Zeintzuk dira munduan gehien kutsatzen duten herrialdeak?
Planetaren CO2 isurketa-maila murrizteko konpromisoa gauzatzeko itxaropenarekin abiatu dute igande honetan Egipton COP27 Klimaren Goi Bilera, eta bilkura garrantzitsu horren hasieran, atmosferara berotegi-efektuko gas kopuru gehien botatzen dituzten herrialdeaz galdekatu dugu, eta baita alor ekonomiko kutsatzaileenetarikoen gainean ere.
Herrialde kutsatzaileenak
Gehien kutsatzen duten herrialdeak industrializatuenak ere dira, hala nola, Txina, Amerikako Estatu Batuak eta India, BP Statistical Review of World Energy 2021 datuen arabera (iturria: Selectra.com). 2020 bitartean, Txinak CO2ko 9,9 mila milioi tona isuri zituen; AEBek, 4,4 mila milioi tona; eta India, 2,3 mila milioi tona. Hirurek dute ikatzarekiko menpekotasun handia. Jarraian doaz Errusia, Japonia eta Iran.
Per capita errentari erreparatuta, berriz, herrialde kutsatzaileenak arabiarrak dira, hau da, Qatar, Kuwait eta Saudi Arabia. Selectra.com-ek azaldu duenez, petrolioak pisu handia dauka haien ekonomietan eta biztanle gutxiko herrialdeak dira.
Izan ere, Nazio Batuen Erakundearen hitzetan, munduko aberatsen % 1ek CO2 isurketa gehiago botatzen du munduko txiroenen % 50a baino.
Europara itzulita, CO2ko isurketaren laurden bat Alemaniak isurtzen du, ikatzarekiko menpekotasun handia dela-eta.
Alor kutsatzaileenak
ENERGIA
Erregai fosilak eta ikatza badira oraindik ere energia ekoizteko erabiltzen diren bide nagusiak, eta kutsatzaileenak ere, Thomson Reuters agentziak zabaldutako datuen arabera. CO2ko isurketen % 60a energiari dagokio.
GARRAIOA
Osasunaren Mundu Erakundeak dioenez, isurketen % 20 garraiotik dator, eta % 2 aire-trafikotik. Ondorioz, garraio kutsatzaileena da hegazkina.
MODA
Arropa ekoizteak eta munduko bazter guztietara bidaiatzeak isurketen % 10a dakarte. Nazio Batuen Erakundeak salatu duenez, azken urteetako "moda arina" bereziki kutsatzailea da, arropa arin ekoiztu, merke saldu eta laster baztertzeko joera horrengatik.
ELIKADURA
Osasunaren Mundu Erakundearen esanetan, haragi kilo bat ekoizteko 15.000 litro ur behar dira (arroza kilo bat ekoizteko, ordea, mila eta 3 mila litro ur artean). Elikaduraren alorrak CO2ko isurketen % 10a dakar.
Albiste gehiago gizartea
"Nahasmendu delirantea" diagnostikatu diote medikuek Kabiecesen 400 haur baino gehiago txertatu gabe utzi zituen erizainari
Epaiketaren laugarren egunean, auzipetua auzitegian aurkeztu da, baina deklaratzeko moduan ez dagoela onartu du.
Iruñeko Planetarioa berreraikitzeko lanak hasi dira
Urtarrilean kupula larriki kaltetu zuen sutearen ondoren, Iruñeko Planetarioa Tornamira Aretoa zaharberritzen eta eraikina osorik modernizatzen hasi da. Kultura sailburu Rebeca Esnaolak zentroa zientzia eta astronomia dibulgaziorako abangoardiako gune gisa berreskuratzea helburu duten jarduerak azaldu ditu.
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.