Lehia estatubatuarra txertoa ekoizteko: Pfizer vs Moderna
Pfizerren eta Modernaren COVID-19aren aurkako txertoak aurrerapausoak ematen ari dira onarpena eta nazioarteko zabalkundea lortzeko bidean emaitza baikorrak lortu ostean, baina oraindik zalantzak daude kostuaren, eskuragarritasunaren eta onarpenaren inguruan.
Duela astebete, Pfizer izan zen AEBko lehenengo farmazia enpresa COVID-19aren aurkako txertoaren hirugarren faseko proba klinikoen emaitzak publiko egiten, eta astelehen honetan gauza bera egin du Modernak.
3. fasea da txertoaren garapeneko fase aurreratuena, eta bi farmazia enpresak 30.000 boluntariotik gora ari dira erabiltzen probetarako. Batzuei txertoa ematen diete, besteei plazebo bat, eta ondoren erantzun immunologikoa zein den ikusten dute.
Hauek dira bi txertoen ezaugarri nagusiak:
-Teknologia:
RNA mezulariaren teknika berritzailea erabiltzen dute bi txertoek. RNA kateak sartzen dituzte gizakien zelulek deskodetu eta SARS-CoV-2aren aurrean organismoak erantzun immunologikoa emateko proteinak ekoizteko.
- Eraginkortasuna:
Txertoaren eraginkortasuna herritarrak gaixotasunaren aurrean prebenitzeko duen gaitasuna da, txertoa jaso ez dutenek birusaren aurrean ematen duten erantzunaren aldean. Modernaren txertoak % 94,5eko eraginkortasuna dauka une honetan, eta Pfizerrenak, % 90ekoa. Eraginkortasun maila altua da, tetanosaren edo polioaren aurkako txerto eraginkorren parekoa. Gripearen aurkakoaren eraginkortasuna % 45 ingurukoa da, urtearen arabera.
-Segurtasuna:
Modernaren txertoak ez du segurtasun arazo aipagarririk erakutsi, farmazia enpresaren arabera. Albo-ondorio larrienak "neurrizkoak" izan ziren, eta % 2,7ri bakarrik eragin zion mina, % 4,5i buruko mina, eta % 10i neke sentsazioa.
Pfizerren kasuan, "aje gogor bat" deskribatu zuten boluntarioetako batzuek, Fox Newsek egindako elkarrizketen arabera. Farmazia enpresak, hala ere, albo-ondorioak neurrizkoak direla eta egun gutxitan pasatzen direla adierazi du.
Datu horiek oso garrantzitsuak dira txertoaren oniritzia jasotzeko, AEBko arduradunek eta erreguladoreek baldintza guztiak betetzen dituztela badiote ere, txertoa horren azkar sortzeak herritarren artean kezka zabal lezakeelako.
-Kostua:
Bi farmazia enpresak txertoaren bi dosi emanda ari dira erantzun immunologikoa aztertzen. Txerto batetik bestera denbora tarte bat utzi, eta antigorputzen mailaren murrizketa neurtzen dute. Datu horiek erabakigarriak izan daitezke jakiteko COVID-19aren aurkako txertoa urtean behin eman behar den, gripearena bezala, eta zenbateko kostua izango duen. Bai Pfizerrek bai Modernak burtsan kotizatzen dute, eta inbertitzaileak kostuaren eta diru-sarreren zenbatekoak jakiteko irrikaz daude bi enpresek izan ditzaketen etekinak eta horrek akzioen prezioan izango duen eragina jakiteko.
-Kontserbazioa:
Pfizerren txertoak izozkailu aurreratuak behar ditu 0 azpitik 70 graduan edukitzeko, eta Modernarenak ohiko izozkailuetan biltegiratu daitezke.
Ezaugarri hori oso garrantzitsua da garraioa eta biltegiraketa merkatzeko, batez ere garapen bidean dauden herrialdeetan edo irisgarritasun zaileko eremuetan.
-Eskuragarritasuna:
Anthony Faucik, AEBko epidemiologo nagusi eta pandemiaren aurkako borrokaren buruak, NBCn egindako elkarrizketa batean esan du txertoa jasotzen lehenak arrisku taldekoak izango direla: osasun langileak eta adinekoen zentroak.
Alergien eta Gaixotasun Kutsakorren Institutu Nazionaleko zuzendari denak Modernarekin eta beste erakunde batzuekin egiten du lan, eta, horren ustez, abendu amaierarako egongo dira "eskuragarri" txertoaren dosiak "arrisku altuko pertsonentzat".
