Zer egin sumisio kimikoaren biktima edo kasu baten lekuko izan bazara?
Jaietako testuinguruan, norberak edo lagunen batek honako sintomaren bat du: logura, zorabioak, goragalea, alterazio bisualen bat... Alkohol edo droga gehiegi hartu izanaren ondorio izan daitezke sintomok, baina beste pertsona batek berariaz eragindako (edarian substantziaren bat botata edo ziztatuta) sumisio kimikoaren ondorio ere izan daitezke.
Hain justu, Ertzaintza ziztadengatik ikertzen ari den 12 salaketen harira, Emakundek sumisio kimikoari buruzko eranskina gehitu dio jaietan eraso matxistak prebenitzeko Eudelekin eta foru erakundeekin prestatutako gidari.
Eguneratutako dokumentuan, indarkeria matxista mota hori zer den, sintoma ohikoenak zeintzuk diren eta halako kasuen biktima izanez gero jarraitu beharreko pausoak zeintzuk diren zehaztu ditu Emakumearen Euskal Erakundeak.
Zer egin?
Biktima edo lekuko izan, gomendio nagusia larrialdi zerbitzuak ohartaraztea eta bakarrik ez jardutea da.
Dokumentuaren arabera, emakume batek "ziztadaren bat sentitzen badu gorputzaren edozein partetan" edota sumisio kimikoarekin bateragarriak diren sintomaren bat badu, lagunak, ostalaritzako edo txosnetako arduradunak ohartaraztea edo jai gehienetan dauden indarkeria matxistaren kontrako Informazio Gunera jotzea gomendatzen da. 112 larrialdietako telefono zenbakira deitu behar da segidan. Sintomak igaro bitartean, bakarrik ez egoteko aholkatu dute.
Biktima beste pertsona bat bada, hark kontatutakoari garrantzirik ez kentzea da gomendioa, eta betiere bakarrik ez uztea.
Ostalaritza lokalen, txosnen eta puntu moreen arduradunentzako jarraibideak ere jaso dituzte gidan. Lehenik eta behin, (halakorik izanez gero) erasoei aurre egiteko protokoloa aktibatzea, larrialdi zerbitzuak ohartaraztea, eta, beharrezkoa balitz, baita osasun arlokoak ere, biktimak artatzeko.
Sumisio kimikopean sexu erasoa jasan duten susmoarekin itzartzen diren emakumeentzat hau da aholkua: erietxe batera joan artatua izateko eta dagokion azterketa egiteko, gogoratzen duena kontatzeko eta Ertzaintzan salaketa aurkezteko.
Sintoma ohikoenak
Sumisio kimikoaren biktimek eduki ohi dituzten sentsazioak bildu dituzte dokumentuan:
- Hitz egiteko zailtasunak
- Alterazio bisualak
- Logura
- Nahastea
- Desinhibitzea
- Asaldura edo aluzinazioak
- Erabakiak hartzeko ahalmena nahastea
- Zorabioak edo bertigoa
- Motrizitatean eta orekan alterazioak
- Goragalea
Zer da sumisio kimikoa?
Beste pertsona bati eraso egiteko asmoarekin, hura zaurgarri bihurtzeko, substantzia baten bidez, berariaz egindako ekintza.
Gidan jasotzen denez, "substantzia hori edariren batera bota daiteke edo ziztada bidez sartu jendetza, iluntasuna edo bi baldintzok baliatuta. Ziztadek ez dute zertan sumisio kimikoa eragin, baina emakumeengan beldur sexualaren giroa sortzen dute. Izan ere, testuinguru horretan, andrazkoak ez dira seguru sentitzen eta ezin dituzte jaiak askatasunez gozatu".
Albiste gehiago gizartea
Beskoitzek ikastola berria izango du 2026-2027 ikasturtean
Egun dauden prefabrikatuetatik gertu, lursail bat erosi du Beskoitzeko Udalak eta bertako zati bat ikastolarentzat izango da. Herri Urratsen lortutako diruari esker eta Euskal Herri osotik iritsitako elkartasunari esker, Seaskak milioi bat euroko inbertsioa egingo du. Irailean lanak hasiko dira, eta hurrengo ikasturtean hasiko lirateke Beskoitze aldeko 50 haur inguru baldintza duinetan euskaraz ikasten.
