Zigarreta elektronikoak, tradizionalak bezain kaltegarri
Ameriketako Estatu Batuetan hiru ikerketa egin dituzte tabakoaren kontsumo tradizionalaren eta zigarro elektronikoen artean. Ondorio nagusia izan da biak direla osasunerako kaltegarriak; bihotzaren eta odol hodien funtzioan aldaketa kezkagarriak dituzte.
Wisconsineko Unibertsitateak egindako bi ikerketetan, zigarro tradizionalak, elektronikoak eta erretzen ez duten pertsonen datuak alderatzen dira. Bietan, honako profildun pertsona hauek hartu zuten parte: batez beste 4,1 urtez zigarro elektronikoak erabili izan zituzten 164k; batez beste 23 urtez batez beste zigarreta tradizionalak kontsumitu izan dituzten 117k; eta inoiz erre ez zuten 114k. Ikerketa horien ondorio harrigarriena erretzeak gazteengan duen eragina da; kontsumitzen denbora gutxiago badaramate ere, eraginak berdinak dira.
Lehenengo analisian, presio arteriala, bihotz-maiztasuna edo besoaren arteria brakialaren diametroa ebaluatu zituzten. Ez erretzaileekin alderatuta, beste bi taldeen bihotz-maiztasuna handitu zen. Gainera, arteria-presio sistolikoaren eta diastolikoaren areagotze handiagoak antzeman zituzten, baita arteria brakialaren konstrikzio nabariagoa ere.
Matthew C. Tattersall ikerketaren egile nagusiak baieztatu zuenez, "zigarretak erre edo lurrundu eta berehala, aldaketak gertatu ziren presio arterialean, bihotz-maiztasunean, bihotz-maiztasunaren aldakortasunean eta odol-hodien tonuan (konstrikzioa)".
Bigarren ikerketan, boluntarioen errendimendua ikertu zen ahalegin-proba batean, eta emaitzek orain arte esandakoa berretsi zuten; ez erretzaileek aipatutako bi motetako erretzaileek baino emaitza hobeak lortu zituzten. Christina M. Hugheyk, WU Healtheko mediku kardiobaskularrak, laburbildu duenez, "zigarreta elektronikoak lurruntzen zituztenen errendimendua eta zigarro tradizionalak kontsumitzen zituztenena ez ziren oso desberdinak, erretzen ari zirenek baino urte gutxiagoz erre bazuten ere".
Bostongo Unibertsitateak egindako azterlanak kapsula edo zaporedun zigarro elektronikoen kontsumoa ikertu zuen. Emaitzek erakusten dutenez, horiek kontsumitzeak konposatu organiko lurrunkorren eraginpean jarri ditzake kontsumitzaileak, eta horiek osasun kardiobaskularrari eragin diezaiokete.
Gas horiek oso ohikoak dira garbiketa-produktuetan, horma-margoan, zigarretetan, ibilgailuen ihes-gasetan edo pestizidetan.
Azken ikerketan, 18 eta 45 urte bitarteko 106 helduk hartu zuten parte. Emaitzak beste biei gehitu zitzaizkien.
Albiste gehiago gizartea
Bittor Arginzonizen Etxebarri erretegiak munduko bigarren jatetxe onena izaten jarraitzen du
Peruko Maido jatetxea munduko onena izendatu dute The World 's 50 Best Restaurants 2025 sarietan. Bestalde, Etxebarri erretegiko Mohamed Benabdallah aljeriarra munduko sommelier onena izendatu dute.
Abadia Saria jaso du Gure Zirkuak
Gure Zirkuak aurtengo Abadia Saria jaso du gaur arratsaldean, Arrateko gainean (Eibar) egindako ekitaldian, komunitate oso bati “elkarrekin euskaraz bizi eta sentitzeko plaza berritzailea” eskaintzeagatik. Eider Mendoza diputatu nagusiaren eskutik jaso dute Abadia Sariaren oroigarria –Iñigo Aristegui Telloren Zazpi Petaloak eskultura– Gure Zirkuko kideek.
Beskoitzek ikastola berria izango du 2026-2027 ikasturtean
Egun dauden prefabrikatuetatik gertu, lursail bat erosi du Beskoitzeko Udalak eta bertako zati bat ikastolarentzat izango da. Herri Urratsen lortutako diruari esker eta Euskal Herri osotik iritsitako elkartasunari esker, Seaskak milioi bat euroko inbertsioa egingo du. Irailean lanak hasiko dira, eta hurrengo ikasturtean hasiko lirateke Beskoitze aldeko 50 haur inguru baldintza duinetan euskaraz ikasten.
Ehgamek Bilbao Bizkaia Harro ekimena boikoteatzeko deia egin du
EAJk Harrotasunaren Nazioarteko Eguna “bereganatu eta turistifikatu" nahi duela salatu du eta E28 Koordinadorak ekainaren 28rako deitutako manifestazio “herrikoi eta aldarrikatzailera” joateko deia egin du.
500 ekitalditik gora antolatu dituzte 2025eko sanferminetarako
Ostegun honetan aurkeztu dute sanfermin jaien egitarau ofiziala, eta iragarri dutenez, hilaren 14an Sorotan Bele talde gipuzkoarrak emango dio amaiera bederatzi eguneko zoramenari, Gazteluko plazako agertokian.
Alerta laranja Araba eta Nafarroa hegoaldean, arratsalderako iragarrita dauden prezipitazio handiengatik
Tenperatura maximoak 27 eta 35 graduren artean kokatuko dira, tokiaren arabera. Arratsaldetik aurrera baliteke ekaitzak jo eta zaparrada trumoitsuak botatzea. Hori dela eta, alerta laranja ezarriko dute Araba eta Nafarroa hegoaldean.
Klima-aldaketaren ondorioak Euskadin: 0,3 °C gehiago hamarkada bakoitzeko, bero-bolada gehiago eta itsasoaren tenperatura gora
Eusko Jaurlaritzak egindako txosten batek ohartarazi du berotze globalak gero eta ondorio handiagoak dituela Euskadin. Tenperaturak etengabe igo dira 1970etik, bero-boladen egunak bikoiztu dira eta itsas mailak erritmo bizkorrean egiten du aurrera. 2023an, itsasoaren batez besteko tenperatura inoizko altuena izan zen.
Nafarroako Unibertsitatea eta EHU, munduko 600 unibertsitate onenen artean
Massachusettseko Institutu Teknologikoak (MIT) lehen postuari eusten dio, hamalau urtez; ostean, Londresko Imperial College eta Stanfordeko Unibertsitatea daude.
Arartekoak Osakidetzan inbertsioa areagotzearen garrantzia azpimarratu du, herritarren kexak ikusita
Ines Ibañez de Maeztuk adierazi du Osasun Itunaren ostean hartuko diren neurrien esperoan dagoela, egoera hobetuko duten itxaropenarekin. "Etxebizitza eskubidea bete egiten dela bermatuko duten politika publikoen aldeko apustu irmoa" ere eskatu du.
Scientia School enpresak Pryconsa konpainiari saldu dio Amara auzoko Karmelo ikastetxea hartzen zuen eraikina
Scientia Schoolek azaldu duenez, 2019an erosi zuen ikastetxea, baina "matrikulen kopuruak behera egin zuen etengabe". "Egoera horrek itxiera ekarri zuen", gogorarazi du.