Marteko uraren arazoa
Marte ikertzen duten zientzialariek arazo batekin topo egin dute; zantzuek diote antzinako Marte hezea zela, uraren jarioa bazegoela eta planetaren azalean pilatu zela, baina ur likidoa egotea oso zaila zen.
NASAren Mars Rover Curiosity ibilgailuak jasotako azken datuen arabera, oso karbono dioxido gutxi izan zuen orain 3.500 milioi urte, izotza urtzeko gai izango zen negutegi efektua sortzeko.
Curiosityk antzinako laku baten sedimentuak (bertan mikroorganismoak bizirik egoteko aukera zegoen) aurkitu zituen Marteren arroka bera da orain zabaldu berri den dilemaren iturria, lakua bera existitu ote zen zalantzan jartzen duena, hain zuzen. Curuosityk ez zuen mineral karbonatorik aurkitu aztertu zituen arrokaren sedimentuetan, hor dago koska.
Analisi berriak ondorioztatu duenez, arroka horren sedimentuetan hain karbonato gutxi egoteak esan nahi du Marteren atmosferan (lakua zegoen garaian, orain dela 3.500 bat milioi urte) ez zela karbono dioxido askorik egon.
100 bider gehiago egonda ere, zaila litzateke
Thomas Bristow NASARen Ames Ikerketa Zentroko (Moffett Field, Kalifornia) kidearen esanetan, "Roverrek (Curiosity) aztertu dituen arrokaren sedimentuetan mineral karbonatoak aurkitu ez izanak harritu gaitu gehienbat. Oso zaila izango litzateke ur likidoa izatea, topatu duena baino 100 bider gehiago izanda ere".
Bristow Curiosityren Kimika eta Mineralogiako (CheMin) burua eta aste honetan PNASen argitaratutako ikerketaren egilea da.
Buru-argien buruhauste handia
Analisi berriaren arabera, lakua egon zen garaian, gehienez, karbono dioxido milibar gutxi batzuk baino ez ziren egon, bestela, Curiosityk sumatu egingo zituen. Lurrean aireak itsas mailan egiten duen presioaren milaren bat da milibarra. Marteren egungo atmosfera 10 milibarrekoa da, eta % 95 karbono dioxidoa.
"Analisi berri honek bat egiten du Marteren ikerketa teoriko askorekin, hain zuzen, esaten zutenek bertako tenperatura ez zela nahikoa ura egoera likidoan egoteko, orain dela denbora asko ere", esan du Robert Haberle NASAren Ameseko eguraldian aditu eta artikuluaren beste egileak. "Niretzat buruhaustea da, benetan".
Ikertzaileak aukera asko aztertzen ari dira dilema bideratzeko. "Batzuek diote balitekeela lakua aire zabalean ez egotea, baizik eta izotzez estalita zegoela", esan du Haberlek. "Izotz geruza oso lodia ez balitz sedimenturen bat lakuaren hondoan egon litezke".
Bestalde, lakuak izoztuta egon ez baziren, buruhaustea are nahasgarriagoa da, Curiosityk karbonatoa aurkitu ez izanak ekar lezakeenagatik. "Antzinako lakuetatik Curiosityk egindako ibilbidean errekak, deltak eta ehunka metro lokatz egoteko, baldintza horiek izatea ahalbidetuko zuen sistema hidrologiko handia izan behar zen, ura eta orain topatu ditugun sedimentuak sortzeko", esan du Ashwin Vasavada Jet Propulsion Laboratoryko kideak. "Karbono dioxidoak, bestelako gasekin nahastuta -esaterako hidrogenoa-, horren moduko sistema bat egotea azalduko luke hoberen. Emaitza harrigarri horrek aukeretatik atera du, antza".
Zientziaren bi ebidentzia-ildo bateraezinak diruditenean, egoerak berak azaldu lezake bat egiteko ezintasunaren arrazoia. Curiosity misioak, bitartean, Marteko ingurunearen antzinako baldintzak aztertzen jarraitzen du.
Zure interesekoa izan daiteke
Adimen Artifiziala, bullyinga egiteko tresna berria: “Hezkuntza digitalean hezi behar ditugu haurrak”
Azken urtean, ziberbullyinga gauzatzeko adimen artifizialaren erabilerak nabarmen egin du gora, hainbat ikerketaren arabera. Gelakideren baten argazki, bideo edo audio bat manipulatuz bideo faltsuak sortzeko erabiltzen da AA, eta sare sozialen bidez zabaltzen dira. Mikel Cerezo gizarte hezitzaile eta adikzioetan adituak adierazi du orain "duela urte batzuk baino askoz bizkorrago" hedatzen direla edukiak, eta ondorioak suntsitzaileak izan daitezkeela.
