Zergatik jaitsi da % 30 dementzia kasu berrien intzidentzia tasa?
Gero eta urte gehiago bizi gara, eta dementzia izateko arriskua areagotu egiten da adinarekin, baina gero eta ikerketa gehiagok baieztatu dute, paradoxikoki, azken boladan Alzheimerraren eta antzeko beste nahasmendu batzuen intzidentzia hamarkadaz hamarkada murrizten ari dela, iragarpen guztien aurka. "Albiste zoragarria da. Gure bizimodua gero eta hobea delako gertatzen da hori", adierazi du Gurutz Linazasoro Gipuzkoako Poliklinikako neurologoak.
Ezintasunaren arrazoi nagusienetako bat da dementzia adinekoentzat, eta zama emozional eta finantzario bihurtzen da kasu gehienetan familientzat. Hainbat faktorek eragin dezakete, eta ohikoena Alzheimer gaixotasuna da, gaur gaurkoz, oraindik tratamendu eraginkorrik ez duena.
Nolanahi ere, ikerketa lan berri batek egiaztatu du dementzia duten 65 urtetik gorako pertsonen kopurua % 30 jaitsi dela azken 15 urteetan Estatu Batuetan. "Hemen orain arte % 20ko beherakada genuen, gutxi gorabehera, kalkulatuta", zehaztu du Linazasorok. Arrazoia zein den zehazki jakin ez arren, badirudi herritarren hezkuntza-maila handitzeak pisu handia duela. "Gaur egun, badakigu dementziaren arriskuaren % 40 ingurumen faktoreek eragiten dutela, eta faktore horiek aldatzea gure esku dago", nabarmendu du adituak.
Normalean, sintomak agertu baino urte batzuk lehenago hasten da kaltea buruan. Horregatik, neurologoak uste du garrantzitsua dela bizi ohitura onak izatea zahartze prozesua moteltzeko eta garuna sasoi onean mantentzeko.
Baina... Nola zahartu garun osasuntsu batekin? Hona hemen hainbat aholku:
Garuna osasuntsu mantentzeko gomendioak
Neurologian adituak adierazi duenez, pertsona batek Alzheimerra pairatzeko duen arriskua oso handia izan arren, bere bizi ohiturak hobetzen baditu, nabarmen murriztu dezake arrisku hori.
Hala, adierazi du gero eta nabarmenagoa dela modu osasungarrian jateak, ordu kopuru egoki bat lo egiteak edo beste pertsona batzuekin harremana izateak, adibidez, garuneko osasunari lotutako arazoak prebenitzeko balio dutela.
Halaber, osasun kardiobaskularra zaintzeak, bereziki tabakismoaren, ariketaren eta gorputz-masaren indizearen eremuetan, dementzia izateko arriskua gutxitzen duela uste du.
Ikerketa askoren arabera, gainera, informatika eta teknologia berriak lagungarriak dira oroimenaren galera ekiditeko: "Ordenadorearekin edo mugikorrarekin ibiltzea, adibidez, edo Interneten jardutea", azpimarratu du.
Medikuaren esanetan, "faktore horiek kontrolatzen baditugu, eta kontuan hartuta hezkuntza-mailak nabarmen egin duela gora, eta horri guztiari teknologia berriek izan dezaketen eragin onuragarria gehitzen badizkiogu... guzti hori oso estimulagarria da garunarentzat, eta dementzia izateko arriskua murrizten du".
Egun, jakin badakigu garuneko aldaketa patologikoak lehen sintomak nabaritu baino urte batzuk lehenago agertzen direla. Beraz, pertsona batek ondo trebatutako garuna badu, prozesu degeneratiboa beranduago helduko da. Horregatik, modu osasungarrian zahartzeak, garunaren osasuna ere bermatzea dakar.
