Edorta Jimenez, 'Badator Marijaia' abestiaren idazlea: "Mende laurdena da eta kantuak iraun egin du"
Bilboko Aste Nagusiko ereserki bilakatu den 'Badator Marijaia' abestiaren 25. urteurrenean, Edorta Jimenez idazlea Euskadi Irratian izan da larunbat honetan, Kepa Junkerarekin batera bizitako sortze prozesuaren inguruko nondik norakoak oroitzeko.
Kantuaren ibilbide luzea izan du hizpide idazleak: "mende laurdena da eta kantuak iraun egin du", gainera, "biziraupen luzea berez etorri da".
Enkargua izan zen, eta Kepa Junkerak sortutako melodiatik abiatu zen letra garatzeko. Garai hartan sarritan lan egiten zuten elkarrekin, "atseginez", eta Jimenezek behin eta berriro azpimarratu duenez, "Kepak pare-parean jo zuen musikarekin, guztiz egokia zen, hitzak sartzea besterik ez zen falta".
Hortik aurrera, "erraza" izan zen hitz horiek aurkitzea, eta zenbait irizpide jarraitu zituen horretarako. "Erdaldunei ere zuzendutako kantu bat nahi nuen", azaldu du idazleak. Hala, 'egun on', 'kaixo' eta 'agur' hitzak ezagutzen dituzten bezala, beste hitz pare bat ere jakin zezaten nahi zuen, "erraz-errazak". "Hitzok dira 'hara, hara, hara', seinalatuz bezala. Pentsatu nuen edonork uler zezakeela hori".
Jimenezek argi izan zuen bigarren kontzeptua Marijaiarena izan zen. "Marizikin, marimutil, maridiru esaten dugun bezala, pentsatu nuen Marijaia ezin zela Bilbokoa izan, denona zen, horregatik planteatzen da 'gure' kolektibo hori, 'gure Marijaia Bilbora etorri da Aste Nagusira'". Gaztetxoak izan zituen gogoan une horretan: "nondik dator Marijaia? Ez dakit, erreko da baina datorren urtean itzuliko da".
Euskararen aldeko omenaldia izan zen oso argi izan zuen beste gakoetako bat. Rafael Micoletak XVIII. mendean Modo breve de aprender la lengua vizcaína lanean jaso legez, 'goxa eta erlojua ez ei doaz batera' baieztapena ageri zaigu, "Aste Nagusia definitzen duen esaldia", gozamenak desitxuratzen duen orduen joanari erreferentzia eginez.
Hurrenik, argi utzi nahi izan zuen Bilbon bazirela kolore guztietako pertsonak eta taldeak, txosnak horren adierazle direlarik: "emakumeena, ekologistena, LGBT... kolore guztietakoak dira jaietako protagonistak". 25 urte igarota, "indarra" hartzen du mezu horrek, "sexu joera, larruazala edo joera politikoa" gorabehera baitaude "kolore guztiak dantzetan".
"Kepak esaten zidan abestia oso luzerako izango zela", gogoratu du Jimenezek, eta "uste dut oso argi zeukala". Oraindik harritu egiten da kantua entzun eta minutu batera ohartzean letra badakiela: "orain sentitzen dudana da hitz horiek ez direla nireak, denonak dira".
Albiste gehiago gizartea
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.
Pertsona bat hil da Tafallan furgoneta baten eta uzta biltzeko makina baten artean izandako istripuan
Polizia-iturriek jakitera eman dutenez, istripua 09:00etan gertatu da, NA-132 errepidean, Tafalla parean, eta hildako pertsona furgonetan zihoana da.
San Mamesera sartzeko inguruak jarraitzaile zuri-gorriz bete dira, Txapeldunen Ligako hitzorduan
Zuri-gorriek Arsenalen aurka neurtuko dituzte indarrak astearte honetan, Txapeldunen Ligako 1. jardunaldiko neurketan. Athleticeko milaka zale bildu dira gaur arratsaldean partida honetan, taldea animatzeko helburuarekin.
Osakidetzak 10.000 haurtxo immunizatuko ditu bronkiolitis akutuaren aurka
Hasieran, katarroaren antzeko sintomak agertzen dira, hala nola mukiak, eztula edo sukarra, baina egun batzuen buruan beste sintoma batzuk ager daitezke, adibidez, arnasa hartzeko zailtasunak, txistuak edo nekea, eta neke horrek esnea hartzean eragiten die haurtxoei.