Ordezko lehengaiak, zementuaren ekoizpenak sortutako CO2 emisioak murrizteko
Ordezko lehengaien alde egitea. Cementos Lemonako zementu fabrikako zuzendari Carlos Moreno Polok eitb.eus-i azaldu dionez, hori da bidea zementua ekoiztean sortzen diren CO2 emisioak murriztu ahal izateko. Hala, Cementos Lemonak abian ditu hainbat neurri deskarbonatazio prozesuaren emisioek % 7 behera egin dezaten; izan ere, prozesu horrek zementua ekoiztean sortutako CO2 emisio gehienak eragiten ditu. Horrez gain, ordezko erregaiak baliatzen dituzte % 50ean, labe birakarian behar den energia termikoa eskuratzeko.
Testuinguru horretan, bi harrobik, Murgia Mendikoak eta Apariokoak, hornitzen dute lehengaiaz Cementos Lemona. Horietan, kontrolatutako leherketak egiten dituzte, eta arrokak lortu; harrobian bertan birrindu egiten dituzte, tamaina txikiagokoak izan daitezen. Birrinduta, fabrikara iristen dira zinta baten bidez.
Zementua egitean, lehen inpaktu ekologikoa baliabideak erauztean agertzen da. Inpaktu hori murrizteko, dio Carlos Morenok, "beste industria batzuetako hondakinak" baliatzen dituzte. "Bestela, gai horiek zabortegira joango lirateke", gehitu du. Gai horiek dira, adibidez, paper fabrikako lohiak, burdinolako hareak, eta altzairutegiko zepak: "Helburua baliabide natural gutxiago erabiltzea da. Urtean, lehengai horietako 80.000-100.000 bat tona baliatzen ditugu. Erabili ezean, zabortegira eramango lituzkete".
Hurrengo pausoa (Iñigo San Jose zementu ekoizpenaren buruak ere gidatu gaitu) lehengaietako nabea da. Beharrezko proportzioan elikatuta, "irin gordina" izenekoa ekoizten du: "Proportzio horiek errota batean sartzen dira, eta ia-ia hauts bilakatzen dira. Irin gordina kiskali egiten da, eta bertatik klinkerra ateratzen da. Hori zementuaren funtsezko osagaia da", eta CO2 emisioak sortzen ditu.
Klinkerrak bere propietateak lortu ahal izateko, 1.450 bat graduko tenperatura behar da. Irina gordina, hortaz, dorre bero-trukagailura heltzen da, eta hasieran 1.000 bat graduetara berotzen dute. Gordinaren deskarbonatazio prozesua hasten da: "Zementua ekoiztean sortzen diren CO2 emisioen % 65-70 prozesu horrek sortzen ditu". Nola murriztu inpaktu hori? "Ordezko lehengaiak erabiliz", azaldu du Cementos Lemonako zementu fabrikako zuzendariak.
Ordezko lehengai horiek "ez dute ahalmenik CO2rik sortzeko". Altzairutegi zepa zuriak dira; puntu horretan erabiliko ez balituzte, zabortegira eramango lituzkete: "Horrela, bigarren bizitza bat dute, eta emisioak murriztu egiten dira, % 7", zehaztu du Morenok.
Labe birakaria da hurrengo pausoa: "Bertan, gaia ia 1.000 gradura sartzen da, eta kaltzinazio prozesua hasten da. Gutxi gorabehera, 1.450 gradura iristen da. Oxido guztiak galdatu egiten dira, eta klinkerra sortzen da".
Bertatik, hozteko makina batera igarotzen da; bertan, klinkerrari kristalografia egitura izoztu egiten zaio. "Klinkerra oso erreaktiboa da; zementua egiteko zenbat klinker beharko dugun jakiteko, azken horren kalitateari erreparatu behar zaio. Kalitate handiagoa duenean, gutxiago beharko dugu". Erabilitako beroaren zati handi bat labearen barruan berreskuratzen dute, eta dorrera ere joaten da.
Adierazi dugunez, deskarbonatazioak sortzen ditu emisioen % 65-70; beste % 30-35 hori errekuntzaren eraginez gertatzen da: "Zementu industrian, petrolio kokea erabiltzen da", bero hori sortzeko, eta horrek CO2a igortzen du. Beste aukera da hondakinak baliatzea, eta hori egiten du Cementos Lemonak: "Erabiltzen ez diren pneumatikoak, haragi irinak eta industriako hondakinetatik etorritako plastikoak baliatzen ditugu. CO2 emisioak txikiagoak dira, bereziki, biomasa dutelako".
Horrela, behar den beroaren guztizkoa kontuan izanik, ia % 50 ordezko erregaietatik lortzen dute. Urtean, zehaztu du Morenok, 40.000 bat tona dira.
CO2 harrapatzea, eta klinker-zementua ratioa
Hori dena abian da; baina, halaber, CO2a harrapatzeko teknologia hobeak ari dira ikertzen. Cementos Lemonak planak eta estrategiak ditu eragin ekologikoa murrizteko ordezko lehengaiak erabiliz, bai eta klinker-zementua ratioa txikiagoa egiteko; alegia, tona bat zementu ekoizteko behar den klinker kopurua murrizteko. Halaber, gordinaren ehoketa hobetzeko lanetan dabiltza, "erretzeko errazagoa den gordina lortzeko, bero gutxiago beharko duelako". Halaber, klinkerraren erreaktibotasuna hobetzen saiatzen ari dira.
