Gaur espero da pertseiden izar-jasa handiena
Pertseiden izar-jasa urtero abuztuaren 12aren inguruan gertatzen den meteoro-jasa da ("izar iheskor" edo "izar uxo" izenaz ere dira ezagunak). "Done Laurendiren malkoak" izen herrikoia ere hartzen dute, meteoro-jasaren aktibitate goreneko unea abuztuaren 10era gerturatzen delako, izen bereko martiri espainiarraren jai-egunean.
Pertseidak ipar hemisferiotik ikus daitezke udan. Meteoro horien abiadura segundoko 50 kilometrotik gorakoa izan daiteke, eta horien jarduera-tasa orduko 200 meteorokoa ere izan daiteke. Aktibitate goreneko unea abuztuaren 11tik 13rako gauetan izaten bada ere, pertseidak normalean uztailaren 17an hasi eta abuztuaren 24an amaitzen dira. Horien aktibitate altuak, uda borealean behaketarako baldintza atmosferiko mesedegarriekin batera, urtean zehar gertatzen den meteoro-jasarik ospetsuena eta ikusteko errazena bihurtzen du.
Zer espero da 2020an?
2020a pertseidak behatzeko urte ona izango da, Ilargia beheranzko fasean dagoenean izango baitira ikusgai.
Izar-jasaren aktibitate goreneko unea abuztuaren 12rako dago aurreikusita, 15:00etatik 18:00etara bitartean (Iberiar penintsulako ordu ofizialak). Beraz, pertseidak behatzeko unerik onena abuztuaren 11tik 13rako gauak izango dira. Ilargia saihestu nahi bada, hobe da gauaren lehen zatian behatzea, behin zerua ilun dagoela eta gure satelitetik irten aurretik.
Zergatik gertatzen dira?
Urtero, abuztu hasieran, gure planetak 109P/Swift-Tuttle kometaren orbita zeharkatzen du; 133 urteko periodoa du eta 1992an pasatu zen azken aldiz Eguzkitik gertu. Orbita hau partikula txikiz beteta dago, harea aleak edo txikiagoak kasu, kometak aurreko urratsetan askatu dituenak. Partikula horietako bakoitza, kometaren buztanaren parte izandakoa, Lurreko atmosferan abiadura handian sartzen denean, marruskadurak berotu egiten du, altuera handian lurrundu arte.
Meteoro-jasak, dirudienez, jatorrizko gune bakarra du, izar uxo guztiak sortzen diren puntu bat. Puntu horri "erradiatzaile" deitzen zaio, eta horren kokapena izar-jasa izendatzeko erabiltzen da. Beraz, pertseidak Pertseo konstelazioan daude.
Nora jo pertseidak ikusteko?
Oro har, egokiena leku ilun bat aukeratzea da, ahal den argi-kutsadura txikiena duena eta inguruetan eraikinik eta zuhaitzik ez dituena. Gida bat eskaintzen dizugu, gau horretan ikuskizuna ahalik eta modurik onenean gozatu ahal izateko.
Albiste gehiago gizartea
Jose Mari Ustarroz eta Lekarozko 'Infernuko Gazta' Artzai Eguneko protagonista
4.950 euro ordaindu dituzte 44. Gazta Lehiaketako gazta irabazlearengatik. Euria ere izan den arren, Aralar Mendi Elkartea pozik agertu da aurreikuspen guztiak gaindituta, "txiki geratu" delako Uharte Arakil.
Bi txirrindulari ospitaleratu dituzte Nafarroan, pronostiko erreserbatuarekin, auto banak harrapatuta
58 eta 51 urteko bi gizonek kolpe larriak jasan dituzte eta Nafarroako Unibertsitate Ospitalera eraman dituzte bi zirkulazio-istripuren ondorioz, bata Eguesibarren gertatu da eta bestea Berriobeitin.
26.000 ikasle itzuliko dira eskolara astelehen honetan Ipar Euskal Herrian
Ikasleen %13k Seasko murgiltze ereduan ikasiko dute. Aurten, berrikuntza gisa, gaskoia erakutsiko diete Samatzeko ikasleei astean hiru orduz.
Cabrales gazta irabazlearengatik 37.000 euro ordaindu eta, ospatzen ari zela, lurrera erori zaio
Asturiasko Cabrales gazta batengatik 37.000 euro ordaindu dituzte, horrelako batengatik inoiz ordaindu den kopururik handiena. Lehiaketa Encarnacion Bada gaztagileak irabazi du, eta Ivan Suarez El Llagar de Colloto Oviedoko jatetxeko ostalariak erosi du.
Protestarako deia egin dute Yala Nafarroak eta BDZ Nafarroak, Israel taldea Vueltan aritzearen aurka
Vueltako hainbat etapatan antolatutako protesta ekintza baketsuekin bat egingo dute Yala Nafarroa plataformak eta BDZ Nafarroa mugimenduak. Izan ere, Vueltako pelotoia Nafarroan barrena ibiliko da datorren asteartean, Sendavivan hasi eta Larra-Belaguan amaituko den hamargarren etapan.
Bilboko Aireportuko suhiltzaileen kamioi bat Sondikako haur-parke batera erori da
Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak jakinarazi duenez, ezbeharra 06:20 aldera gertatu da, eta ez da inor zauritu. AENA enpresa publikoa istripuaren nondik norakoak aztertzen ari da, suhiltzaileak ere kudeatzen baititu.
212 urte, Ingelesek eta Portugaldarrek Donostia erre zutenetik
Urtero legez ekitaldi ugarirekin oroitu dute gertakaria. Goizean, esaterako, Donostiako Udalak lore eskaintza egin du Itxas atean goizeko elizkizunaren ostean, 1813 hartan hil ziren donostiarren omenez.
Suteen okerrena igaro da: Espainia alerta eta jarraipen fasera igaro da
Amaitutzat jotzen da Espainiako historia hurbilean baso-suteen gertakaririk tragiko eta suntsitzaileenaren faserik zailena: 300.000 hektarea baino gehiago erre dira, lau lagun hil dira eta 48 zauritu.
Palestinari elkartasuna adierazi diote Bilbon
Ongi Etorri Errefuxiatuak elkarteak bilkura egin du Bilbon. Palestinako herriari babesa adierazi diote bertan, eta haren aldeko aldarrikapenak egin dituzte.
Etxauriko gainean, Ziritzan, piztu den sutea kontrolpean dago
Haizeak sua bizitu duen arren, ez da arriskutsua izan inguruko etxebizitzentzat, nahiz eta Na-700 errepidea itxi behar izan duten bi noranzkoetan.