'Antiquity' aldizkariak Irulegiri buruzko ikerketa osoena argitaratu eta berritasunak ekarri ditu
Irulegiri buruzko ikerketak nazioarteko eragina izaten jarraitzen du ikerketa arkeologikoaren arloan. Antiquity aldizkariak 'A Vasconic inscription on a bronze hand: writing and rituality in the Iron Age Irulegi settlement (Ebro Valley)' artikulua argitaratu du, Aranzadi Zientzia Elkarteak ohar batean jakitera eman duenez. Berreskuratutako milaka objektuen artean, nazioarteko aldizkariaren artikulua Irulegiko Eskuaren azterketan zentratzen da.
Mattin Aiestaran Aranzadi Zientzia Elkarteko arkeologoak, Javier Velaza, Bartzelonako Unibertsitateko Latindar Filologian katedradunak eta Joaquin Gorrochategui EHUko Indoeuropar Linguistikako katedradunak sinatutako artikuluan, azken biek testuaren transkripzioaren eta interpretazioaren aurrerapenen berri ematen dute.
Artikulua nazioarteko aldizkarian argitaratzeak bultzada berria eman dio ikerketa arkeologikoari eta Aiestaranen taldeak erabilitako metodologia "zorrotza" balioan jartzen du.
Azterketa linguistikoari dagokionez, Irulegiko testuak bi berritasun ditu: lehen hitzaren irakurketa bereizia da, bere bertsio esgrafiatuan (sorioneke) eta punteatutako bertsioa (sorioneku); eta bigarren lerroko lehen zeinuaren aldaketa, orain "te" hitzaren ordez "ku" gisa transkribatzen dutena.
Orain arte dokumentatu den epigrafia baskoiaren lehen testu osoa da. Horrela, eskuak ziurtatzen du baskoiek bere hizkuntzan idazten bazekitela. Objektu horrek erritu-funtzioa izan zuen, bai kanpoan zorte ona erakartzeko, edo zortearen jainko edo jainkosa indigenari eskaintza egiteko.
Eskuaz haratago, Irulegin idazkerarekin zerikusia duten beste material batzuk ere aurkitu dira, besteak beste, eskua berreskuratu zen etxearen barruan: bi zeramika, inskripzio esgrafiatuak dituztenak; eta stilus bat, oholtxoetan idazteko.
Bestalde, artikuluak Irulegiko Burdin Aroko herri gotortuaren kontestualizazioa egiten du (Aranguren ibarra, Nafarroa), Brontze Aro erdialdean sortu zena (K.a. XVI.-XII. mendeak) eta K.a. I. mendearen lehen hereneraino okupatuta egon zena, aztarnategia bortizki eraso eta abandonatu zenera arte.
Eraso hori Sertoriar Gerraren (K.a. 82-72) testuinguruan kokatzen da, erromatarren arteko gerra zibila izan zena, eta herrixkaren suntsipena gerra-kanpainaren testuinguru horretan interpretatu behar da.
Kinto Sertorio gobernadorearen eta Gneo Pompeio Magnoren arteko liskarrarekin sortu zen gerra hori, Iberiar penintsulako zati handi batera zabaldu zena, bereziki Ebrora. Irulegi suntsitu abandonatu izanaren zantzuak argiak dira Aiestaranen taldeak 2018az geroztik aztarnategiko hiru eraikinetan eta kale nagusiko zati batean egindako indusketen arabera.
Joan den abuztuan, Aranzadi Europako Arkeologia Elkarteak emandako 2023ko Europako Arkeologia Saria jaso zuen.
Albiste gehiago gizartea
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.
Pertsona bat hil da Tafallan furgoneta baten eta uzta biltzeko makina baten artean izandako istripuan
Polizia-iturriek jakitera eman dutenez, istripua 09:00etan gertatu da, NA-132 errepidean, Tafalla parean, eta hildako pertsona furgonetan zihoana da.
San Mamesera sartzeko inguruak jarraitzaile zuri-gorriz bete dira, Txapeldunen Ligako hitzorduan
Zuri-gorriek Arsenalen aurka neurtuko dituzte indarrak astearte honetan, Txapeldunen Ligako 1. jardunaldiko neurketan. Athleticeko milaka zale bildu dira gaur arratsaldean partida honetan, taldea animatzeko helburuarekin.
Osakidetzak 10.000 haurtxo immunizatuko ditu bronkiolitis akutuaren aurka
Hasieran, katarroaren antzeko sintomak agertzen dira, hala nola mukiak, eztula edo sukarra, baina egun batzuen buruan beste sintoma batzuk ager daitezke, adibidez, arnasa hartzeko zailtasunak, txistuak edo nekea, eta neke horrek esnea hartzean eragiten die haurtxoei.
CIC bioGUNEren ikerketa batek gibeleko minbizi arraro eta oldarkor bat tratatzeko bide berri bat aurkitu du
Aurkikuntzek iradokitzen dutenez, zelulen barruan magnesioa garraiatzeaz arduratzen den CNNM4 proteinaren blokeoak tratamendu zuzen, seguru eta eraginkorra eskain lezake, minbizi horren aurkako terapia pertsonalizatuetarako bide berriak irekiz.