Zer da 'brexit'a?
Erresuma Batua Europar Batasunetik irteteko abian den prozesu politikoari brexit deritzo, EBko kide izateari utzi nahi baitio Erresuma Batuak.
2016ko ekainaren 23ko erreferendumaren emaitzen arabera, herritarren % 51,9k Europar Batasunetik irtetea erabaki zuten. Orduan, Gobernuak EBko Ituneko 50. artikuluari hel egin zion eta bi urteko epea eman zitzaion Europar Batasunetik ateratzeko, 2019ko martxoaren 29ra arte hain zuzen.
Epe hori baina, 2019ko apirilaren 12ra arte luzatu behar izan zuten hasiera batean, eta gerora luzapen berri bat eman zion Bruselak, 2019ko urriaren 31era arte. Eta horretan gabiltza, brexitarekin zer gertatuko ote den ondo jakin gabe.
Horra, brexitaren gakoak:
ZERGATIK DEITU ZUTEN ERREFEREDUMA?
David Cameron Erresuma Batuko lehen ministroak, 2015eko hauteskunde orokorrak irabazi zituenean, erreferenduma deituko zuela agindu zien, hori aldarrikatzen zuten herritarrei. Erresuma Batuko Independentziaren aldeko Alderdiak eta kontserbadoreen jarraitzaile askok eskatu zuten Europar Batasunarekin izan beharreko harremanari buruzko galdeketa.
AURREKARIAK
Orain arte, herrialde bakar batek ere ez du Europar Batasunetik alde egitea erabaki. Aurrekari bakarra, prozedurari dagokionez, Groenlandiarena da. Administratiboki, Danimarkaren esku dagoen lurralde autonomoa da Groenlandia, eta 1982an, erreferendum bidez, Europar Batasunetik irtetea erabaki zuen, Danimarkak kontrako agindua eman zion arren.
ZER ESAN NAHI DU BREXIT HITZAK?
'Britain' (Erresuma Batua) eta 'exit' (irteera) uztartuta sortutako hitza da brexit, Europar Batasunetik irtetea adierazteko.
NORK NAHI DU EUROPAR BATASUNEAN GERATZEA?
Espektro-politiko zabalak babestu du EBn jarraitzea eta muga-zergen zein merkatuaren batasuna mantentzea. Hala ere, ez da britainiarrek horren harira egiten duten lehen erreferenduma; 1975ean Europako Ekonomia Erkidegoan (aitzineko Europar Batasuna) jarraitzeko erreferenduma egin baitzuten, baina orduko hartan jarraitzearen alde egin zuten.
NORK NAHI DU EUROPAKO BATASUNETIK ALDE EGITEA?
Ezkerreko zein eskuineko euroeszeptikoek babestu dute aukera hori. 1990eko hamarkadatik eskuina ibili da integrazioaren aurka, batez ere Maastrichteko (1992) Itunaz geroztik, Alderdi Kontserbadorean desadostasun handiak sortu baitzituen.
EUROPAKO BATASUNEAN JARRAITZEKO ARRAZOIAK
EBko kide izateak Erresuma Batuko ekonomiari egiten dion ekarpena da jarraitzearen aldekoen argudio nagusia. Mehatxu terroristaren aurrean, EBn egoteak segurtasuna indartzen duela ere nabarmendu dute.
ALDE EGITEKO ARRAZOIAK
EBk ezartzen dituen arau ekonomikoak zorrotzegiak direla uste dute alde egitea nahi dutenek. Erresuma Batuko negozioak, EBtik kanpo, askoz errentagarriagoak liratekeela uste dute, EBko kide izatea oso garesti ateratzen omen zaiolako herrialdeari. Mugen kontrola berreskuratzea ere aldarrikatzen dute EBtik atera nahi dutenek, besteak beste, Erresuma Batura heltzen den etorkin kopurua murrizteko.
ZERGATIK DA HORREN GATAZKATSUA IRLANDAKO MUGA?
Irlandaren eta Ipar Irlandaren (Erresuma Batuko lau nazioetako bat) arteko muga fisikoen desagerpena, urteetako indarkeria independentistari amaiera jarri zion bake prozesuaren oinarrietako bat izan zen.
Erresuma Batua Europar Batasunetik ateraz gero, baliteke hesi horiek berriro ezarri behar izatea, baina Brusela eta Londres aukera horren aurka agertu dira eta hori saihesteko konpromisoa hartu dute.
Horretarako, "zaintza" berezia ezarri dute, beste irtenbideren bat aurkitzen ez duten bitartean, Erresuma Batua EBren aduanen batasunean mantentzeko. Horrenbestez, Ipar Irlandak EBko merkatuaren zenbait arau bete beharko lituzke.
Hori horrela, Ipar Irlanda Erresuma Batuaren barne gelditzen da legez, baina praktikan, aduanen batasuneko arauak bete beharko ditu, baita barne merkatuaren beste asko ere; esaterako, lehiaren arauketa, BEZa eta muga zabalik izateko nondik norakoak.