Cementos Lemonak, zementu fabrikako zuzendariak dioenez, azken hiru urteetan % 25 murriztu du energia elektrikoaren kontsumo espezifikoa; horrek ere laguntzen du CO2 emisioen aurkako borrokan, gas gutxiago kontsumitzea esan nahi duelako. Halaber, erabiltzen duen energia elektrikoaren % 10-11 energia berriztagarrietatik dator, jatorrizko ziurtagiria duten energia berriztagarrietatik: "Helburua da, hemendik bi urtera, % 30ekoa izatea".
Carlos Morenok nabarmendu du, era berean, garrantzitsua dela klinkerrenak bezalako propietateak dituzten adizio aktiboen alde egitea. Hala, klinker ez da horren beharrezkoa izango. Epe luzeagoan, hidrogenoa petrolio kokearen ordez erabiltzea ere aztertzen ari dira.
Azkenik, zementua garraiatzeaz, Morenok uste du garraio hori "elektrifikatu" egingo dela: "Beste herrialde batzuetan", dio, "trena indartu dute, espainiar estatuan ez bezala".
Albiste gehiago gizartea
Adunako prostituzio-etxe bateko arduraduna atxilotu dute, sexu esplotazioa eta sexu eraso baten saiakera leporatuta
Lokaleko langileetako batek tratu umiliagarria jasan zuela eta drogak kontsumitzera behartu zutela salatu zuen, besteak beste.
Elkar argitaletxeak erabaki du Igartza bekarekin ez jarraitzea, CAFek Israelekin duen lotura dela eta
Saioa Alkaiza bertsolari eta idazleak sariari uko egin eta hamar egunera iritsi da Elkarren erabakia. “Palestinar herriaren kontra gauzatzen ari den genozidioan CAFek duen inplikazioa" salatu zuen sortzaile iruindarrak.
Donostian izandako azken sexu erasoa salatzeko bilkura egin dute hiriko udaletxe atarian
45 urteko gizon bat atxilotu dute joan den ostiralean emakume batek jasandako sexu-erasoaren egilea izatea egotzita. Emakumeak ertzain-etxean salatu zuenez, gizonak sexu-erasoa egiteaz gain, zer egiten zuen eta norekin zegoen kontrolatzen zuen, eta lagunak ikustea debekatzen zion.
Euskal Sagardoak 2025eko sagar-uzta aurkeztu du Altzon
Aurtengoa sagar urtea dela ziurtatu dute, eta azken urtean bildutako sagar kopurua bikoiztea espero dute. Iaz ez bezala, aurtengo sagar uztak itxura oso ona du.
Osakidetzak 48 urtera zabalduko du bularreko minbizia detektatzeko baheketa
Osakidetzako Protonterapia Unitate berriaren obrak bisitatu ditu Imanol Pradales lehendakariak, eta bertan egin du iragarpena.
Bilboko hilketagatik atxilotutakoak ez dira indarkeriazko taldeetako kideak, Ertzaintzako buruaren arabera
"Etxerako bidean elkar ezagutzen ez zuten bi gazte taldekoak ziren" hiru atxilotuak eta hildakoa. Dirudienez, elkarri irainka hasi ziren, eta azkenean liskarra gertatu zen. Ertzaintzaren buruak errefusatu du atxilotuek talde edo indarkeriazko taldeekin lotura dutenik.

Urolako eta Goierriko adingabeen odolean konposatu kimikoak daudela baieztatu dute
EHUren azterketa batek ondorioztatu du adin txikikoetan aurkitutako PFAS konposatu kimikoen mailek ez dutela arrisku larririk eragiten osasunerako, baina zaintza indartzeko premia ohartarazi du.
Espainiako Gobernua Gasteizko errefuxiatuen zentroaren edukiera murrizteko proposamenaren "bideragarritasuna" aztertzen ari da
Gobernuak Euskadin duen ordezkaria "bat dator" eta "ulertzen du" baliabide horretako plazak 350etik 200era murrizteko Maider Etxebarria Gasteizko alkateak egindako eskaera.

Bilbon lurreratzekoak ziren zazpi hegazkin beste aireportuetara bideratu behar izan dituzte, lainoagatik
Madriletik, Alacantetik, Basileatik, Bartzelonatik, Vienatik eta Paristik goizeko lehen orduko zetozen hegaldiak Santanderrera bideratu dituzte. Horietako bat Madrilera itzuli behar izan da, eta beste bat Zaragozara bidali dute. Loiuko aireportuan zabaldutako laino mardulagatik gertatu dira gorabeherak.
Sute batek Renfeko aldirietako tren-zirkulazioa etenarazi du Santurtzin, Peñotako geltokian
Bestalde, sutearen ondorioz, Bilbo eta Santurtzi arteko tentsio elektrikoa kaltetu da, eta horrek atzerapenak eragin ditu C1 eta C2 lineetan.