Andrew Cuomo New Yorkeko gobernadoreak aurre egin dio Donald Trump AEBko presidenteari, Etxe Zuriaren egitasmoak diru kontuak eta diru-sarrera handiko eremuetako banaketak lehenesten dituelako, eta autonomia eskatu du txertoa komunitate zaurgarrienetara iristen dela ziurtatzeko.
Albiste gehiago gizartea
Sindikatuek "propagandatzat" jo dute Osakidetzak Lehen Mailako Arretako 13 zentrotan psikologia zerbitzua eskainiko duela iragarri izana
ELA eta LAB sindikatuek ohartarazi dutenez, psikologo hauek "ez dute espezialitaterik, eta ezin izango dute tratamendurik diagnostikatu edo bideratu". Lehen Mailako Arretako osasun zentroetan psikologia zerbitzua ezarriko duen proiektu pilotua aurkeztu die Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak Osakidetzako sindikatuei. Osasun Sailak iragarri duenez, helburua "anbulatorioetako arreta emozionalaren irisgarritasuna hobetzea" da.
44 urteko gizonezko bat hil da Arrigorriagan, autoarekin BI-3723 errepidetik AP-68ra erorita
Lau metrotan behera erori da ibilgailua. Pertsona bakarra zihoan barruan, eta tokian bertan zendu da.
EITBren "Glaziarrak agurtzen" lanak aitortza lortu du nazioarte mailan, Venice TV Awards sarietan
Nazioarteko telebista-programen berrikuntza eta bikaintasuna saritzen dituzte Veneziako Telebista golardoek, eta Cross Platform Programming atalean izendatu dute proiektua, EITBk eduki berritzaile eta hainbat euskarritan emititzearen alde egindako apustua aitortuta. Glaziarrak agurtzen PRIMERANen, Euskal Telebistan eta ORAINen estreinatu zen, guztietan egokitutako lengoaia eta formatuak erabilita.
Osakidetzak psikologia zerbitzua emango du Lehen Arretako 13 zentrotan
Gipuzkoako lau zentrotan, Arabako bitan eta Bizkaiko zazpitan arituko dira psikologoak. Lehen Arretako gaixoen ongizate emozionalaren erreferente izango dira psikologo horiek, kasu arinenak ere artatuz, eta familia-medikuaren eta ospitalez kanpoko osasun mentala artatzeko zentroen arteko bitartekari moduan jardungo dute.
Aurkikuntza arkeologiko oso garrantzitsua Iruñean: Barbazan dorrearen barruan dagoen Kalonjeen atea
Iruñean, arkeologia aurkikuntza bat da albiste. Katedral ondoan dago eta Joseba Asiron alkateak eta urbanismo batzordeak bisitatu berri dute. Aurkikuntza ikusgarri eta garrantzitsuaz mintzatu da Iñaki Sagredo arkeologoa. Nahi izanez gero, bisita gidatua egiteko aukera dago.
Giza Eskubideen Behatokiak kereila bat bultzatu du 1974ko Asturiagako segadagatik
Behatokiak iragarri du kereila bat aurkeztuko duela 1974an Hondarribian izandako polizia-operazio frankista batean hildako Roque Méndez Villada eta José Luis Mondragón Elorzaren heriotzengatik.
Zazpi ibilgailuk istripua izan dute Txorierriko igarobidean, eta auto-ilara luzeak daude errepideetan
Ezbeharra asteazken honetako goizeko zortziak baino lehen gertatu da, eta ez da inor zauritu, Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak jakinarazi duenez.
Adunako prostituzio-etxe bateko arduraduna atxilotu dute, sexu-esplotazioa eta sexu-eraso saiakera bat egitea leporatuta
Lokaleko langileetako batek tratu umiliagarria jasan zuela eta drogak kontsumitzera behartu zutela salatu zuen, besteak beste.
Elkar argitaletxeak erabaki du Igartza bekarekin ez jarraitzea, CAFek Israelekin duen lotura dela eta
Saioa Alkaiza bertsolari eta idazleak sariari uko egin eta hamar egunera iritsi da Elkarren erabakia. “Palestinar herriaren kontra gauzatzen ari den genozidioan CAFek duen inplikazioa" salatu zuen sortzaile iruindarrak.
Donostian izandako azken sexu erasoa salatzeko bilkura egin dute hiriko udaletxe atarian
45 urteko gizon bat atxilotu dute joan den ostiralean emakume batek jasandako sexu-erasoaren egilea izatea egotzita. Emakumeak ertzain-etxean salatu zuenez, gizonak sexu-erasoa egiteaz gain, zer egiten zuen eta norekin zegoen kontrolatzen zuen, eta lagunak ikustea debekatzen zion.