Bruselaren arabera, adostutako sistema hori nahikoa izango litzateke Europar Batasuneko barne komertzioa babesteko.
ETA ORAIN ZER?
Azken akordioa Londresen bozkatuko dute, baina litekeena da aurrera ez ateratzea, lehen ministroak babes nahikorik ez duelako. Komunen Ganberak onartuko balu, berriz, EBk akordioa berresteko prozesua abian jarriko luke urriaren 31 baino lehen irteera gauzatzeko.
Albiste gehiago mundua
Washingtonek Mosku ostiralean zigortzeko asmoa du, Putinen eta Witkoffen arteko bilera "emankorra" izan dela onartu arren
Hala ere, bigarren mailako zigorrak izango lirateke, hau da, hirugarren estatuei aplikatzen zaizkien zeharkako neurriak, Errusiarekin merkataritzan aritzeko asmoa kentzeko. Ildo horretan, Trumpek agindu bat sinatu du Indiari % 25eko muga-zergak ezartzeko, Errusiako petrolioa erosteagatik. AEBko agintariak Putinekin bildu nahi du datorren astean.
Sute "ikaragarri" batek hildako bat utzi eta 16.000 hektarea kiskali ditu Frantzian
Gainera, bederatzi suhiltzaile zauritu dira, horietako bat larri, eta 13 herritar, horietako bat ere larri. Sua hasi eta hurrengo egunean, lehen zantzuen arabera eskualdeko errepide batean egindako arduragabekeria baten ondorioz, sugarrek aurrera egiten jarraitzen dute, haize bortitzak lagunduta.
Hiroshimako bonbardaketa atomikotik 80 urte, gatazka globalek ilundutako giroan
Japoniako Hiroshimak hirian AEBko Armadak egindako bonbardaketa atomikoaren 80. urteurrena izan da asteazken honetan, gaur egungo gatazken itzalpean eta 'hibakusha' bizirauleen aldarrien artean, arma horiek berriro erabil ez daitezen. Biktimen senideek, 120 herrialde eta eskualdetako politikari nazional eta diplomatikoen ordezkariek parte hartu dute omenaldian.
Trumpek berriz estutu du Europarekin duen gerra komertziala, eta % 35eko muga-zerga ezarriko diola mehatxu egin dio
AEBko presidenteak mehatxu egin dio Europar Batasunari uztailaren amaieran hitzartutako % 15eko tasa % 35era igotzeko, Bruselak AEBn 600.000 milioi dolar inbertitzeko hartatuko konpromisoa bete ezean.
Netanyahuk atzeratu egin du Gaza osorik okupatzeko gaurko deitu duen bilera
Gazaren erabateko okupazioan aurrera egin asmoz, Segurtasun Kabineteak bilera zuen egitekoa astearte honetan. Hala iragarri du Israelgo lehen ministroak, baina, azkenean, hitzordua bertan behera geratu dela baieztatu du Israelgo Haaretz egunkariak jakinarazi duenez.
Kremlinek tentsioa murriztu nahi du Etxe Zuriarekin: "Gerra nuklear batean ezin da irabazlerik egon"
Dmitri Peskov Errusiako presidentearen bozeramaileak gogorarazi du Putin dela atzerri politika markatzen duena eta AEBko buruzagiarentzat baleko solaskide bakarra, Dmitri Medvedevi erreferentzia argia eginez.
Hamasek dio Gurutze Gorriak bahituak artatu ahal izango dituela Israelek Gazan laguntza jasotzeko korridoreak irekitzen baditu
Hamaseko miliziek ukatu egin dute bahituei tratu txarrak eman izana, eta bahituek Gazako herriak jasotzen duen "janari bera" jasotzen dutela esan dute.
Israelgo Segurtasun Nazionaleko ministroak Gaza "erabat okupatzea" eskatu du
Horren aurrean, Benjamin Netanyahuk azpimarratu du statu quo erlijiosoa ez dela aldatuko, eta Hamasek eta Jordaniak "probokazioak" leporatu dizkiote Israeli.
Gazatik beka batekin iritsitako ikasle bat kanporatu du Frantziak, mezu antisemitak zabaltzea egotzita
Nour Attaalahk, 25 urte dituenak, "juduak edonon hiltzeko" deia egin zuen, eta Hamasek 2023ko urriaren 7an bahitutako israeldarren exekuzioen "bereizmen handiko irudiak" hartzeko eskatu zuen.
Bigarren sumendi bat erupzioan hasi da Errusiako ekialdean, 8,8 graduko lurrikararen ostean
Krasheninnikov sumendia, Errusiako Kamtxatka penintsulan kokatua, erupzioan hasi da igande honetan, ehunka urte inolako jarduerarik gabe eman ondoren, eta asteazkenean Richter eskalan 8,8ko indarra izan zuen lurrikararen ostean. Azken 24 orduotan, hamar lurrikara nabarmen baino gehiago izan dira inguru horretan.