Ehgamek Bilbao Bizkaia Harro ekimena boikoteatzeko deia egin du
EAJk Harrotasunaren Nazioarteko Eguna “bereganatu eta turistifikatu" nahi duela salatu du eta E28 Koordinadorak ekainaren 28rako deitutako manifestazio “herrikoi eta aldarrikatzailera” joateko deia egin du.
500 ekitalditik gora antolatu dituzte 2025eko sanferminetarako
Ostegun honetan aurkeztu dute sanfermin jaien egitarau ofiziala, eta iragarri dutenez, hilaren 14an Sorotan Bele talde gipuzkoarrak emango dio amaiera bederatzi eguneko zoramenari, Gazteluko plazako agertokian.
Alerta laranja Araba eta Nafarroa hegoaldean, arratsalderako iragarrita dauden prezipitazio handiengatik
Tenperatura maximoak 27 eta 35 graduren artean kokatuko dira, tokiaren arabera. Arratsaldetik aurrera baliteke ekaitzak jo eta zaparrada trumoitsuak botatzea. Hori dela eta, alerta laranja ezarriko dute Araba eta Nafarroa hegoaldean.
Klima-aldaketaren ondorioak Euskadin: 0,3 °C gehiago hamarkada bakoitzeko, bero-bolada gehiago eta itsasoaren tenperatura gora
Eusko Jaurlaritzak egindako txosten batek ohartarazi du berotze globalak gero eta ondorio handiagoak dituela Euskadin. Tenperaturak etengabe igo dira 1970etik, bero-boladen egunak bikoiztu dira eta itsas mailak erritmo bizkorrean egiten du aurrera. 2023an, itsasoaren batez besteko tenperatura inoizko altuena izan zen.
Nafarroako Unibertsitatea eta EHU, munduko 600 unibertsitate onenen artean
Massachusettseko Institutu Teknologikoak (MIT) lehen postuari eusten dio, hamalau urtez; ostean, Londresko Imperial College eta Stanfordeko Unibertsitatea daude.
Arartekoak Osakidetzan inbertsioa areagotzearen garrantzia azpimarratu du, herritarren kexak ikusita
Ines Ibañez de Maeztuk adierazi du Osasun Itunaren ostean hartuko diren neurrien esperoan dagoela, egoera hobetuko duten itxaropenarekin. "Etxebizitza eskubidea bete egiten dela bermatuko duten politika publikoen aldeko apustu irmoa" ere eskatu du.
Scientia School enpresak Pryconsa konpainiari saldu dio Amara auzoko Karmelo ikastetxea hartzen zuen eraikina
Scientia Schoolek azaldu duenez, 2019an erosi zuen ikastetxea, baina "matrikulen kopuruak behera egin zuen etengabe". "Egoera horrek itxiera ekarri zuen", gogorarazi du.
Osakidetzak ordutegiak murriztu eta osasun-zentro batzuk itxiko ditu udan
Aldaketa horiek zentroen % 37ri eragingo diete. ELA eta CCOO sindikatuek udako plangintza kritikatu dute. Osakidetzaren egiturazko arazoek “bere horretan jarraitzen dutela” ziurtatu dute eta “benetako konponbideei heltzeko" negoziazio prozesua hastea eskatu dute.
Red Electricak zentralei egotzi die apirileko itzalaldiaren ardura: "Sorgailuek beren konpromisoak bete izan balituzte, ez zen itzalaldirik gertatuko"
Red Electricak, sistemaren operadoreak, erantzukizuna ez du bere gain hartu eta zentral sortzaileen aurka egin du, ez zituztelako bete kolapsoa saihesteko protokolo teknikoak. Gobernuak, bere aldetik, akats ugari egin zituela onartu egin du. Hala ere, operadorearen plangintza zalantzan jartzen du.