Koldo Mitxelena, bizitza euskarari eta kulturari emana
Ezbairik gabe, euskarak eman duen nazioarte mailako hizkuntzalaririk garrantzitsuena da Koldo Mitxelena. 1915eko abuztuaren 20an Errenterian (Gipuzkoa) jaioa, Hiztegi Batuaren aita eta EHUren sortzaileetako bat izan zen Mitxelena, beste hainbeste merituren artean. Gaur dira 100 urte jaio zela.
Gazte-gaztetik igarri zitzaion etxean jarrita egoteko gizona ez zela. Gerra Zibilean boluntario joan zen, Euzko Gudarostearen batailoietan. Preso hartu eta kartzelan eman zituen hainbat urte. Itzalpean egondako urte horiek ondotxo baliatu zituen gazte gipuzkoarrak, orduan hasi baitzen hizkuntzalaritzan zaletzen eta hura ikasten. Gerora bere ibilbide akademikoan gako izango ziren kide asko kartzelan ezagutuko zituen. Rafa Mitxelena semeak Euskadi Irratiari esan dionez, "aitak beti esaten zuen, kartzelan zegoen garaian, hobe zen barruan egotea, kanpoan baino; besteak beste, lagun ugari zituelako eta asko ikasi zuelako". Espetxetik irtenda, klandestinitatean eman zituen urte batzuk, berriro atxilotu zuten arte.
1948an, aske geratu zenean, abiatu zuen bere ibilbide akademikoa, Madrilgo Unibertsitatean Filologia ikasketak egin eta Salamancako Unibertsitatean Larramendi katedra zuzendu zuen. Parisko Sorbona unibertsitatean ere aritu zen eskolak ematen.
Euskaltzaindiko kide zela (1952an izendatu zuten euskaltzain oso), Euskara Batuaren oinarriak ezartzeko egitekoa ipini zioten 1968an, beste inork baino "ikuspegi zabalagoa" baitzuen, Adolfo Arejita euskaltzainak Euskadi Irratiari aitortu dionez. Arejitaren aburuz, Mitxelenak oinarri akademikoa, intelektuala eta ikerkuntzaren sendotasuna eskaini zizkion Euskaltzaindiari. Orotariko Euskal Hiztegiari ere, behin betiko bultzada eman zion 1984an.
70koa EHUren sorreran parte hartzeko hamarkada izan zen Mitxelenarentzat. Sei libururen egile, euskararen atal askoren inguruko ikerketa sakon eta emankorrak eginikoa da Errenteriako filologoa: historia, fonetika, abizenak... 1978an hil zen Donostian.
Bere jaiotzaren mendeurrenean, ondo gogoan du Euskal Herriak, euskarari eta kulturari, oro har, egindako ekarpen garrantzitsu eta mamitsuengatik.
Zure interesekoa izan daiteke
Pantxoa eta Peioren bigarren agur-kontzertua: 2027ko urtarrilaren 9an BECen!
Bikoteak bere ibilbideari amaiera emango dio bi kontzerturekin BEC!en: urtarrilaren 10ekorako sarrerak ordu gutxitan agortu ziren eta bigarrena iragarri dute orain: 2027ko urtarrilaren 9an.
“Muga-zerga” izan da aurtengo hitza Euskaltzaindiarentzat eta UZEIrentzat
“Atzerriko produktuei aduanan ezartzen zaien zerga” adiera duen izena aukeratu dute Akademiak eta UZEI terminologia eta lexikografia zentroak urteko hitz gisara. “Aduana-zerga” Euskaltziandiaren Hiztegiak jasotzen duen forma baliokidea “askoz gutxiagotan” erabili da.
!["Dan Flavin
b erdeak berdeetan zehar (Piet Mondrian berdegabeari) [greens crossing
greens (to Piet Mondrian who lacked g reen)], 1966" Guggenheimen](https://eitb.scene7.com/is/image/eitb/danflavin?fmt=webp-alpha&qlt=80)
Goya, Jasper Johns, Steve McQueen, Dan Flavin, Ruth Asawa eta Rosalind Nashashibi, euskal museoetan 2026an
San Telmo Museoak, Artiumek eta Guggenheim Bilbao Museoak datorren urteko programazioa aletu dute.
Gatiburen azken agurra, audientzian lider ETB1en
Musikarik, dantzarik eta festa girorik ez zen falta izan atzo bi ordu eta erdiz BECen. Talde bizkaitarra arrakastara eraman zuen 'Musturrek sartunde' kantuarekin amaitu zen askoren oroimenean iltzatuta geratu den kontzertua.
Milaka pertsonak azken agurra eman diote Robe Iniestari, Extremoduroko abeslariari, Plasencian
Ilara luzeak sortu dira Plasenciako kongresu jauregian, jarraitzaile asko bertaratu baitira musikariari agur esatera. Aurrerantzean, Robe Iniesta izena izango du eraikin horrek.
Urrezko domina eman dio Gipuzkoako Foru Aldundiak Lourdes Iriondo kantariari
Hilondoko aitortza egin dio Urnietako kantari, idazle eta irakasleari eta bere ahizpek jaso dute Foru Aldundiak emandako oroigarria. Ekitaldia omenaldi hunkigarri bilakatu da. Senide eta familiako kideekin batera, eta euskal kulturgintzaren ordezkaritza zabala bildu da.
Balenciaga museoa “josten duten eskuei” begira
Getariako Balenciaga Museoko Igor Uriak hamar urte eman ditu Cristobal Balenciaga jostun handiaren tailerretan lan egin zuten emakumeen lekukotzak eta objektuak biltzen: irudiak, dokumentuak, lanabesak... Paris, Madril, Bartzelona eta Donostian, 2.000 enplegatu izatera iritsi ziren, eta horietako batzuk Getariako museoan batu dira gaur.
Gaztelurrutia: “Bisitari fidelak edukitzea eta bi heren 45 urtez azpikoak izatea dira arrakastaren gakoetako bi”
2025eko Durangoko Azoka bukatu berritan, ETBri emandako lehen balorazioan pozik agertu da Beñat Gaztelurrutia Gerediaga Elkarteko kudeatzeailea. Jendetza ibili dela nabarmendu du, baina erosoa izan dela bai sartzea baita bertan zehar ibiltzea ere. 2026ko Azokak 5 egun izango dituela aurreratu du, eta etorkizuneko erroka kulturaren jaialdi gisa sendotzea izango dela esan du.
60 urteko ibilbidea “borobildu” du Durangoko Azokaren aurtengo edizioak
Lau eguneko topagune oparoa amaitutzat emateko, antolatzaileek aurtengo Azokaren arrakasta nabarmendu dute, baita egitasmoak urte osoan euskal kulturan duen garrantzia ere.
Gazaren aurkako genozidioa, oso presente Durangoko Azokako nobedadeetan
Idazle asko beren nobedadeak aurkezten ari dira egunotan euskal kulturaren plazan, eta horietako batzuek palestinar herriaren aurkako genozidioa jorratu dute, Ekialde Hurbilean gertatzen ari dena azaltzeko asmoz.