Dani Alvarezek Euskal Kazetariak Saria jaso du
Dani Alvarez EITB taldeko kazetariarentzat izan da Kazetarien Euskal Elkargoaren aurtengo Euskal Kazetariak Saria. Bilboko BBK aretoan egindako sari-banaketa ekitaldian, pozik agertu da Alvarez, eta esan du "ohore" bat dela aitortza hau jasotzea. EITBren parte-hartzea duen "Natur Bizia" ikus-entzunezko lana ere nabarmendu dute Ingurumen Kazetaritza atalean.
Hiru adingaberi sexu-erasoak egin zizkien masajistari 26 urteko kartzela-zigorra ezarri diote
Gipuzkoako Auzitegiak jada agindu du gizona espetxeratzea. 14 urteko kartzela-zigorra ezarri dio 16 urtetik beherako adingabeei egindako bi sexu-eraso delituengatik (zazpi urte, biktima bakoitzeko), 10 urtekoa, 16 urtetik beherakoari egindako sexu-eraso jarraituagatik, eta, bi urtekoa, haurren sexu-ziberjazarpenagatik. Gainera, beste neurri batzuen artean, espetxetik ateratzen denean 17 urte egin beharko ditu zaintzapeko askatasunean, eta, orotara 40.000 euroko kalte-ordaina eman beharko die hiru biktimei.
Euskalmeten arabera, urria "oso lehorra" izan da: ohiko prezipitazioen erdia egin du
Arabako zenbait eremutan, mende honetan izan den "urririk beroena eta lehorrena" izan dute, eta batez besteko tenperatura ohi baino 1,2 ºC gorago egon da.
NEIKERrek animalia-osasunaren inguruko ikerketa indartu du, segurtasun handiko laborategia berrituta
Euspen Biologikoko 3. mailako laborategia handitu dute, eta laborategi eta gela espezializatu berriak jarri dira. Horrek arrisku handiko patogenoak aztertzeko eta biosegurtasunean aurrera egiteko gaitasuna optimizatzen du, animalien ongizatearen nazioarteko estandarrak errespetatuz.
Horrelakoa da NEIKERren Euspen Biologikoko 3. mailako laborategia (NCB3)
NEIKER Nekazaritza Ikerketa eta Garapenerako Euskal Erakundeak erabat berritu du Euste Biologikoko 3. Mailako Laborategia (NCB3), P3 laborategi gisa ere ezaguna, Derioko egoitzan. Aurrerapen hori funtsezkoa da tuberkulosia eta hegazti gripea eragiten dituzten arrisku handiko agente patogenoen azterketan, besteak beste.
Segurtasun Sailak abisu bereziak ezarriko ditu kostaldean ostegunean eta ostiralean, olatuengatik
Abisu horiek asteazken honetarako daudenei gehitu behar zaizkie; gaur indarrean dira abisuak baso-suteengatik, haize-bolada bortitzengatik eta, arratsaldeko hirurak eta bostak bitartean, kostaldean, olatuengaik, bi metrorainoko olatuak izango baitira.
Bizkaiko DYAko presidente ohiak epaiketan ukatu egin du erakundearen dirua desbideratu izana
Fernando Izaguirrek ziurtatu duenez, bere asmo bakarra Kataluniako osasun-garraioaren sektorean erakundearen jarduera indartzea zen, baina "dena alferrik izan zen".
Pablo Ibarren auziko epaileak erabaki du lekuko berria nor den isilpean gordetzea
31 urte bete dira gaueko klub baten jabea eta bertako bi langile hil zituztela. Hiru hilketen egiletzat Ibar jo zuten, eta horren errua egotzita biziarteko kartzela zigorrera kondenatu zuten. Hala ere, berak errugabea dela dio.
Sei urteko kartzela zigorra ezarri diote Eric Olhats entrenatzaile ohiari, adingabeei sexu-erasoak egiteagatik
Espetxe zigorraz gain, Aviron Bayonnaiseko entrenatzaile eta Realeko behatzailea izandakoak ezingo du adin txikikoekin lan egin eta kirol eremuetara joateko debekua ere jarri diote. Epaiaren berri izan ondoren, Alain Larrea defentsa abokatuak ez du baztertu helegitea jartzea.