Zure interesekoa izan daiteke
Migrazioa delinkuentziarekin eta zerbitzu-abusuarekin lotzen dutenen kopurua jaitsi da
Ikuspegi Immigrazioaren Euskal Behatokiak egindako azterlan baten arabera, euskal herritarren % 10ek baino gutxiagok aipatzen du immigrazioa herrialdeko arazo nagusietako gisa, eta % 2,7k baino ez dio modu pertsonalean eragiten diola.
Gipuzkoako Auzitegiak absolbitu egin ditu haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu zituzten gurasoak
Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak absolbitu egin ditu gurasoak, haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu ostean; ondorioztatu du ezin izan dela frogatu, neskatoaren lesioek jatorri traumatikoa zutenik edo kolpe baten ondorio zirenik.
3I/ATLAS kometa Lurrera ahalik eta gehien hurbildu da, eta ezustekorik gabe urruntzen ari da
Zientzialari errusiarrek baztertu egin dituzte, berriro ere, estralurtarren ustezko ontzi bat zela zioten teoriak.
Etxebizitzak gero eta gehiago kezkatzen du euskal gizartea, eta Osakidetzarekiko eta Ertzaintzarekiko konfiantza hobetzen ari da
Etxebizitza eskuratzea da euskal gizartearen arazo nagusia, azken Deustobarometroaren arabera; bitartean, osasunaren, segurtasunaren eta migrazioaren inguruko kezkak behera egin du, eta zerbitzu publikoekiko konfiantza berreskuratu da.
Guardia Zibilak erietxera eraman ditu Beloradotik joandakoekin Urduñan bizi ziren mojetako bost, osasun-baldintza kaxkarretan zeudelakoan
Ostegun honetan Santa Klarako monastegitik 87 eta 101 urte arteko bost moja atera dituzte eta Basurtuko erietxera eraman dituzte azterketa egitera, epailearen aginduz. Guardia Zibilak jakitera eman duenez, emakumeak osasun-baldintza txarretan bizi zirela egiaztatu ahala izan dute. Adierazpen horiek gezurtatzeko helburuz, etxeko mojetako batek sareetan zabaldu ditu eraikin barruko irudiak.
Fiskalak erretiratu egin ditu Zestoako akusatu nagusiaren aurkako akusazio guztiak, eta gainerako bostentzat isuna eskatu du
Salatzailearen bikotekide ohiaren deklarazioa entzun ostean, fiskalak frogatutzat jo du gizonarekiko beldur gaindiezina izan zuela eta zigor eskaerak aldatu ditu. Absoluzioa eskatu du akusatu nagusiarentzat eta gainerakoentzat, berriz, espetxe zigorra beharrean isunak eskatu ditu hertsatze delituagatik.
Moto gidari bat zauritu da Donostian, GI-20an hainbat ibilgailuren artean izandako istripuan
08:00ak aurretik izan da ezbeharra eta errepidea itxita gelditu da momentuan, auto ilara luzeak eraginez. Geroxeago zabaldu ahal izan dute erreietako bat.
Gabonak, inoiz baino garestiago: trikimailuak eta alternatibak, gure menua merkatzeko
Arkumea, bisigua, turroia, ostrak, anana... Gabonetan pairatzen dugun prezioen gorakadaren ondorioz, produktu batzuk gure mahain izatea ia ezinezkoa izaten da. Baina ez etsi, alternatiba goxoak egon badaude gure Gabonetako menua hain garestia ez izateko.
Elkartasun uholde bati esker, EITB Maratoiak 361.665 euro batu ditu zahartze osasuntsuaren aldeko ikerketarako
Beste urte batez, ehunka pertsonak eta erakundek euren onena eman dute zahartze osasungarria ikertzeko dirua biltzeko. Guztira, egun osoan zehar, EITB Maratoiak 361.665 euro batzea lortu du, eta kopuru horrek hazten jarraituko du datozen egunetako dohaintzei esker.
BiomaGUNEk ohartarazi du aspartamoa "kaltegarria" izan daitekeela bihotzerako eta garunerako
Aspartamoa pisua galtzen lagun dezakeen edulkoratzaile artifiziala da, baina azukrea baino 200 aldiz gozoagoa da.