Eta orain, zer? Eskozia berri ez independentea
Eskoziarrek Erresuma Batuan jarraitzea erabaki dute, duela bi urte Londresko Gobernuarekin adostutako erreferendum historiko batean.
Teorian, independentziaren alde edo aurka egitea erabaki behar zuten, baina, praktikan, independentzia edo autonomia handiagoa nahi zuten hautatu dute. Izan ere, buruzagi politiko britainiarrek (David Cameron kontserbadorea, Ed Miliband laborista eta Nick Clegg liberala) Eskoziari botere gehiago ematea promestu zuten erreferendumaren bezperan. Orain arte bezala jarraitzea ez zegoen balizko aukeren artean.
Hori dela eta, independentistek galdu badute ere, erreferendumak aldatu egingo du Eskoziaren eta Erresuma Batuaren arteko harremana. Eta ez hori bakarrik, Erresuma Batuaren Estatu eredua ere alda lezake.
Emaitzen berri izan bezain laster, David Cameron Erresuma Batuko lehen ministroa azkar mugitu da, eta promestutakoa bete egingo duela aurreratu du. Hau da, Eskoziari botere gehiago emango dizkiola baieztatu du. Eta iragarpen horrekin ezusteko bat etorri da: Ingalaterrarekin, Galesekin eta Ipar Irlandarekin, Erresuma Batua osatzen duten gainerako nazioekin, berdin egingo duela gaineratu du. Horrenbestez, Erresuma Batuak federalismoaren bidean barrena egingo du, Estatua deszentralizatuagoa izango baita.
Paradoxa dirudien arren, Alex Salmond Eskoziako ministro nagusi eta erreferendumaren sustatzailea ez da esku hutsik geratuko. Duela bi urte Londresekin negoziatzen aritu zenean, Eskoziak autonomia handiagoa lotzea zuen helburu, eta lortu egin du.
Negoziazioak
Londresen lehentasuna eskuduntzak transferitzeko prozesua bizkortzea da, Cameronek, Milibandek eta Cleggek promestutakoa egia dela erakusteko.
Besteak beste, hainbat zergaren (pertsona fisikoen gainekoa eta kapital mozkinena, kasu) bilketaren ostean emandakoa handitzeko prest agertu da Erresuma Batuko Gobernua.
Gainera, baliteke etxebizitzen prestazioen, lan integrazioaren eta Ongizatearen arloko beste hainbat eskuduntzaren kudeaketa ere transferitzea.
Nolanahi ere, petrolioa, pentsioak, Defentsa eta Atzerri politikak Londresen esku izango dira.
Egun, hezkuntzaren, osasunaren, ingurumenaren, etxebizitzaren eta kulturaren arloetan ditu eskuduntzak Eskoziak. Autonomia zabala da, baina Euskadikoa baino txikiagoa hala ere, zerga arloan ahalmen urria duelako.
Transferentzia berriekin, unibertsitate hezkuntzak doakoa izaten jarraitzea eta osasun sistema ez pribatizatzea lortuko dute eskoziarrek.
Epeak
David Cameronek gaur zehaztu duenez, azaroan transferentzien Liburu Zuria aurkeztuko dute, eta urtarrilaren amaieran lege bihurtuko dute.
Helburua Eskoziako autonomia 2015. urteko hauteskunde orokorrak egin baino lehen handitzea da.
Zure interesekoa izan daiteke
Dick Cheney AEBko presidenteorde ohia hil da, 84 urterekin
George W. Bushen Gobernuko bigarrena Defentsa Saileko buru ere izan zen, eta garai batean Alderdi Errepublikanoaren zutabeetako bat.
Zohran Mamdani, New Yorkeko eraberritze aurrerakoia gorpuzteko prest dagoen gizona
34 urterekin, Mamdanik Alderdi Demokratako olatu aurrerakoi, kulturaniztun eta ezkertiar berria irudikatzen du, eta astearte honetako New Yorkeko Alkatetzarako hauteskundeak irabazteko faborito argia da. Bere alderdiko liderren babes argirik ez duen arren, ezkerrera biratu eta izaera sozialeko politika publikoen egarri diren gazteen babesa du.
500 milioi haur baino gehiago bizi dira gatazka armatuen eremuetan
Save the Children gobernuz kanpoko erakundearen arabera, 2024an 520 milioi adingabe baino gehiago bizi ziren gatazka-guneetan. Afrika da eskualde kaltetuena: kontinente horretako haur guztien % 32 indarkeria armatuaren eraginpean bizi dira. 2024an, egunero, batez beste, 78 haur erailketen, bahiketen, sexu-erasoen eta mutilazioen biktima izan ziren, besteak beste.
‘Melissa’ urakanak Jamaikan eragindako suntsipena
Melissa urakanak suntsipena eragin du Jamaika uhartean, eta gutxienez 28 hildako dira jada. Urakanak "aurrekaririk gabeko" hondamendia eragin duela adierazi dute Jamaikako agintariek. Horrela geratu da uhartea, Melissaren astinduaren ondoren.
6,3 graduko lurrikara batek Afganistan iparraldea astindu du
Lurrikararen ondorioz, 27 hildako eta 700 zauritu baino gehiago izan dira, baina bilaketa- eta erreskate-lanek aurrera jarraitzen dute, eta ez da baztertzen datozen orduetan hildakoen kopuruak gora egitea.
Trumpek esan du ez duela uste AEBk Venezuelaren kontrako gerrarik egingo duenik, baina ez du planei buruz hitz egin nahi izan
"Zer erantzun diezaioket horrelako galdera bati? Ba al dago Venezuelan eraso bat egiteko planik? Nork esango luke hori? Halakorik balego, esan egingo nizukeela uste duzue, zintzoki? Bai, planak ditugu. Oso plan sekretuak ditugu", esan du 'Air Force One' hegazkinean. "Begira, ikusiko dugu Venezuelarekin zer gertatzen den", adierazi zuen, eta Venezuelako Gobernuak "milaka pertsona bidali zituen kartzeletatik, erakunde mentaletatik eta mendekotasun zentroetatik".
2007tik aurrera jaiotakoei erretzea debekatu die Maldivetako Gobernuak, horrelako erabaki bat hartu duen lehen herrialdea bihurtuz
Debekua aitzindaria da munduan, eta "ohitura ez osasungarriak desagerraraztea eta belaunaldi osasungarria eraikitzea" du helburu, presidenteak azaldu duenez.
Hamasek beste hiru gorpu entregatu dizkio Israeli
Bestalde, Israelek gazatarren 225 gorpu itzuli ditu, horietako asko abusuen eta torturen zantzuekin.
Poliziak ez du Londres iparraldeko tren batean izandako erasoa terrorismoarekin lotzeko zantzurik sumatu
Britainiarrak dira erasoaren bi egileak, eta "ez du terrorismoarekin zerikusirik", esan du prentsaurrekoan Garraoi Poliziaren buru John Lovelessek. Zauritutako hamar lagunetatik bi egoera kritikoan daude, "hiltzeko arriskuan".
Israelek Hezbollahko buruzagi bat hil du Libano hegoaldean egindako erasoetan
Gainera, Israelgo indarrek erasoak areagotzeko mehatxua egin dute, Beiruti milizia xiitaren armagabetzean porrot egin izana leporatu ostean.