Lurraren barne nukleoaren errotazioa alderantzikatzen egon liteke
Lurraren barne nukleoa, 5.000 kilometro baino gehiagoko sakoneran dagoen burdinazko bola bero eta trinkoa, gure planetako lekurik eskuragaitzena da. Orain, zientzialari talde txinatar batek egiaztatu du balitekeela horren errotazioa duela gutxi gelditu izana eta alderantzikatzen egotea.
Ikerketaren emaitzak, dozenaka lurrikaren analisitik abiatuta, Nature Geoscience aldizkarian argitaratu dira, eta, autoreen arabera, bariazio hori lurrazaleko behaketa geofisikoetan izandako aldaketekin dago lotuta, hala nola eremu magnetikoarekin eta egunaren iraupenarekin.
Lurra hainbat geruzaz osatuta dago: azala, mantua, kanpoko nukleoa eta barneko nukleoa. Azken hau, geruzarik sakonena, Pluton baino handiagoa den burdinazko bola solido bat da, kanpoko nukleo likido batez inguratua dagoena, Lurraren beraren errotazio propioaz bestelako modu batean biratzeko aukera ematen diona.
Barne nukleoaren biraketa kanpoko nukleoan sortutako eremu magnetikoak bultzatzen du, eta mantuaren grabitate efektuek orekatzen dute.
Beren ikerketa egiteko, Pekingo Unibertsitateko Yi Yang eta Xiaodong Song egileek Lurraren barne nukleoa 1960ko hamarkadatik antzeko ibilbideak jarraituz zeharkatu duten lurrikara ia berdinen uhin sismikoak aztertu zituzten.
Horien arabera, 2009az geroztik, gutxi gorabehera, aldaketa gutxi izan dituzte lehen denboran aldaketa esanguratsua erakusten zuten ibilbideek, eta horrek iradokitzen du barne nukleoaren errotazioa gelditu egin dela.
Era berean, egiaztatu zuten horrek zerikusia izan dezakeela barne nukleoaren errotazioaren inbertsioarekin, zazpi hamarkadako oszilazioa dela eta.
Aurkikuntzek Lurreko prozesu sakonek azaleran nola eragiten duten ulertzen lagun dezakete.
Zure interesekoa izan daiteke
Zer protokolo aktibatzen dira ikastetxe batek jazarpen kasu bat egon daitekeela susmatzen duenean?
522 ikasle eskola-jazarpenaren biktima izan ziren joan den ikasturtean EAEn. Zenbaki bakoitzaren atzean istorio desberdin bat dago, beldurra eta isiltasuna protagonista dituena. Ikastetxeetan geroz eta sentsibilizazio handiagoa dago, eta atzemate goiztiarra oso lagungarria da.
Eskola jazarpenagatik iaz aztertutako 2.263 kasuetatik 522 baieztatu ditu Hezkuntza Sailak
2024-25 ikasturtean eskola jazarpen kasu gehiago ikertu dira (aurreko ikasturtean baino 364 gehiago) eta baieztatutakoak ere igo egin dira (522). Begoña Pedrosa Hezkuntza sailburuak azaldu duenez, datuek erakusten dute "sentsibilizazio handiagoa, detekzio goiztiarra eta prozeduretan konfiantza handiagoa" dagoela.
San Juan ontziaren uretaratzea, zuzenean
Jarraitu zuzenean Albaolatik Itsas Kultur Faktoria (Pasai San Pedro), San Juan ontziaren uretaratzea, munduko itsas ondarearen historian mugarri izango den gertaera.
Gazteek inoiz baino gutxiago edaten eta erretzen dute, baina Euskal Herrikoak cannabisaren kontsumoaren buruan daude
ESTUDES txostenak egiaztatu duenez, alkoholaren, tabakoaren eta cannabisaren kontsumoak behera egin du Euskadiko nerabeen artean, azken 25 urteetako mailarik baxuenetara. Hala ere, Euskadi kalamuaren kontsumoaren buruan dago 14-18 urte bitarteko adingabeen artean, eta Estatuko mozkorraldien tasarik handiena ere badu.
Albiste izango dira: Eskola jazarpenaren aurkako eguna, klima aldaketari buruzko goi bilera eta abisu horia itsasaldeko arriskuagatik
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Adimen Artifiziala, bullyinga egiteko tresna berria: “Hezkuntza digitalean hezi behar ditugu haurrak”
Azken urtean, ziberjazarpena gauzatzeko adimen artifizialaren erabilerak nabarmen egin du gora, hainbat ikerketaren arabera. Gelakideren baten argazki, bideo edo audio bat manipulatuz bideo faltsuak sortzeko erabiltzen da AA, eta sare sozialen bidez zabaltzen dira. Mikel Cerezo gizarte hezitzaile eta adikzioetan adituak adierazi du orain "duela urte batzuk baino askoz bizkorrago" hedatzen direla edukiak, eta ondorioak suntsitzaileak izan daitezkeela.
Dani Alvarezek Euskal Kazetariak saria jaso du
Dani Alvarez EITB taldeko kazetariari eman diote Kazetarien Euskal Elkargoaren aurtengo Euskal Kazetariak saria. Bilboko BBK aretoan egindako sari-banaketa ekitaldian, pozik agertu da Alvarez, eta esan du "ohorea" dela aitortza hori jasotzea. EITBren parte-hartzea duen Natur Bizia ikus-entzunezko lana ere saritu dute Ingurumen Kazetaritza atalean.
Hiru adingaberi sexu-erasoak egin zizkien masajistari 26 urteko kartzela-zigorra ezarri diote
Gipuzkoako Auzitegiak jada agindu du gizona espetxeratzea. 14 urteko kartzela-zigorra ezarri dio 16 urtetik beherako adingabeei egindako bi sexu-eraso delituengatik (zazpi urte, biktima bakoitzeko), 10 urtekoa, 16 urtetik beherakoari egindako sexu-eraso jarraituagatik, eta, bi urtekoa, haurren sexu-ziberjazarpenagatik. Gainera, beste neurri batzuen artean, espetxetik ateratzen denean 17 urte egin beharko ditu zaintzapeko askatasunean, eta, orotara 40.000 euroko kalte-ordaina eman beharko die hiru biktimei.
Euskalmeten arabera, urria "oso lehorra" izan da: ohiko prezipitazioen erdia egin du
Arabako zenbait eremutan, mende honetan izan den "urririk beroena eta lehorrena" izan dute, eta batez besteko tenperatura ohi baino 1,2 ºC gorago egon da.
NEIKERrek animalia-osasunaren inguruko ikerketa indartu du, segurtasun handiko laborategia berrituta
Euspen Biologikoko 3. mailako laborategia handitu dute, eta laborategi eta gela espezializatu berriak jarri dira. Horrek arrisku handiko patogenoak aztertzeko eta biosegurtasunean aurrera egiteko gaitasuna optimizatzen du, animalien ongizatearen nazioarteko estandarrak errespetatuz.