
Gorenak arrazoia eman dio Bizkaiko Ogasunari BEZaren auzian, eta Euskadik 700 milioi euro berreskuratuko ditu
Gorenak eman berri du Coca-Cola enpresaren BEZa dela eta Foru Ogasunak eta Estatukoak zuten desadostasunari buruzko epaia. Horrelako kasuetan BEZa nork bildu behar duen zegoen auzibidean, eta ebatzi du Bizkaiak egin behar duela.