San Adriango kobazuloan neandertalak bizi izan zirela berretsi du Aranzadik
40.000 urte baino gehiago dituzten piezak berreskuratu dituzte arkeologoek. Aranzadik bi hamarkada daramatza Gipuzkoan, Aizkorri mendilerroan, dagoen tunel horretan indusketak egiten. Historiako garai ugaritako aztarnak aurkitu dituzte.
Aurten indusketa egin duen Aranzadiko taldea Gipuzkoako Foru Aldundiko ordezkariekin. Argazkia: Aranzadi.
Aranzadi Zientzia Elkarteak San Adrian-Lizarrate kobazuloan neandertalak bizi izan zirela baieztatu du. Elkarte horretako arkeologoak 40.000 urte baino gehiago dituzten mousteriar kulturako piezak berreskuratu dituzte Gipuzkoan, Aizkorri mendiaren magalean eta Arabatik gertu, dagoen aztarnategian. Gune hori "pasabide estrategikoa" izan zela iradokitzen dute aurkitutako aztarnek.
Aranzadiko arkeologo-taldeek bi hamarkada daramatzate aztarnategi horretan indusketak egiten. Hasieratik "emaitza positiboak" izan dituzte; izan ere, urte hauetan guztietan Erdi Aroko, Brontze Aroko eta garai zaharragotako (Madeleine aldia, 14.000 urte) material arkeologikoak aurkitu dituzte.
2023ko abuztuan jakinarazi zuten neanderthalek tunela erabili izanaren ebidentziak aurkitu zituztela. Orduan azpimarratu zuten lehen aldiz aurkitu zirela gizaki hauen aztarnak Kantauri isurialdean 1.000 metroko altitudean, eta, datu garrantzitsutzat jo zuten, kontinentean garai hartan zeuden tenperatura baxuak kontuan hartuta.
Ostegun honetan argitaratutako ohar batean, Aranzadik azaldu du uztailean arkeologian aritzen diren hamar bat boluntariok eta profesionalek osatutako talde batek "bi zundaketa oso sakon” (ia 3 metrokoak) egin dituela, historiaurreko aztarnak aurkitzeko asmoz.
Lehen zundaketan Madeleine aldiko piezak aurkitu dituzte; alegia, duela 14.000 urte inguru bizi ziren homo sapiens-ak. Bigarrenean, berriz, aztarna oso zaharretara iristea lortu dute: "gurea ez den beste espezie baten aztarnak aurkitu dituzte; neandertalenak, hain zuzen ere".
Sarritan erabiltzen zuten pasabidea
Jexux Tapia Aranzadi Zientzia Elkarteko Historiaurreko Saileko zuzendariak azaldu duenez, aurkitutako materialek erakusten dute neandertalek San Adrian "maiz erabiltzen zutela" azken glaziazioaren faserik epelenean, duela 41.000 urte inguru, "ez soilik noizean behin".
Aurkitutako aztarnen artean, tresna ebakitzaileak zizelkatzeko erabilitako arroka mota desberdinak identifikatu dira; silexaren kasuan, Urbasa, Trebiñu eta Flyschetik ekarritako barietateak.
Bere hitzetan, “horrek esan nahi du neandertalek San Adrian hartu zutela joan-etorri nomadetarako pasabide estrategiko gisa”.
Harrizko aztarnez gainera, animalien hezurren zatiak ere berreskuratu dira. Horietako batzuk neandertalek kontsumitutako piezenak dira, baina tartean badaude kobazuloa okupatu zuten beste haragijale batzuen arrastoak ere, hartzenak adibidez.
“Hori dela eta, bereizi behar ditugu neandertalek harrapatutako harrapakinei dagozkien hezurrak eta haragijaleek eraman zituztenak, eta, horretarako, hezur bakoitzean ikusitako hausturak eta markak hartu behar dira kontuan.”
Aztarna horiek topatu diren geruzetan gero eta pieza gehiago ere badituztela aurreikusten du Aranzadik eta hurrengo kanpainetan ebidentzia multzo zabalagoa berreskuratzea espero dute, San Adrianen neandertalek egin zituzten jarduerak interpretatu ahal izateko.
