San Adriango kobazuloan neandertalak bizi izan zirela berretsi du Aranzadik
40.000 urte baino gehiago dituzten piezak berreskuratu dituzte arkeologoek. Aranzadik bi hamarkada daramatza Gipuzkoan, Aizkorri mendilerroan, dagoen tunel horretan indusketak egiten. Historiako garai ugaritako aztarnak aurkitu dituzte.
Aurten indusketa egin duen Aranzadiko taldea Gipuzkoako Foru Aldundiko ordezkariekin. Argazkia: Aranzadi.
Aranzadi Zientzia Elkarteak San Adrian-Lizarrate kobazuloan neandertalak bizi izan zirela baieztatu du. Elkarte horretako arkeologoak 40.000 urte baino gehiago dituzten mousteriar kulturako piezak berreskuratu dituzte Gipuzkoan, Aizkorri mendiaren magalean eta Arabatik gertu, dagoen aztarnategian. Gune hori "pasabide estrategikoa" izan zela iradokitzen dute aurkitutako aztarnek.
Aranzadiko arkeologo-taldeek bi hamarkada daramatzate aztarnategi horretan indusketak egiten. Hasieratik "emaitza positiboak" izan dituzte; izan ere, urte hauetan guztietan Erdi Aroko, Brontze Aroko eta garai zaharragotako (Madeleine aldia, 14.000 urte) material arkeologikoak aurkitu dituzte.
2023ko abuztuan jakinarazi zuten neanderthalek tunela erabili izanaren ebidentziak aurkitu zituztela. Orduan azpimarratu zuten lehen aldiz aurkitu zirela gizaki hauen aztarnak Kantauri isurialdean 1.000 metroko altitudean, eta, datu garrantzitsutzat jo zuten, kontinentean garai hartan zeuden tenperatura baxuak kontuan hartuta.
Ostegun honetan argitaratutako ohar batean, Aranzadik azaldu du uztailean arkeologian aritzen diren hamar bat boluntariok eta profesionalek osatutako talde batek "bi zundaketa oso sakon” (ia 3 metrokoak) egin dituela, historiaurreko aztarnak aurkitzeko asmoz.
Lehen zundaketan Madeleine aldiko piezak aurkitu dituzte; alegia, duela 14.000 urte inguru bizi ziren homo sapiens-ak. Bigarrenean, berriz, aztarna oso zaharretara iristea lortu dute: "gurea ez den beste espezie baten aztarnak aurkitu dituzte; neandertalenak, hain zuzen ere".
Sarritan erabiltzen zuten pasabidea
Jexux Tapia Aranzadi Zientzia Elkarteko Historiaurreko Saileko zuzendariak azaldu duenez, aurkitutako materialek erakusten dute neandertalek San Adrian "maiz erabiltzen zutela" azken glaziazioaren faserik epelenean, duela 41.000 urte inguru, "ez soilik noizean behin".
Aurkitutako aztarnen artean, tresna ebakitzaileak zizelkatzeko erabilitako arroka mota desberdinak identifikatu dira; silexaren kasuan, Urbasa, Trebiñu eta Flyschetik ekarritako barietateak.
Bere hitzetan, “horrek esan nahi du neandertalek San Adrian hartu zutela joan-etorri nomadetarako pasabide estrategiko gisa”.
Harrizko aztarnez gainera, animalien hezurren zatiak ere berreskuratu dira. Horietako batzuk neandertalek kontsumitutako piezenak dira, baina tartean badaude kobazuloa okupatu zuten beste haragijale batzuen arrastoak ere, hartzenak adibidez.
“Hori dela eta, bereizi behar ditugu neandertalek harrapatutako harrapakinei dagozkien hezurrak eta haragijaleek eraman zituztenak, eta, horretarako, hezur bakoitzean ikusitako hausturak eta markak hartu behar dira kontuan.”
