Zer da tximino-baztanga eta zeintzuk dira sintomak?
Tximino-baztangaren sintomak baztanga arruntarenak baino arinagoak dira (sukarra, buruko mina, nekea...), baina askotan gongoilak handitu egiten dira eta larruazalean erupzioak agertzen dira. Horiek aurpegian sortu ohi dira, eta ondoren gorputz osotik heda daitezke, batik bat eskuetan eta oinetan.
Gaixotasun Kutsakorren eta Mikrobiologiaren Espainar Elkarteak (SEIMC) azaldu duenez, oraingoz ez dago argi noraino hedatuko den tximino-baztanga (Madrilen balizko 23 kasu atzeman dituzte), eta medikuarenera joateko deia egin die gaixotasun hori izan dezaketen susmoa dutenei.
Jatorria
Baztanga arrunta 1980an desagerrarazi zuten arren, tximino-baztanga endemikoa da Afrikan, eta noizbehinka kasu bakanak atzeman izan dituzte Erresuma Batuan.
Sintomak eta iraupena
SEIMCren arabera, gaixotasuna ortopoxbirus zoonotiko batek eragiten du, eta animalien bitartez kutsatzen da. Inkubazio epea 7-14 egunekoa izan ohi da, baina 5-21ekoa ere izan daiteke. Sintomak baztanga arruntarenak dira, baina arinagoak: sukarra; buruko, bizkarreko edota muskuluetako mina; hotzikarak eta nekea.
Baztanga arruntarekin gertatu ez bezala, baina, tximino-baztangak gongoilak handitzea ekar dezake gizakien artean.
Larruazalean erupzioak ere agertu ohi dira, gehienbat aurpegian, eskuetan eta oinetan.
Gaixotasunak 2-4 asteko iraupena izan dezake.
Transmisioa
Gehienbat listuaren edo arnasaren bitartez transmititzen da gaixotasuna, edo balizko lesio bat ukituz.
Gorozkien edo sexu harremanen bidez ere kutsatu daiteke.
Infekzio susmoak
Aipatutako sintomak edukiz gero, kausa hauengatik izan daiteke gaixotasun bat tximino-baztangagatik susmagarri: azken 21 egunetan gaixotasuna duen pertsona batekin kontaktua mantendu izana, gizon batek beste gizon batzuekin sexu harremanak izatea edo azken hiru asteetan Afrikako mendebaldean edo erdialdean egon izana.
Zure interesekoa izan daiteke
Osakidetzak iaz baino % 11 txerto gehiago jarri ditu, eta gripearen aurka immunizatzeko deia egin du
75 urte baino gehiago edo gaixotasun kronikoren bat dutenek, nahi izanez gero, zita eskatu dezakete gripearen eta covidaren aurkako txertoa hartzeko.
Ikertu gisa deklaratu duen ertzainak ukatu egin du Amaia Zabarteri buruan ostikoa eman izana
Iazko martxoan Realak eta PSGk jokatu zuten partidan ustez foam pilotengatik zauriak jaso zituzten bi emakumeen salaketen instrukzioak beste pauso bat eman du gaur. Familiek behin eta berriro eskatu dituzten ertzainen deklarazioak hasi dira gaur Donostian.
GOIDIaren biktimak: "Gure senideak ez zituen klimak hil, kudeaketa txarrak eta zientziarekiko errespetu faltak baizik"
GOIDIAren Biktimen Elkartearen presidenteak, Rosa Alvarezek, deitoratu egin du Kongresuko ikerketa-batzordeak kondenatzeko legezko baliorik ez izatea, eta, "garaipen soziala" dela esan duen arren, azpimarratu du oraindik pauso handi bat geratzen dela emateko: Mazon espetxera bidaltzea.
Ezkutatutako gailuak baliatuta gidabaimen-azterketan kopiatzen saiatu diren bi lagun harrapatu dituzte Bilbon
Agente batzuk ohartu ziren bi gizonek jarrera urduria eta antinaturala zutela, eta bularra ordenagailuaren pantailaren ondoan zutela azterketa egin bitartean.
Shein, AliExpress, Temu eta Wish jomugan, haur itxurako panpina sexualak saltzeagatik
Frantziako Gobernuak Shein plataforma debekatzearekin mehatxu egin du, panpina horiek merkatutik erretiratzen ez baditu. Online merkataritzako erraldoia, bere aldetik, Frantziako Justiziarekin kolaboratzeko prest agertu da, Parisko Fiskaltzak ikerketa abiatu ondoren.
Gizon batek bikotekidea hil du Zaragozan
Auzokideek Polizia Nazionalari deitu diote, bikotearen etxean liskar gogor bat izan dela jakinarazteko. Patruila bat bertaratu da, eta emakumearen gorpua aurkitu dute, labankadak dituela. Ustezko hiltzailea dagoeneko atxilotu dute.
Nortzuk dira Espainiako aberatsenen Forbesen zerrendan agertzen diren bost euskal herritarrak?
Daniel Mate donostiarra (Glencore) da euskal ordezkaritzaren buru Forbesen zerrendan. Ondoren, De Urrutia, Ybarra eta Arregui familiak eta Jose Antonio Jainaga siderurgiako enpresaburua daude. Burtsak gorabehera, Euskal Herriko aberatsek Estatuko mapa ekonomikoan duten indarrari eutsi diote.
Mariatxi talde batek Bizkaiko DYAko presidente ohia hartu du Bizkaiko Lurralde Auzitegiaren atarian
Fernando Izaguirre Bizkaiko DYAko presidente ohia epaitzen hasiko dira astearte honetan, gobernuz kanpoko erakundearenak ziren 4,75 milioi euro bereganatzea leporatuta. Fiskaltzak eskatu du akusatu naguiak 7 urteko kartzela-zigorra bete dezan, iruzurra egitea egotzita.
Ikerketa batek melatonina luzaroan kontsumitzea bihotz-gaixotasunen bat izateko arriskuarekin lotu du
Amerikako Bihotzaren Elkarteak aurkeztutako lan batek eztabaida sortu du adituen artean, iradoki baitu urtebete baino gehiagoz melatonina hartzeak bihotz-gutxiegitasuna izateko arriskua areagotu dezakeela. Espezialistek lasaitasunerako deia egin dute, eta gogorarazi dute farmazietan errezetarik gabe saltzen diren produktuak ezin direla bi miligramotik gorakoak izan.
Abisu horia baso-sute arriskuagatik EAEn
Abisua indarrean egongo da asteartean eta asteazkenean, hegoaldeko haize-bolada bortitzak aurreikusten direlako.