Zure interesekoa izan daiteke
Enplegu publikoa eskuratzeko euskara eskakizuna, Konstituzionalerako bidean
Eusko Jaurlaritzak kezkaz eta harriduraz hartu du gertaturikoa, euskara administrazio publikoan normalizatzeko markoa bera zalantzan jartzen duen erabakia dela iritzita.
Arabako Foru Aldundiak uste du gurasoek abandonatutako 30 adingabe atzerritar daudela bere tutoretzapean
Asteazkenean, Polizia Nazionalak bikote bat atxilotu zuen Bilbon, bi seme-alaba adingabe abandonatzeagatik. Administrazioen arabera, adingabeak legez sartzen dira Estatuan gurasoekin, eta horiek babesgabetasun-egoeran uzten dituzte, azkenean Aldundiek babes ditzaten.
Kataluniak dio Collserolan hildako basurde gehienek negatibo ematen dutela Afrikako txerri-izurritean
Ordeig kontseilariak esan du "ia ziur" dagoela gaitza giza faktoreagatik sartu dela AP-7tik edo beste komunikazio bide batetik. "Datozen egunetan jakingo dugu; ez da basurde kutsatu baten bidez sartu, giza faktorea izan da", gaineratu du.
Gutxienez bost kilometroko auto-ilarak AP-8an, Zaldibarren, Bilborako noranzkoan, istripu baten ondorioz
Istripua izan da AP-8ko 80. kilometroan, Zaldibar parean, Bilborako noranzkoan, eta errei bat itxita behar izan dute. Ondorioz, auto-ilara luzeak sortu dira, bost kilometrorainokoak.
Martuteneko eskola zaharra hustu dute
Polizia-operatiboa 09:10ean iritsi da, eta ingurua hesitu dute. Megafonia bidez abisatu dute, agenteak barrura sartu eta lau pertsona identifikatu dituzte. Edozein kasutan, eraikin horretan bizi ziren 111 lagunetatik ia denak beren kabuz atera dira azken ordu eta egunetan.
Albiste izango dira: Donostia, hiri berritzaileenaren Europako saria irabazteko hautagai, abisu horia kostaldean eta Durangoko Azokaren atarian
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Donostia bigarren geratu da Hiri Berritzaileenaren Europako sarian, Aalborg nagusitu baita
Nikosia (Zipre) eta Danimarkako hiria izan ditu lehiakide Turinen (Italia) izan den ekitaldian.
Beloradoko mojek saltzeko asmoa zuten 30 artelan berreskuratu dituzte, Urduñan
Azaroaren amaieran egindako polizia operazioan artelanak berreskuratu eta Laura Garcia de Viedma abadesa ohia atxilotu egin zuten.
Bilbon euskaraz bizitzeko aldarria egin du GUKA plataformak Euskararen Egunean
GUKA, Bilboko Euskaltzaleon Plaza Askea plataformak, ehunka lagun bildu ditu Bizkaiko hiriburuan. Bilboko auzo guztietan euskaraz bizitzeko aldarria egin dute, eta erdalduntze-makina geldiarazteko eskatu. Euskaraz bizitzeko arnasguneak ezinbestekotzat jo dituzte, baita hizkuntza politika ausartak eta eraginkorragoak bultzatzeko beharra ere.
Hizkuntza gutxituak plataformetan: “Primeranek ehunka eduki eskaini baditzake euskaraz, Netflixek zergatik ez?”
EHUko Nor ikerketa taldeko Josu Amezagak hizkuntza gutxituek ikus-entzunezko plataformetan duten presentzia azaldu du Eusko Legebiltzarrean. Europako herrialdeetan ingelesezko edukiak nagusi direla ohartarazi du, “askotan herrialdeko hizkuntza ofizialaren gainetik”. Hizkuntza gutxituen presentzia, “urria izanagatik ere, hobea da kontzientzia daukaten herrietan”. Bere ustez, politika publikoek eragina izaten dute.