Zein herrialdetan aplikatzen da ordu aldaketa eta zeinetan ez?
Udazkena aurrera doa, eta, urriarekin batera iritsiko da urteko bigarren ordu aldaketa. Ate joka da, hortaz, neguko ordutegia. Ordu aldaketa urriaren 27an izango da, hau da, igande goizaldean. 03:00etan 02:00ak joko dute berriro gure ordulariek, eta, horrekin, atseden- edo jarduera-ordu gehiago izango dira. Igandea, beraz, ohi baino ordubete luzeagoa izango da, 25 ordu izango baititu, eta, horri esker, ohi baino zertxobait gehiago lo egin ahal izango da.
Hamarkadak dira urtean bi aldiz ordua aldatzen hasi zenetik: lehenengoa, martxo amaieran; bigarrena, urri bukaeran. Helburua da erlojua eguneko argi orduen arabera aldatzea, urtaroen arabera, hain zuzen ere, eraginkortasun energetikoa hobetze aldera.
Nolakoa izan da munduko herrialdeetan ordu-aldaketa?
Statista atariak nabarmentzen duenez, munduko herrialdeen % 40k baino gutxiagok aldatzen dute ordua gaur egun, nahiz eta iraganean 140tik gora izan. Europar Batasunean birritan egiten da ordu aldaketa (martxoaren amaieran eta urriaren amaieran), baina ez da bakarra. AEBn eta Kanadan ere hala egiten dute, hori bai, datak ez datoz bat eta zenbait salbuespen daude; izan ere, bada egiten ez duenik ere.
Europako kontinentean, Errusian, Bielorrusian edo Turkian ez dute ordu-aldaketa egiten; bai, ordea, Zeelanda Berrian eta Australiako zenbait lekutan, baita Ekialde Erdiko (Libano, Israel) eta Hego Amerikako (Paraguai, Txile) herrialde batzuetan ere.
Latinoamerikari dagokionez, garai batean hainbat herrialdek egiten zuten ordutegi aldaketa, baina gaur-gaurkoz oso gutxi dira aplikatzen dutenak, Afrikako kontinentean eta Asian gertatzen den moduan. Bestalde, Ekuadortik hurbilen dauden herrialdeek ez dute aldaketa hori egiten, argi eta iluntasun orduak gutxi aldatzen baitira urtean zehar.
Aipatzekoa da ordu aldaketa utzi duen azken herrialdeetako bat Mexiko dela: 2022ko urriaren amaieran herrialdeko udako ordutegia behin betiko ezabatzeko erreforma onartu zuen. Bitxikeria gisa, Txinan, lurraldearen alde batetik bestera 5.000 kilometro baino gehiago izan arren, ordu-eremu bakarra dute; lurralde osoan erabiltzen dute Pekingo ordu ofiziala.
Albiste gehiago gizartea
Milaka pertsona atera dira gaur kalera Hego Euskal Herrian, Palestinaren alde
Gasteizen, Bilbon eta Iruñean arratsaldeko zazpietan abiatu dira Palestinaren aldeko Borroka Eguna dela eta antolatutako mobilizazioak. Deialdia Gazarako Mugimendu Globalak eta Global Sumud Flotillak egindako nazioarteko ekimenari erantzunez gauzatu da, “Apur dezagun Gazako blokeoa. Defenda dezagun Global Sumud Flotilla” lelopean. Goizean ere, protesta egin dute Gasteizen, Legebiltzarraren kanpoaldean.
Komunitate palestinarrak genozidioaren aurkako manifestazioa deitu du asteazkenerako Zinemaldian
Palestina-Euskal Herria Elkartasun Batzordeak “The Voice of Hind Rajab” filmaren proiekzioa baliatuko du Israelen erasoa eta horren inguruko isiltasun “konplizea” salatzeko Donostiako kaleetan.
Donostiako masajistak ukatu egin ditu sexu-erasoen akusazioak
Fiskaltzak eta akusazio partikularrek 45 urteko kartzela-zigorra eskatu dute akusatuarentzat.
"Nahasmendu delirantea" diagnostikatu diote medikuek Kabiecesen 400 haur baino gehiago txertatu gabe utzi zituen erizainari
Epaiketaren laugarren egunean, auzipetua auzitegian aurkeztu da, baina deklaratzeko moduan ez dagoela onartu du.
Iruñeko Planetarioa berreraikitzeko lanak hasi dira
Urtarrilean kupula larriki kaltetu zuen sutearen ondoren, Iruñeko Planetarioa Tornamira Aretoa zaharberritzen eta eraikina osorik modernizatzen hasi da. Kultura sailburu Rebeca Esnaolak zentroa zientzia eta astronomia dibulgaziorako abangoardiako gune gisa berreskuratzea helburu duten jarduerak azaldu ditu.
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".