Euskal Herriko emakume zientzialari batzuei aurpegia jarri diegu

Ez daude diren guztiak, baina direnak badaude. Zortzi arlo zientifikoko emakumezkoen izen propioak bildu ditugu. Ikertzaileak dira, eta oraindik ere gizonezkoak nagusi diren mundu batean, euren presentzia normalizatzeko lanean dihardute.

20230209094146_emakume-zientzialariak_ — ''Emakume zientzialarien presentzia normalizatu beharra dago, salbuespena izateri utzi''

Eider Garaikoetxea O. | EITB Media

2023/02/10 - 08:34

Azken eguneratzea

2023/02/10 - 08:34

Otsailaren 11n Emakume eta Neska Zientzialarien Nazioarteko Eguna da. Urtemugak arlo zientifiko-teknikoetan diharduten andrazkoen lana goratu nahi du, eta neskatoak mundu horretan lekua eduki badutela aldarrikatzeko. Izan ere, oraindik ere gizonezkoak dira gehiengo.

Aurpegia jarri diegu, hezur-haragizko egin. Batetik, bidea urratzeke dutenei erreferenteak emateko. Bestetik, emakumezkoek osatutako komunitate zientifiko oparo bezain loratsua ondratzeko. Askoz gehiago daude, baina honako hauek dira gure zortzi protagonistak:

Fisika

Aran Garcia Lekue

Zornotza, 1975

Fisikan lizentziaduna eta Zientzia eta Materialen Ingeniaritzan doktore (EHU). Liverpoolgo Unibertsitatean (Erresuma Batua) eta Berkeleykoan (AEB) egonaldi bana egin ostean, Euskal Herrira itzuli zen Donostia International Physics Centerren aritzeko, Ikerbasqueko ikerlari gisa. EAEn dagoen ATLAS super-ordenagailuarekin egiten du lan, nano eskalan simulazioak eginda, molekula eta material berriak sortzeko.

Ingeniaritza

Eider Aldalur Urresti

Deba, 1994

Industria Teknologiaren Ingeniaritzako Graduko ikasketak egin zituen EHUn. Fabrikazioaren teknologia eta materialen zientzia arloek erakarrita, horren inguruko masterra eta doktoretza programa burutu zituen. Egun, Tecnaliako ikerlaria da. Bere ikerketa esparrua fabrikazio gehigarriko eta 3Dko inprimagailuetako teknologian dago oinarrituta. Zehatz esanda, WAAM teknologia aztertzen du, hots, soldadurako prozesu tradizionalak eta hari metalikoak erabilita 3Dko pieza metalikoak sortzea.

Biologia

Ana Zubiaga Elordieta

Forua, 1959

Biologian doktorea (EHU), tesi ondorengo egonaldiak egin zituen AEBko Tufts eta Harvard unibertsitateetan. Gaur egun, EHUko Genetika Saileko katedraduna eta Biokimika eta Biologia Molekularreko Graduko irakaslea da. Euskarazko zientzia dibulgazioan erreferente, minbiziaren ikerketa molekularrean jardun du Zubiagak, minbizia sendatu ez baina kronifikatzeko modua emango duen gene terapiaren bila.

Kimika

Edurne Gonzalez Gandara

Zarautz, 1985

Kimikan lizentziaduna eta Kimika Aplikatuan eta Material Polimerikoetan doktorea (EHU). Surrey (Erresuma Batua) eta Cornell (AEB) unibertsitateetan egonaldiak egin ostean, POLYMAT euskal ikerketa zentroan hasi zen ikertzaile. Horretan dihardu gaur egun ere, EHUko Kimika irakasle ondoko izateaz gain, Polimeroen Zientzian espezializatuta dago, zehazki, polimeroen nanopartikulak uretan nola sintetizatu eta nanoehun polimerikoen fabrikazioa ikertzen ditu.

Matematika

Ainhize Barrainkua Agirre

Aretxabaleta, 1997

Fisikan eta Ingeniaritza Elektronikoan graduatua, espedienterik onenaren sariarekin (EHU). Masterra egin zuen Konputazio Ingeniaritza eta Sistema Adimenduetan, eta gaur egun, doktorego ikaslea da Euskadiko Matematika Aplikatuko Zentroan (BCAM). Algoritmoek dituzten jarrera diskriminatzaileak, dela genero, arraza edo adinagatik, aztertu eta saihesteko prozedurak ikertzen dihardu.

