Ornodunen populazioak % 69 murriztu dira 1970etik, WWFren arabera
Ornodunen populazioak % 69 murriztu dira 1970etik, WWF gobernuz kanpoko erakundeak Planeta Bizia txostenean kalkulatu duenez. Horrek egiaztatzen du, WWFren iritziz, biodibertsitatea egoera larrian dagoela.
Txostenak (bi urtero egiten dute) deialdia egiten die gobernuei, enpresei eta gizarteari, naturaren aldeko mundu mailako hitzarmen batekin konpromisoa har dezaten, Parisko Hitzarmenean gertatu zenez.
Lanak datu kezkagarriak erakusten ditu, arrainen, anfibioen, narrastien, hegaztien eta ugaztunen populazioen gainean; adibidez, ornodunen populazioei dagokienez, Latinoamerikako eta Karibeko batez besteko murrizketa % 94koa dela. Ur gezako espezieek, mundu mailan, % 83ko beherakada izan dute.
Txostenean 1970etik 2018ra arteko datuak daude jasota, planeta osoko 5.230 ornodun espezietako ia 32.000 populazioren gainekoak. Egoerari buelta eman eta 2030erako egoera positiboan dagoen natura lortzea helburu, ekintza transformatzaileei heltzea eskatu dute.
Txostenak ohartarazten du egun "planeta mailako larrialdia" dagoela, "krisi bikoitza dagoela: klima krisia, eta biodibertsitate galera eta naturen degradazioa. Txanpon bereko bi aldeak dira". Ondorioak nabariak dira; izan ere, milioika herritarrek lekualdatu behar izan dute, eta gero eta sarriagoak diren muturreko fenomeno meteorologikoek milaka heriotza utzi dituzte. Elikadura ziurgabetasuna, lurrak agortuta egotea, ur gezik ez izatea edo gaitz jakin batzuk hedatzea ere beste ondorioetako batzuk dira.
Larrialdi honetako eragin negatiboak pertsona guztien kalterako dira, baina, bereziki, gizatalde zaurgarrienek pairatzen dituzte.
Murrizketa zergatik gertatu den azaltzeko, txostenak arrazoi hauek zehaztu ditu: habitat degradazioa eta galera, espezie batzuen gehiegizko ustiapena, espezie inbaditzaileak, kutsadura, klima aldaketa eta gaixotasunak.
Albiste gehiago gizartea
Iruñeko Planetarioa berreraikitzeko lanak hasi dira
Urtarrilean kupula larriki kaltetu zuen sutearen ondoren, Iruñeko Planetarioak Tornamira Aretoa zaharberritzen eta eraikina osorik modernizatzen hasi da. Kultura sailburu Rebeca Esnaolak zentroa zientzia eta astronomia dibulgaziorako abangoardiako gune gisa berreskuratzea helburu duten jarduerak azaldu ditu.
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.