Gloria Totoricaguena, 2025eko Manuel Lekuona Saria, euskal diaspora ikertzen eta zabaltzen egindako lanagatik
Euskal komunitate globalean eta Euskal Herriko errealitate kulturalaren nazioarteko sustatzailean espezialista nagusietako bat aitortu du Eusko Ikaskuntzak.
Gloria Totoricaguena Egurrola ikertzaileak (Boise, Idaho, Estatu Batuak, 1961) jaso du Eusko Ikaskuntzaren Manuel Lekuona 2025 Saria. Urtero euskal kulturari egindako ekarpenagatik nabarmendutako pertsonak saritzen ditu. Ikertzaileak euskal diasporaren alde kultural, historiko, politiko eta diplomatikoan izandako zeregin "aitzindaria" azpimarratu du epaimahaiak, baita euskal errealitatearen nazioarteko ezagutzari egindako ekarpena ere.
1937ko bonbardaketaren ondoren Estatu Batuetara emigratu zuen Gernikako familia baten alaba, Totoricaguenak Zientzia Politikoak eta Hezkuntza ikasi zituen Boiseko Unibertsitatean, eta Latinoamerikako Politikan beste master bat lortu zuen Montevideoko Unibertsitatean. 2000. urtean London School of Economicsen doktoratu zen, Amerika, Europa eta Ozeaniako komunitateetan euskal nortasunari buruzko tesi batekin.
Nevadako Unibertsitateko (Reno) Euskal Ikasketen Zentroko zuzendaria izan da, eta bertan eskolak eta hitzaldiak eman zituen, Stanford eta Boiseko unibertsitateekin batera. Bere ikerketek hamar herrialde baino gehiago hartzen dituzte (Australia, Argentina, Txile eta Filipinak, besteak beste) eta euskal diasporari buruzko datu base zientifiko osoena sortu du, bai bolumenari bai kalitateari dagokionez.
Totoricaguena bibliografia zabal baten egilea da. Bertan, 800 orrialde baino gehiago daude euskal-estatubatuar esperientziari buruz, eta ehunka argazki familia emigraturen bizitza eta bizipenei buruz. Epaimahaiak Euskal Herriko eta Ameriketako erakunde eta enpresen arteko bitartekaritza lana ere saritu nahi izan du, Ibarretxe lehendakariaren Gobernuan Think Tank Pentsamendua. Basque Global Initiatives delakoan egin zuen bezala.
Gaur egun, Boise eta Bilbo artean bizi da, eta kultura anitzeko ikerketan eta kultura- eta merkataritza-izaerako nazioarteko harremanetan espezializatutako bi aholkularitza-enpresa ditu.
2014az geroztik, Manuel Lekuona Saria Euskal Komunitate Globalaren bozketa irekiaren bidez erabakitzen da, Eusko Ikaskuntza, Etxepare Euskal Institutua, Barandiaran Fundazioa edo Euskalerriaren Adiskideen Elkartea bezalako kultur erakundeetako ordezkariek osatutako epaimahai instituzional batek baliozkotua.
Saria (Remigio Mendibururen brontzezko eskultura bat) 2026ko udaberrirako aurreikusita dagoen ekitaldi publiko batean emango da.
Manuel Lekuona Saria jaso dutenen artean Juan Mari Beltran, Iñaki Martínez de Luna, Enkarni Genua, Xabier Amuriza, Mari-Jose Azurmendi edo Jorge Oteiza daude, besteak beste.
Gizarteari buruzko albiste gehiago
Hauek dira dermatosi nodularra dela-eta bertan behera gelditu diren ganadu feriak Araban, Bizkaian, Gipuzkoan eta Nafarroan
EAEn eta Nafarroan azaroaren 30era arte egongo da indarrean debekua, eta Ipar Euskal Herrian, berriz, azaroaren hasierara arte. Edozein kasutan, egoera epidemiologikoaren bilakaeraren arabera, lurralde guztietan debekua luzatzea erabaki dezakete.
Olarizuko landare-labirintoa kritiken artean inauguratu dute, landareak ez baitira mardulak
Gasteizko Udalak Olarizuko parkeko landare-labirintoa inauguratu du. 440.000 euroko proiektua da, zati batean Europako funtsekin finantzatua. Hala ere, emaitzak etsipena eragin du bertaratu direnen artean; izan ere, landareak txikiak dira oraindik, eta, hosto erorkorrekoak direnez, bideak erabat agerian daude.
Osakidetzatik erretiratutako hainbat anbulantziak bigarren eskuko merkatuan amaitu dute
2015eko anbulantzia bat, larrialdietako euskal zerbitzu publikoan erabiltzen dena, 7.000 euroan eskaintzen da salerosketa-orri batean, bereizgarriak eta ekipoak oraindik ikusgai dituela. Ambulancias Gipuzkoa enpresa esleipendunak ohartarazi du ezin dutela zirkulatu ikur ofizialak ezabatu gabe.
Bizkaibuseko autobusek segurtasun-manparak izango dituzte erasoak saihesteko
Azken urtean Bizkaibuseko gidariek eta ikuskatzaileek 67 eraso jasan dituzte, horietatik sei fisikoak.
Ireki dute gripearen aurkako txertoa jartzeko txertaketa gune handia Bilbon
Zentroa Casillako pabiloian kokatuta dago, eta astelehenetik igandera egongoko da irekita (08:00etatik 20:00etara), gutxienez bi astez. 14 urtetik gorako bizkaitarrak joan daitezke eta ez da hitzordurik hartu behar.
Albiste izango dira: Gripearen aurkako txertoa jartzeko gune handia Bilbon, ganadu azokak bertan behera Euskal Herrian eta klima aldaketaren aurkako eguna
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Ba al zenekien zure etxeak urtean 8 tona CO₂ kutsatzen dituela?
Garraioa, elikadura eta etxebizitza dira EAEko etxeetako emisio gehienak.
Planeta berotzea eragiten duten gaur egungo bost ohitura
Poluzio-gune handiez gain (deforestazioa, hondakinak sortzea, ur-baliabideak gaizki erabiltzea, erabilera bakarreko plastikoak gehiegi erabiltzea edo garraioak eta industriak berotegi-efektuko gasak isurtzea, adibidez), badira beste hainbat eguneroko keinu kaltegabeak diruditenak, baina ingurumen-inpaktu sakon eta iraunkorra dutenak.
Ganadu feriak aldi baterako debekatu dituzte Euskal Herri osoan, dermatosi nodularra dela eta
EAEn eta Nafarroan azaroaren 30era arte egongo da indarrean debekua, eta Ipar Euskal Herrian, berriz, azaroaren hasierara arte. Nolanahi ere, egoeraren bilakaeraren arabera, lurralde guztietan debekua denboran luzatzea erabaki dezakete.