EAEn 12.937 jaiotza izan ziren iaz, 2023an baino % 3,8 gutxiago, eta kopururik txikiena 1975etik
Araba da jaiotzen jaitsiera handiena izan duen lurraldea, % 5,5 gutxiagorekin, 2.094ra arte. Bizkaian 6.421 jaiotza izan ziren, hau da, % 3,7 gutxiago, eta Gipuzkoan 4.422, hau da, % 3,2 gutxiago.
Jaioberri bat. Irudia: Eusko Jaurlaritzako Osasun Saila
Jaiotzak % 3,8 jaitsi ziren Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) iaz, 12.937 izan baitziren, 1975etik izandako kopururik txikiena, eta jaitsiera euskal amen artean eman zen (-%5,6), atzerritarrek % 1,4 seme-alaba gehiago izan baitzituzten.
Eustat Euskal Estatistika Erakundearen datuen arabera, Araban jaitsi da gehien jaiotza kopurua, % 5,5 gutxiago, 2.094ra arte. Bizkaian 6.421 jaiotza izan ziren, hau da, % 3,7 gutxiago, eta Gipuzkoan 4.422, hau da, % 3,2 gutxiago.
Iaz jaiotzak hilero jaitsi ziren, urtarrilean eta maiatzean izan ezik, eta jaiotzen kopurua 5,8koa izan zen mila biztanleko.
Amen batez besteko adina 33,4 urtekoa izan zen, aurreko urtekoaren berdina. Nolanahi ere, euskal amen batez besteko adina atzerritarrena baino handiagoa da: 34,3 urte eta 30,8 urte, hurrenez hurren. Gainera, kanpoko amen % 41,5ek ez zituzten 30 urteak beteak. Nazionalen kasuan, ordea, % 13,7 soilik ziren 30 urtez beherakoak.
Batez beste, lehen aldiz umea izan zutenek 32,4 urte zituzten (EAEkoek 33,4 urte eta kanpokoek 28,7).
Ama atzerritarren portzentajeak gora egin du
Iaz EAEn seme-alabak izan zituzten emakume guztietatik, % 26,6 atzerritarrak ziren, eta 3.443 haur izan zituzten. Portzentaje horrek gora egin zuen 2023ko datuekin alderatuta, orduan kanpoko amak % 25,2 baitziren.
Atzerriko ama guztien artean, % 43,8k Amerikako estaturen bateko herritartasuna dute, % 32,5ek Afrikakoa eta % 12,6k Europakoa. Hauek izan ziren jatorrizko herrialde nagusiak: Maroko, 620 amarekin, Kolonbia (437), Nikaragua (208), Paraguai (201), Pakistan (196), Errumania (192), Aljeria (155), Honduras (137), Venezuela (117) eta Peru (108).
6.541 seme-alaba ezkontzatik kanpo
2024an, ezkontzaz kanpoko jaiotzak 6.541 izan ziren, hau da, jaiotza guztien % 50,6, eta 2023an % 50,5. Hamar urtean, ezkontzatik kanpo jaiotakoen kopurua 10 puntu baino gehiago igo da, 2014ko % 39,9tik iazko % 50,6ra.
2024an jaiotako 12.937 haurtxoetatik, erdiak (% 50,5) aurreneko seme-alabak ziren, heren bat baino zertxobait gehiago (% 36,2) bigarren seme-alabak ziren, eta hirugarrenak edo ondorengoak % 13,3 izan ziren soilik.
Jaiotzen % 93, ospitale publikoetan
Jaiotzen % 93,5 ospitale publikoetan izan ziren, % 5,9 ospitale pribatuetan eta % 0,6 etxean. Erditzeak 12.802 izan ziren, horietatik 12.620 bakunak, 179 bikoitzak eta 3 hirukoitzak. Jaiotzeen % 5,8 goiztiarrak izan ziren (740).
Gizarteari buruzko albiste gehiago
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.
Pertsona bat hil da Tafallan furgoneta baten eta uzta biltzeko makina baten artean izandako istripuan
Polizia-iturriek jakitera eman dutenez, istripua 09:00etan gertatu da, NA-132 errepidean, Tafalla parean, eta hildako pertsona furgonetan zihoana da.
San Mamesera sartzeko inguruak jarraitzaile zuri-gorriz bete dira, Txapeldunen Ligako hitzorduan
Zuri-gorriek Arsenalen aurka neurtuko dituzte indarrak astearte honetan, Txapeldunen Ligako 1. jardunaldiko neurketan. Athleticeko milaka zale bildu dira gaur arratsaldean partida honetan, taldea animatzeko helburuarekin.
Osakidetzak 10.000 haurtxo immunizatuko ditu bronkiolitis akutuaren aurka
Hasieran, katarroaren antzeko sintomak agertzen dira, hala nola mukiak, eztula edo sukarra, baina egun batzuen buruan beste sintoma batzuk ager daitezke, adibidez, arnasa hartzeko zailtasunak, txistuak edo nekea, eta neke horrek esnea hartzean eragiten die haurtxoei.
CIC bioGUNEren ikerketa batek gibeleko minbizi arraro eta oldarkor bat tratatzeko bide berri bat aurkitu du
Aurkikuntzek iradokitzen dutenez, zelulen barruan magnesioa garraiatzeaz arduratzen den CNNM4 proteinaren blokeoak tratamendu zuzen, seguru eta eraginkorra eskain lezake, minbizi horren aurkako terapia pertsonalizatuetarako bide berriak irekiz.