50 urte senarraren lizentzia baliogabetu zenetik, sistema patriarkalari eutsi zion legezko tresna
Gaur-gaurkoz pentsaezina bada ere, duela 50 urtera arte euskal emakume ezkonduek senarren baimenak behar zituzten hainbat ekintza juridiko egiteko, besteak beste, ondasunak eskuratzeko, kontu korronte bat irekitzeko, lan-kontratu bat sinatzeko eta gidabaimena lortzeko.
Senarraren lizentzia izenekoa 1889an sartu zen indarrean Espainiako Kode Zibilean, eta araudi horrek errotik mugatu zuen emakume ezkonduek zer egin zezaketen. Aitaren tutoretzapeko izatetik senarraren tutoretzapeko izatera igaro zen emakumea, adingabeen pareko. Honela zihoen Kode Zibilaren artikuluak: "Senarrak emakumea babestu behar du, eta horrek senarrari obeditu". Gizarte patriarkalaren isla argia zen.
Lizentzia horren arabera, emakumeek edozertarako eskatu behar zieten baimena senarrei; bere ondarea izateko, hipotekatzeko, etxea erosteko eta epaiketa batean parte hartzeko. Gizonak ezkontza-egoitza aukeratzeko ahalmen osoa zuen, eta, emakumeak, seme-alabak zaintzeko betebeharra zuen arren, guraso-ahala senarrarena zen, eta hark adopzioan eman zitzakeen kontsultatu gabe.
Zapalkuntza erabatekoa zen. Araudia ia mende batez egon zen indarrean, hainbat alditan hainbat aurrerapauso eman ziren arren, Gerra Zibilaren ondoren eta diktadura frankistan zehar, atzerapauso nabarmenak izan ziren eta emakumeen askatasunak eta, batez ere, eskubideak, erabat murriztu ziren. Kontrol sozialerako tresna gisa finkatu zen.
Hamarkadetan zehar, lizentziak emakumeen independentzia ekonomiko eta pertsonala guztiz baldintzatu zuen, 1975eko maiatzaren 2ko Legeak ezkondutako emakumeei gaitasun juridikoa itzuli zien arte.
Aldaketa hori iritsi zen gizarte bidezkoago eta berdinzaleago baten alde borrokan ari ziren hainbat gizarte mugimenduri esker, besteak beste, mugimendu feministari esker, orduantxe ari baitzen indarra hartzen.
Indargabetzeak emakumeen eskubideak mugatzen zituzten legeak berrikustea ahalbidetu zuen, Kode Zibilak zekarren hainbat, tartean. Hala, genero berdintasuna sustatzen zuten araudi berriak sartu ziren indarrean, eta horrek emakumeak gizartean duen rola eraldatu egin zuen.
50 urte pasa dira ordutik, eta, gaur-gaurkoz aldaketarako grinak bere horretan dirau, arlo guztietan berdintasuna bermatzeko borrokan ari diren mugimenduekin.
Lisabe Velasco Nafarroako Unibertsitateko Memoria Historikoaren Funtseko ikerlari eta historialariak azaldu duenez, urte haietan aurrerapen oso garrantzitsuak eman ziren genero-berdintasunaren alorrean:
Albiste gehiago gizartea
Jaialdiak amaiera borobila eman dio Boisen, sei egun zirraragarriren ostean
Ekitaldiak zortzigarren edizioa itxi du, 1987an sortu zenetik izandako arrakastatsuenetako eta jendetsuenetako bat bezala.
Palestinarekin Elkartasuna plataformak euskal hiriburuetako jaietan mobilizatzeko deia egin du
Plataformak "hipokrisia" leporatu die gobernuei eta hedabideei, eta manifestazioak deitu ditu Gasteizen (abuztuaren 6an), Donostian (abuztuaren 10ean), Bilbon (abuztuaren 15ean) eta manifestazio nazionala Iruñean (urriaren 4an).
Bilboko kale-saltzaileen aurkako sarekadak areagotu direla salatu dute
Udaltzainenganako errespetua eskatu du Bilboko Udalak. Manteroek diote euren egoera legeztatzea ezinbestekoa da bestelako lanetarako aukera izateko. Sarekadak salatzeko protesta deitu du biharko Bizkaiko Manteroen Elkarteak.
Bi atxilotu Gasteizen, gizon bati indarkeriaz lapurtzea leporatuta
04:15 aldera jazo da lapurreta, hiriburuko parke baten inguruan. 31 eta 29 urteko atxilotuak epailearen esku utziko dituzte, beharrezko izapideak amaitutakoan.
Atxilotu bat Ordizian kokaina, 10.000 euro eta kontrabandoko tabakoa zeramala
Gidaria atxilotu dute substantzia estupefazienteen trafikoko ustezko delitua egotzita, eta deklaratu gabeko tabakoa edukitzeagatik.
Tigre-eltxoaren kontrako fumigazio lanak egin dituzte bart Hendaian
Lapurdin chikungunya gaitzaren lehen kasua agertu ondoren egin dituzte desinfekzio lanak, Hendaiako igerilekutik, tren geltokiraino. 22:00etatik 07:00ak arte kaleak erabat itxita egon dira, eta bizilagunek agintarien aginduak errespetatu behar izan dituzte. Herritarrak kezkatuta agertu dira, ez dakitelako zer-nolako eragina izan dezakeen erabilitako produktuak haien egunerokotasunean. Fumigazioaz arduratutako enpresak dio erabilitako produktua ez dela kaltegarria, eta tigre-eltxoen % 80 bat hiltzea lortzen dutela.
20.000 sinadura, txosnak Euskal Herriko ondare inmaterial izendatzeko
Bizkaiko, Gipuzkoako eta Arabako txosnen batzordeek adierazi dute jaigune horiek "arriskuan" daudela, eta ondare inmaterial izendatzeko eskaera sinatzen eta zabaltzen jarraitzeko deia egin dute.
Zeledonek prest ditu aterkia eta ardo-zahatoa, kanpandorretik jaitsi eta Andre Maria Zuriaren jaiei hasiera emateko
Zuzeneko musikak, kalejirek, ekintza herrikoiek eta familia guztientzako proposamenek beteko dituzte Gasteizko kaleak abuztuaren 4tik 9ra, sei eguneko jai giroan.
Karabela portugaldarrak topatu dituzte Bakioko hondartzan beste egun batez uda honetan
Goizean, marmokak ikusi dituzte Bizkaiko zazpi hondartzatan, eta, atzo arratsaldean, Zurriolako hondartzan bainua hartzea debekatu behar izan zuten, karabela portugaldarrek eragindako "ziztada ugari" zenbatu baitzituzten, horietako batzuk nahiko larriak.
Auroroek Gasteizko Alde Zaharrean barrena abestu dute, Andre Maria Zuriaren jaietarako deia eginez
Igande honetan izandako Arrosarioaren Prozesioak milaka gasteiztar bildu ditu, Andre Maria Zuriaren horma-hobiaren aurrean hasita eta San Migel elizan egindako meza batekin bukatuta.