Zer da tximino-baztanga eta zeintzuk dira sintomak?
Tximino-baztangaren sintomak baztanga arruntarenak baino arinagoak dira (sukarra, buruko mina, nekea...), baina askotan gongoilak handitu egiten dira eta larruazalean erupzioak agertzen dira. Horiek aurpegian sortu ohi dira, eta ondoren gorputz osotik heda daitezke, batik bat eskuetan eta oinetan.
Gaixotasun Kutsakorren eta Mikrobiologiaren Espainar Elkarteak (SEIMC) azaldu duenez, oraingoz ez dago argi noraino hedatuko den tximino-baztanga (Madrilen balizko 23 kasu atzeman dituzte), eta medikuarenera joateko deia egin die gaixotasun hori izan dezaketen susmoa dutenei.
Jatorria
Baztanga arrunta 1980an desagerrarazi zuten arren, tximino-baztanga endemikoa da Afrikan, eta noizbehinka kasu bakanak atzeman izan dituzte Erresuma Batuan.
Sintomak eta iraupena
SEIMCren arabera, gaixotasuna ortopoxbirus zoonotiko batek eragiten du, eta animalien bitartez kutsatzen da. Inkubazio epea 7-14 egunekoa izan ohi da, baina 5-21ekoa ere izan daiteke. Sintomak baztanga arruntarenak dira, baina arinagoak: sukarra; buruko, bizkarreko edota muskuluetako mina; hotzikarak eta nekea.
Baztanga arruntarekin gertatu ez bezala, baina, tximino-baztangak gongoilak handitzea ekar dezake gizakien artean.
Larruazalean erupzioak ere agertu ohi dira, gehienbat aurpegian, eskuetan eta oinetan.
Gaixotasunak 2-4 asteko iraupena izan dezake.
Transmisioa
Gehienbat listuaren edo arnasaren bitartez transmititzen da gaixotasuna, edo balizko lesio bat ukituz.
Gorozkien edo sexu harremanen bidez ere kutsatu daiteke.
Infekzio susmoak
Aipatutako sintomak edukiz gero, kausa hauengatik izan daiteke gaixotasun bat tximino-baztangagatik susmagarri: azken 21 egunetan gaixotasuna duen pertsona batekin kontaktua mantendu izana, gizon batek beste gizon batzuekin sexu harremanak izatea edo azken hiru asteetan Afrikako mendebaldean edo erdialdean egon izana.
Albiste gehiago gizartea
Milaka pertsona atera dira gaur kalera Hego Euskal Herrian, Palestinaren alde
Gasteizen, Bilbon eta Iruñean arratsaldeko zazpietan abiatu dira Palestinaren aldeko Borroka Eguna dela eta antolatutako mobilizazioak. Deialdia Gazarako Mugimendu Globalak eta Global Sumud Flotillak egindako nazioarteko ekimenari erantzunez gauzatu da, “Apur dezagun Gazako blokeoa. Defenda dezagun Global Sumud Flotilla” lelopean. Goizean ere, protesta egin dute Gasteizen, Legebiltzarraren kanpoaldean.
Komunitate palestinarrak genozidioaren aurkako manifestazioa deitu du asteazkenerako Zinemaldian
Palestina-Euskal Herria Elkartasun Batzordeak “The Voice of Hind Rajab” filmaren proiekzioa baliatuko du Israelen erasoa eta horren inguruko isiltasun “konplizea” salatzeko Donostiako kaleetan.
Donostiako masajistak ukatu egin ditu sexu-erasoen akusazioak
Fiskaltzak eta akusazio partikularrek 45 urteko kartzela-zigorra eskatu dute akusatuarentzat.
"Nahasmendu delirantea" diagnostikatu diote medikuek Kabiecesen 400 haur baino gehiago txertatu gabe utzi zituen erizainari
Epaiketaren laugarren egunean, auzipetua auzitegian aurkeztu da, baina deklaratzeko moduan ez dagoela onartu du.
Iruñeko Planetarioa berreraikitzeko lanak hasi dira
Urtarrilean kupula larriki kaltetu zuen sutearen ondoren, Iruñeko Planetarioa Tornamira Aretoa zaharberritzen eta eraikina osorik modernizatzen hasi da. Kultura sailburu Rebeca Esnaolak zentroa zientzia eta astronomia dibulgaziorako abangoardiako gune gisa berreskuratzea helburu duten jarduerak azaldu ditu.
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".