Aztarna horiek topatu diren geruzetan gero eta pieza gehiago ere badituztela aurreikusten du Aranzadik eta hurrengo kanpainetan ebidentzia multzo zabalagoa berreskuratzea espero dute, San Adrianen neandertalek egin zituzten jarduerak interpretatu ahal izateko.
Gizarteari buruzko albiste gehiago
Bartzelonatik Gazara abiatu zen flotillak itzuli behar izan du eguraldi txarragatik
Itsaso zakarraren ondorioz, ontziek ezin izan zuten aurrera egin eta Bartzelonako kostaldean jarraituko dute baldintzak hobetu arte.
Eskolara itzultzea, inoiz baino garestiago: aurrezteko zenbait gomendio
Inflazioak eta prezioen garestitzeak eraginda, iraila hilabete kritikoa da familientzat, ikasturteari aurre egiteko prestatzen ari baitira, beharrezko eskola-materiala erosita.
Jose Mari Ustarroz eta Lekarozko 'Infernuko Gazta' Artzai Eguneko protagonista
4.950 euro ordaindu dituzte 44. Gazta Lehiaketako gazta irabazlearengatik. Euria ere izan den arren, Aralar Mendi Elkartea pozik agertu da aurreikuspen guztiak gaindituta, "txiki geratu" delako Uharte Arakil.
Bi txirrindulari ospitaleratu dituzte Nafarroan, pronostiko erreserbatuarekin, auto banak harrapatuta
58 eta 51 urteko bi gizonek kolpe larriak jasan dituzte eta Nafarroako Unibertsitate Ospitalera eraman dituzte bi zirkulazio-istripuren ondorioz, bata Eguesibarren gertatu da eta bestea Berriobeitin.
26.000 ikasle itzuliko dira eskolara astelehen honetan Ipar Euskal Herrian
Ikasleen %13k Seasko murgiltze ereduan ikasiko dute. Aurten, berrikuntza gisa, gaskoia erakutsiko diete Samatzeko ikasleei astean hiru orduz.
Cabrales gazta irabazlearengatik 37.000 euro ordaindu eta, ospatzen ari zela, lurrera erori zaio
Asturiasko Cabrales gazta batengatik 37.000 euro ordaindu dituzte, horrelako batengatik inoiz ordaindu den kopururik handiena. Lehiaketa Encarnacion Bada gaztagileak irabazi du, eta Ivan Suarez El Llagar de Colloto Oviedoko jatetxeko ostalariak erosi du.
Protestarako deia egin dute Yala Nafarroak eta BDZ Nafarroak, Israel taldea Vueltan aritzearen aurka
Vueltako hainbat etapatan antolatutako protesta ekintza baketsuekin bat egingo dute Yala Nafarroa plataformak eta BDZ Nafarroa mugimenduak. Izan ere, Vueltako pelotoia Nafarroan barrena ibiliko da datorren asteartean, Sendavivan hasi eta Larra-Belaguan amaituko den hamargarren etapan.
Bilboko Aireportuko suhiltzaileen kamioi bat Sondikako haur-parke batera erori da
Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak jakinarazi duenez, ezbeharra 06:20 aldera gertatu da, eta ez da inor zauritu. AENA enpresa publikoa istripuaren nondik norakoak aztertzen ari da, suhiltzaileak ere kudeatzen baititu.
212 urte, Ingelesek eta Portugaldarrek Donostia erre zutenetik
Urtero legez ekitaldi ugarirekin oroitu dute gertakaria. Goizean, esaterako, Donostiako Udalak lore eskaintza egin du Itxas atean goizeko elizkizunaren ostean, 1813 hartan hil ziren donostiarren omenez.
Suteen okerrena igaro da: Espainia alerta eta jarraipen fasera igaro da
Amaitutzat jotzen da Espainiako historia hurbilean baso-suteen gertakaririk tragiko eta suntsitzaileenaren faserik zailena: 300.000 hektarea baino gehiago erre dira, lau lagun hil dira eta 48 zauritu.