50 urte senarraren lizentzia baliogabetu zenetik, sistema patriarkalari eutsi zion legezko tresna
Gaur-gaurkoz pentsaezina bada ere, duela 50 urtera arte euskal emakume ezkonduek senarren baimenak behar zituzten hainbat ekintza juridiko egiteko, besteak beste, ondasunak eskuratzeko, kontu korronte bat irekitzeko, lan-kontratu bat sinatzeko eta gidabaimena lortzeko.
Senarraren lizentzia izenekoa 1889an sartu zen indarrean Espainiako Kode Zibilean, eta araudi horrek errotik mugatu zuen emakume ezkonduek zer egin zezaketen. Aitaren tutoretzapeko izatetik senarraren tutoretzapeko izatera igaro zen emakumea, adingabeen pareko. Honela zihoen Kode Zibilaren artikuluak: "Senarrak emakumea babestu behar du, eta horrek senarrari obeditu". Gizarte patriarkalaren isla argia zen.
Lizentzia horren arabera, emakumeek edozertarako eskatu behar zieten baimena senarrei; bere ondarea izateko, hipotekatzeko, etxea erosteko eta epaiketa batean parte hartzeko. Gizonak ezkontza-egoitza aukeratzeko ahalmen osoa zuen, eta, emakumeak, seme-alabak zaintzeko betebeharra zuen arren, guraso-ahala senarrarena zen, eta hark adopzioan eman zitzakeen kontsultatu gabe.
Zapalkuntza erabatekoa zen. Araudia ia mende batez egon zen indarrean, hainbat alditan hainbat aurrerapauso eman ziren arren, Gerra Zibilaren ondoren eta diktadura frankistan zehar, atzerapauso nabarmenak izan ziren eta emakumeen askatasunak eta, batez ere, eskubideak, erabat murriztu ziren. Kontrol sozialerako tresna gisa finkatu zen.
Hamarkadetan zehar, lizentziak emakumeen independentzia ekonomiko eta pertsonala guztiz baldintzatu zuen, 1975eko maiatzaren 2ko Legeak ezkondutako emakumeei gaitasun juridikoa itzuli zien arte.
Aldaketa hori iritsi zen gizarte bidezkoago eta berdinzaleago baten alde borrokan ari ziren hainbat gizarte mugimenduri esker, besteak beste, mugimendu feministari esker, orduantxe ari baitzen indarra hartzen.
Indargabetzeak emakumeen eskubideak mugatzen zituzten legeak berrikustea ahalbidetu zuen, Kode Zibilak zekarren hainbat, tartean. Hala, genero berdintasuna sustatzen zuten araudi berriak sartu ziren indarrean, eta horrek emakumeak gizartean duen rola eraldatu egin zuen.
50 urte pasa dira ordutik, eta, gaur-gaurkoz aldaketarako grinak bere horretan dirau, arlo guztietan berdintasuna bermatzeko borrokan ari diren mugimenduekin.
Lisabe Velasco Nafarroako Unibertsitateko Memoria Historikoaren Funtseko ikerlari eta historialariak azaldu duenez, urte haietan aurrerapen oso garrantzitsuak eman ziren genero-berdintasunaren alorrean:
Zure interesekoa izan daiteke
Ikusmin handia EITBren Bilboko egoitzan, Olentzero eta Mari Domingi agurtzeko eta azken gutunak emateko
Haurren gutunak jasotzen eta haiekin argazkiak egiten izan dira biak ostiral arratsaldean, Bilboko kaleetan zehar egingo duten kalejiraren aurretik. Abenduaren 23an izango da hori, eta zuzenean jarraitu ahal izango da streaming bidez eitb.eus-en, 18:30etik aurrera, Anabel Arrizaren eta Aritz Mendiolaren kontakizunarekin. Emanaldia asteazken arratsaldean emitituko da ETB1en.
Migrazioa delinkuentziarekin eta zerbitzu-abusuarekin lotzen dutenen kopurua jaitsi da
Ikuspegi Immigrazioaren Euskal Behatokiak egindako azterlan baten arabera, euskal herritarren % 10ek baino gutxiagok aipatzen du immigrazioa herrialdeko arazo nagusietako gisa, eta % 2,7k baino ez dio modu pertsonalean eragiten diola.
Gipuzkoako Auzitegiak absolbitu egin ditu haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu zituzten gurasoak
Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak absolbitu egin ditu gurasoak, haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu ostean; ondorioztatu du ezin izan dela frogatu, neskatoaren lesioek jatorri traumatikoa zutenik edo kolpe baten ondorio zirenik.
3I/ATLAS kometa Lurrera ahalik eta gehien hurbildu da, eta ezustekorik gabe urruntzen ari da
Zientzialari errusiarrek baztertu egin dituzte, berriro ere, estralurtarren ustezko ontzi bat zela zioten teoriak.
Lau gaztetik batek frankismoari buruzko pertzepzio positiboa du
Egonkortasun ekonomikoa eta gizarte-ongizatea ekarri zituela iritzi diote, azken Deustobarometro Sozialaren arabera. Etxebizitza eskuratzea da euskal gizartearen arazo Nagusia.
Guardia Zibilak erietxera eraman ditu Beloradotik joandakoekin Urduñan bizi ziren mojetako bost, osasun-baldintza kaxkarretan zeudelakoan
Ostegun honetan Santa Klarako monastegitik 87 eta 101 urte arteko bost moja atera dituzte eta Basurtuko erietxera eraman dituzte azterketa egitera, epailearen aginduz. Guardia Zibilak jakitera eman duenez, emakumeak osasun-baldintza txarretan bizi zirela egiaztatu ahala izan dute. Adierazpen horiek gezurtatzeko helburuz, etxeko mojetako batek sareetan zabaldu ditu eraikin barruko irudiak.
Fiskalak erretiratu egin ditu Zestoako akusatu nagusiaren aurkako akusazio guztiak, eta gainerako bostentzat isuna eskatu du
Salatzailearen bikotekide ohiaren deklarazioa entzun ostean, fiskalak frogatutzat jo du gizonarekiko beldur gaindiezina izan zuela eta zigor eskaerak aldatu ditu. Absoluzioa eskatu du akusatu nagusiarentzat eta gainerakoentzat, berriz, espetxe zigorra beharrean isunak eskatu ditu hertsatze delituagatik.
Moto gidari bat zauritu da Donostian, GI-20an hainbat ibilgailuren artean izandako istripuan
08:00ak aurretik izan da ezbeharra eta errepidea itxita gelditu da momentuan, auto ilara luzeak eraginez. Geroxeago zabaldu ahal izan dute erreietako bat.
Gabonak, inoiz baino garestiago: trikimailuak eta alternatibak, gure menua merkatzeko
Arkumea, bisigua, turroia, ostrak, anana... Gabonetan pairatzen dugun prezioen gorakadaren ondorioz, produktu batzuk gure mahain izatea ia ezinezkoa izaten da. Baina ez etsi, alternatiba goxoak egon badaude gure Gabonetako menua hain garestia ez izateko.
Elkartasun uholde bati esker, EITB Maratoiak 361.665 euro batu ditu zahartze osasuntsuaren aldeko ikerketarako
Beste urte batez, ehunka pertsonak eta erakundek euren onena eman dute zahartze osasungarria ikertzeko dirua biltzeko. Guztira, egun osoan zehar, EITB Maratoiak 361.665 euro batzea lortu du, eta kopuru horrek hazten jarraituko du datozen egunetako dohaintzei esker.