Euskara modernoaren hiztegirik "zehatzena" aurkeztu dute, egungo erabileraren "ispilua"
70.751 sarrera, 251.153 adiera, 529.227 adibide eta 663.172 hitz multzo biltzen ditu. Paperean argitaratuko balitz, 16.000 orrialde edota 30 bat liburuki inguru izango omen lituzke. Egungo Euskararen Hiztegia (EEH) du izena, eta EHUren Euskara Institutuaren azken urteotako proiektu nagusia da. 15 urte behar izan dituzte lana ontzeko. Neurri aldetik "aparta" eta edukiari dagokionez "XXI. mendeko euskara-euskara hiztegirik zehatzena". Hala definitu dute egileek labetik atera berri den egitasmoa.
Goizean aurkeztu dute hiztegia, EHUren Bizkaia Aretoan, Bilbon. Bertan izan dira, proiektuan parte hartu duten hainbat aditu, eta baita, bultzatzaileak ere, tartean, Eva Ferreira EHUko errektorea. Horren hitzetan, gaur aurkeztu duten lana "erreferente" izango da, bereziki, "duen dimentsio intelektualarengatik". "Euskara Institutuak bere historian egin duen proiekturik zabalena, handiena eta sakonena da", gehitu du.
2000-2006 bitartean publikatutako 25 milioi testuz eta hitzez osatutako corpusa —Ereduzko Prosa Gaur— du oinarri hiztegi berriak, hori ere Euskara Institutuak garatutakoa. Corpus horretako hitz guztiak jasotzen ditu, "eta horrek eman dio duen tamaina", erantsi du Ferreirak.
EHUren webgunean dago eskuragarri hiztegia nahi duen ororentzat, eta "egungo erabileraren ispilua" izatera datorrela jasotzen da aurkezpen mezuan. Hiztegiko sarreretan hitza ageri den testuingurua erakusten da, eta baita iturburua ere, hau da, nork non erabili duen. Horrez gain, hitz multzoen maiztasunen inguruko informazioa jasotzen du. Adiera eta azpisarreretan banatuta daude hiztegiko sarrerak.
Ibon Sarasola EHUko irakasle ohi, Euskaltzain emeritu eta hizkuntzalariak gidatu du lana, eta berak egin du lexikografiari dagokion lanaren zatirik handiena. Horrek ere hartu du hitza aurkezpenean. "Bizitza osoa" hiztegigintzari emana, "droga" bat bezala definitu du jardun hori. Argitu duenez, F hizkitik abiatu zuen lan hau. "Kasualitatez nago hemen. Koldo Mitxelenarekin egin duen topo behin eta laguntza eskatu zidan. Horrela hasi nintzen, eta zaletu egin nintzen", azaldu du Sarasolak. Azken lana egiten "ondo pasatu" duela nabarmendu du. "Orain, jostailua kendu didate. Zer egin behar dut?".
Metodologikoki, Orotariko Euskal Hiztegiaren ildo beretik garatu da Egungo Euskararen Hiztegia. Corpusetan oinarritzen dira biak: Orotariko Euskal Hiztegia, literatura-tradizioa jasotzen duen corpus batean, eta Egungo Euskararen Hiztegia, azken urteotako prosa-ekoizpena biltzen duen corpusean.
Helburuak ere bertsuak dituzte. Bi hiztegiok, hitz bakoitzaren esanahiaz gainera, hitz horren erabileraren inguruko argibideak ematen dituzte, delako hitza zein joskeratan agertzen den ahalik eta zehatzen argituz.
Albiste gehiago gizartea
"Nahasmendu delirantea" diagnostikatu diote medikuek Kabiecesen 400 haur baino gehiago txertatu gabe utzi zituen erizainari
Epaiketaren laugarren egunean, auzipetua auzitegian aurkeztu da, baina deklaratzeko moduan ez dagoela onartu du.
Iruñeko Planetarioa berreraikitzeko lanak hasi dira
Urtarrilean kupula larriki kaltetu zuen sutearen ondoren, Iruñeko Planetarioa Tornamira Aretoa zaharberritzen eta eraikina osorik modernizatzen hasi da. Kultura sailburu Rebeca Esnaolak zentroa zientzia eta astronomia dibulgaziorako abangoardiako gune gisa berreskuratzea helburu duten jarduerak azaldu ditu.
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.