Gaur espero da pertseiden izar-jasa handiena
Pertseiden izar-jasa urtero abuztuaren 12aren inguruan gertatzen den meteoro-jasa da ("izar iheskor" edo "izar uxo" izenaz ere dira ezagunak). "Done Laurendiren malkoak" izen herrikoia ere hartzen dute, meteoro-jasaren aktibitate goreneko unea abuztuaren 10era gerturatzen delako, izen bereko martiri espainiarraren jai-egunean.
Pertseidak ipar hemisferiotik ikus daitezke udan. Meteoro horien abiadura segundoko 50 kilometrotik gorakoa izan daiteke, eta horien jarduera-tasa orduko 200 meteorokoa ere izan daiteke. Aktibitate goreneko unea abuztuaren 11tik 13rako gauetan izaten bada ere, pertseidak normalean uztailaren 17an hasi eta abuztuaren 24an amaitzen dira. Horien aktibitate altuak, uda borealean behaketarako baldintza atmosferiko mesedegarriekin batera, urtean zehar gertatzen den meteoro-jasarik ospetsuena eta ikusteko errazena bihurtzen du.
Zer espero da 2020an?
2020a pertseidak behatzeko urte ona izango da, Ilargia beheranzko fasean dagoenean izango baitira ikusgai.
Izar-jasaren aktibitate goreneko unea abuztuaren 12rako dago aurreikusita, 15:00etatik 18:00etara bitartean (Iberiar penintsulako ordu ofizialak). Beraz, pertseidak behatzeko unerik onena abuztuaren 11tik 13rako gauak izango dira. Ilargia saihestu nahi bada, hobe da gauaren lehen zatian behatzea, behin zerua ilun dagoela eta gure satelitetik irten aurretik.
Zergatik gertatzen dira?
Urtero, abuztu hasieran, gure planetak 109P/Swift-Tuttle kometaren orbita zeharkatzen du; 133 urteko periodoa du eta 1992an pasatu zen azken aldiz Eguzkitik gertu. Orbita hau partikula txikiz beteta dago, harea aleak edo txikiagoak kasu, kometak aurreko urratsetan askatu dituenak. Partikula horietako bakoitza, kometaren buztanaren parte izandakoa, Lurreko atmosferan abiadura handian sartzen denean, marruskadurak berotu egiten du, altuera handian lurrundu arte.
Meteoro-jasak, dirudienez, jatorrizko gune bakarra du, izar uxo guztiak sortzen diren puntu bat. Puntu horri "erradiatzaile" deitzen zaio, eta horren kokapena izar-jasa izendatzeko erabiltzen da. Beraz, pertseidak Pertseo konstelazioan daude.
Nora jo pertseidak ikusteko?
Oro har, egokiena leku ilun bat aukeratzea da, ahal den argi-kutsadura txikiena duena eta inguruetan eraikinik eta zuhaitzik ez dituena. Gida bat eskaintzen dizugu, gau horretan ikuskizuna ahalik eta modurik onenean gozatu ahal izateko.
Albiste gehiago gizartea
Araudi berri batek aukera emango die pazienteen elkarteei osasun-sisteman gehiago eragiteko
Osasun sailburuak araudi horren garapena iragarri du, eta elkarteei adierazi die “gertu eta oso aktibo behar” dituztela Osasun Ituneko neurriak ezartzeko eta sistema eraldatzeko fasean.
Nortzuk osatzen dute “Deport Them Now” talde neonazia?
Europa osoan migratzaileen aurkako gorroto diskurtsoa bultzatzen duen mugimendua da, eta, antza, Torre Pachecon "magrebtarraren aurkako ehiza" bultzatzen zuen kartela diseinatu zuena.
Gas-ihesa gertatu da Bilbo erdigunean, eta hainbat etxebizitza eraikin jendez hustu dituzte
Rodriguez Arias kaleko obretan lanean ari zen langile batek, nahi gabe, hodi bat zulatu du. Hala ere, udaleko iturriek baieztatu dutenez, ihesa kontrolpean hartu dute. Nolanahi ere, suhiltzaileek eta udaltzainek ingurua hesitu eta trafikoa moztu dute.
Gipuzkoako Kofradiek itsasoan lanean aritu eta erretiroa hartu dutenei omenaldi beroa egin diete
Karmen eguna ospatzen ari dira Euskal Herriko hamaika txokotan. Arrantzaleen eguna da, hain zuzen ere. 322 arrantzaleen lana eskertu dute, baita saregileena ere, eta giro ederrean ospatu Donostiako kaian.
90 urteko emakume bat hil da Gasteizen, oinezkoen pasabide batean auto batek harrapatuta
Ezbeharra astearte honetan gertatu zen, 16:00etan, semafororik gabeko oinezkoentzako pasabide batean. Udaltzaingoaren iturriek azaldu dutenez, argiketa talde bat istripuaren nondik norakoak ikertzen ari da.
TVEko kazetari bat jazarri dute Torre Pachecon, Pedro Sanchezen aurkako irainen artean
TVEko kazetari bati Poliziak lagundu behar izan dio Torre Pachecon, hainbat pertsonen jazarpenagatik. Bildutakoek "Pedro Sanchez, puta semea!" oihukatzen ari ziren.
Sexu-zerbitzuen iragarki faltsuen bidez gizonak estortsionatzen zituen talde kriminal bat desegin dute
Guardia Zibilak lau emakume identifikatu ditu ustez estortsioagatik, talde kriminaleko kide izateagatik eta dirua zuritzeagatik. Biktimak sei probintziatan daude; dirudienez, mehatxatu egiten zituzten sexu-zerbitzuen ustezko iragarkien bitartez harremanetan jarri ondoren.
Sopelako eta Urduñako hainbat igerileku itxi dituzte, uretan gorotzak agertu direlako
Zikinkeria horren jatorria sare sozialetan zabaldu eta birala egin den erronka batean dago. Uda hasi denetik dozenaka igerileku itxi dituzte Estatuan, arrazoi beragatik.
Istilurik gabeko gaua Torre Pachecon, baina tentsioak jarraitzen du ultraeskuindarren deialdi berriengatik
Ultraeskuindarrek kontzentrazioa deitu zuten atzo, baina ez zen istilurik izan, poliziaren presentziagatik. Deialdi berrien aurrean segurtasuna indartu dute. Hainbat hedabidetako kazetariek ehun bat ultraren jazarpena sufritu dute.
Donostiako Udala salatu dute Xabi Alonsoren txaletaren eraikuntzan prebarikazioa egin dutelakoan
Haritzalde eta Ekologistak Martxan elkarteek salaketa jarri dute Gipuzkoako Fiskaltzaren aurrean Donostiako Udalaren aurka, futbolari ohiaren txaletaren obretan Igeldon sarbide mugatu bat erabiltzea baimentzeagatik.