San Adriango kobazuloan neandertalak bizi izan zirela berretsi du Aranzadik
40.000 urte baino gehiago dituzten piezak berreskuratu dituzte arkeologoek. Aranzadik bi hamarkada daramatza Gipuzkoan, Aizkorri mendilerroan, dagoen tunel horretan indusketak egiten. Historiako garai ugaritako aztarnak aurkitu dituzte.
Aurten indusketa egin duen Aranzadiko taldea Gipuzkoako Foru Aldundiko ordezkariekin. Argazkia: Aranzadi.
Aranzadi Zientzia Elkarteak San Adrian-Lizarrate kobazuloan neandertalak bizi izan zirela baieztatu du. Elkarte horretako arkeologoak 40.000 urte baino gehiago dituzten mousteriar kulturako piezak berreskuratu dituzte Gipuzkoan, Aizkorri mendiaren magalean eta Arabatik gertu, dagoen aztarnategian. Gune hori "pasabide estrategikoa" izan zela iradokitzen dute aurkitutako aztarnek.
Aranzadiko arkeologo-taldeek bi hamarkada daramatzate aztarnategi horretan indusketak egiten. Hasieratik "emaitza positiboak" izan dituzte; izan ere, urte hauetan guztietan Erdi Aroko, Brontze Aroko eta garai zaharragotako (Madeleine aldia, 14.000 urte) material arkeologikoak aurkitu dituzte.
2023ko abuztuan jakinarazi zuten neanderthalek tunela erabili izanaren ebidentziak aurkitu zituztela. Orduan azpimarratu zuten lehen aldiz aurkitu zirela gizaki hauen aztarnak Kantauri isurialdean 1.000 metroko altitudean, eta, datu garrantzitsutzat jo zuten, kontinentean garai hartan zeuden tenperatura baxuak kontuan hartuta.
Ostegun honetan argitaratutako ohar batean, Aranzadik azaldu du uztailean arkeologian aritzen diren hamar bat boluntariok eta profesionalek osatutako talde batek "bi zundaketa oso sakon” (ia 3 metrokoak) egin dituela, historiaurreko aztarnak aurkitzeko asmoz.
Lehen zundaketan Madeleine aldiko piezak aurkitu dituzte; alegia, duela 14.000 urte inguru bizi ziren homo sapiens-ak. Bigarrenean, berriz, aztarna oso zaharretara iristea lortu dute: "gurea ez den beste espezie baten aztarnak aurkitu dituzte; neandertalenak, hain zuzen ere".
Sarritan erabiltzen zuten pasabidea
Jexux Tapia Aranzadi Zientzia Elkarteko Historiaurreko Saileko zuzendariak azaldu duenez, aurkitutako materialek erakusten dute neandertalek San Adrian "maiz erabiltzen zutela" azken glaziazioaren faserik epelenean, duela 41.000 urte inguru, "ez soilik noizean behin".
Aurkitutako aztarnen artean, tresna ebakitzaileak zizelkatzeko erabilitako arroka mota desberdinak identifikatu dira; silexaren kasuan, Urbasa, Trebiñu eta Flyschetik ekarritako barietateak.
Bere hitzetan, “horrek esan nahi du neandertalek San Adrian hartu zutela joan-etorri nomadetarako pasabide estrategiko gisa”.
Harrizko aztarnez gainera, animalien hezurren zatiak ere berreskuratu dira. Horietako batzuk neandertalek kontsumitutako piezenak dira, baina tartean badaude kobazuloa okupatu zuten beste haragijale batzuen arrastoak ere, hartzenak adibidez.
“Hori dela eta, bereizi behar ditugu neandertalek harrapatutako harrapakinei dagozkien hezurrak eta haragijaleek eraman zituztenak, eta, horretarako, hezur bakoitzean ikusitako hausturak eta markak hartu behar dira kontuan.”
Aztarna horiek topatu diren geruzetan gero eta pieza gehiago ere badituztela aurreikusten du Aranzadik eta hurrengo kanpainetan ebidentzia multzo zabalagoa berreskuratzea espero dute, San Adrianen neandertalek egin zituzten jarduerak interpretatu ahal izateko.
Gizarteari buruzko albiste gehiago
Euskararen aurkako azken epaia salatzeko elkarretaratzeak deitu ditu UEMAk larunbat honetan, udaletxeen aurrean
Euskarak "justizia" behar duela nabarmendu du Martin Aramendi Udalerri Euskaldunen Mankomunitateko (UEMA) lehendakaria, eta Auzitegi Gorenetik heldu dena, "ez da justizia, euskara bigarren mailara kondenatzen duen epaia baizik". "Horregatik, aukera guztiak aztertu, eta prest gaude EAEko udal legea dagokion lekuan defendatzeko, baita Europako auzitegietan ere, zerbitzu juridikoek horretarako aukera ikusiz gero", gaineratu du. Halaber, gogoratu du EAEko udal legea "mugarri" izan zela udalerri euskaldunentzat, "elebitasun simetrikoa gainditzeko eta euskara lehenesteko aukera eman zuelako".
Atzerapenarekin bada ere, iritsi dira Saharako haurrak Euskal Herrira
Agiriak tramitatzeko izan dituzten arazoen ondorioz, 15 egun beranduago iritsi dira Euskal Herrira Saharako 213 neska-mutikoak. Orain bertako familietan edota aterpetxeetan igaroko dute uda abuztu bukaera arte. Behar dituzten osasun frogak egiteaz gainera, elikadura hobetzea eta basamortuko 50 graduko tenperaturak ekiditea da Oporrak Bakean ekimenaren helburua.
Izaskun Ellakuriaga Bustintza kazetari bizkaitarra hil da
Hainbat hedabidetan aritu zen lanean, tartean Bizkaia Irratian edota 'Bertsolari' aldizkarian. Horrez gainera, erakunde ugariren komunikazio aholkularia ere izan zen, besteak beste, Gerediaga elkartekoa eta Durangoko Azokakoa.
"Torre Pachecoko migratzaileek ultraeskuinak egoera astindu aurretik zegoen bizikidetza itzultzea besterik ez dute nahi"
Asier Sanchez ETBk Torre Pachecon duen berriemaileak nabarmendu du, bertako meloi zelai batetik, poliziaren presentzia izugarria dela herrian, batez ere San Antonio auzoan. Bertan biltzen da magrebtar biztanleria. Ultraeskuindarrek beste elkarretaratze bat deitu dute gaurko, 20:00etan, baina ez dute horretarako baimenik. Torre Pachecoko bizilagunek atzoko egoera errepikatzea espero dute.
"Kezkatuta eta beldur handiarekin gaude. Nire semeak ez du etxetik irten nahi"
Joan den ostiralean 16 urteko gazte bat jipoitu zuten Torre Pachecon. Duela 23 urte Murtziako herria honetan bizi den emakume ondarroar baten eta marokoar baten semea da gaztea. Domingoren aurkako erasoa salatzeko manifestazio baketsu batera joan zen lagunekin, baina, sareetako bulo baten ondorioz, Domingoren erasotzailearekin nahastu zuten, eta pertsona talde batek lintxatu egin zuen. Amak herrian eta familian bizitzen ari diren amesgaiztoa kontatu digu.
Sareetako eduki arrazistek gora egin dute, diskurtso "oldarkorragoa eta sofistikatuagoa" erabilita
Sare sozialetan gorroto-diskurtsoa monitorizatzen duen behatokiak mota honetako 54.000 eduki baino gehiago atzeman zituen ekainean: % 81 Afrika iparraldeko pertsonei zuzenduta zeuden, eta plataformek mezuen % 29 baino ez zituzten ezabatu.
Albiste izango dira: udako helmugarik gogokoenak, abisu horia beroagatik eta elkarrizketa Domingori
Gaurkoan albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Hiru pertsona zauritu dira Cadreitan, zezen batek harmailetara salto egin eta gero
Zezen bat harmailetara igo zen errekortari baten atzetik, Cadreitan (Nafarroa). Animaliak errekortaria eta gradetan zeuden bi zauritu zituen. Ekitaldia aldi baterako bertan behera geratu zuten.
Udako helmugarik gogokoenak: Nora goaz euskal herritarrok oporretan?
Zenbaki handietatik haratago, hurbiltasunak pisu handia du uda sasoiko joan-etorrien mapa marrazterakoan, nahiz eta Mediterraneoak eta hirigune handiek erakargarritasunari eusten dioten.