Medikuntza

Virginia Arechavala Gomeza

Bilbo, 1975

Farmazian lizentziaduna (EHU) eta Neurologian doktorea da Kings College London unibertsitatean. Gaur egun, Ikerbasqueko ikerlatzailea da eta Biocruces Bizkaia Institutuan Gaixotasun Neuromuskularren Ikerketa Taldea koordinatzen du. Azido nukleikoen terapiak ditu ikergai, hainbat gaixotasun artatzeko oso egokiak baitira.

Geologia

Arantza Aranburu Artano

Olaberria, 1966

Geologian doktore eta EHUko arlo bereko irakaslea da. 2007tik Aranzadiko kide, Euskal Herriko paisaiaren bilakaera aztertzen eta arroka sedimentarioen historia geologikoa ikertzen eman ditu azken urteak, duela milioika urteko paisaia (kuaternarioa) eta aurreko periodoetakoak (Kretazeoa) interpretatu nahian. Atapuercako proiektuko kide eta EHUko ikerlaria ere bada.

Astronomia

Teresa del Río Gaztelurrutia

Getxo, 1963

Fisikan lizentziaduna (EHU) eta Cambridge unibertsitatean (Erresuma Batua) doktore. Bilboko Ingeniaritza Eskolan Fisika Aplikatuko irakasle izan da azken 30 urteotan. Zientzia Planetarioen Taldeko zein Perseverance Mars2020 (Nasa) eta Mars Express (ESA) talde zientifikoen kide ere bada. Eguzki sistemako planeten atmosferak ikertzen ditu.

Oharra: Albiste honek infografia bat du, eta ez da zuzen ikusten aplikazioan. Kontsultatu ahal izateko, itsatsi esteka hau zure nabigatzailean.

Zure interesekoa izan daiteke

Rosa Álvarez Presidenta de la Asociación de Víctimas Mortales 29O

GOIDIaren biktimak: "Gure senideak ez zituen klimak hil, kudeaketa txarrak eta zientziarekiko errespetu faltak baizik"

GOIDIAren Biktimen Elkartearen presidenteak, Rosa Alvarezek, deitoratu egin du Kongresuko ikerketa-batzordeak kondenatzeko legezko baliorik ez izatea, eta, "garaipen soziala" dela esan duen arren, azpimarratu du oraindik pauso handi bat geratzen dela emateko: Mazon espetxera bidaltzea.

Ezkutatutako gailuak baliatuta gidabaimen-azterketan kopiatzen saiatu diren bi lagun harrapatu dituzte Bilbon

Agente batzuk ohartu ziren bi gizonek jarrera urduria eta antinaturala zutela, eta bularra ordenagailuaren pantailaren ondoan zutela azterketa egin bitartean.

Shein, Aliexpress, Temu eta Wish jomugan, haur itxurako panpina sexualen salmentagatik

Frantziako Gobernuak Shein plataforma debekatzearekin mehatxu egin du, panpin horiek merkatutik erretiratzen ez baditu. Merkataritza elektronikoko erraldoia, bere aldetik, Frantziako Justiziarekin kolaboratzeko prest agertu da, Parisko Fiskaltzak ikerketa abiatu ondoren.

18:00 - 20:00

Gizon batek bikotekidea hil du Zaragozan

Auzokideek Polizia Nazionalari deitu diote, bikotearen etxean liskar gogor bat izan dela jakinarazteko. Patruila bat bertaratu da, eta emakumearen gorpua aurkitu dute, labankadak dituela. Ustezko hiltzailea dagoeneko atxilotu dute.

Forbeseko aberatsenen zerrendan agertzen diren bost euskal herritarrak

Nortzuk dira Espainiako aberatsenen Forbesen zerrendan agertzen diren bost euskal herritarrak?

Daniel Mate donostiarra (Glencore) da euskal ordezkaritzaren buru Forbesen zerrendan. Ondoren, De Urrutia, Ybarra eta Arregui familiak eta Jose Antonio Jainaga siderurgiako enpresaburua daude. Burtsak gorabehera, Euskal Herriko aberatsek Estatuko mapa ekonomikoan duten indarrari eutsi diote.

Mariatxi talde batek Bizkaiko DYAko presidente ohia hartu du Bizkaiko Lurralde Auzitegiaren atarian

Fernando Izaguirre Bizkaiko DYAko presidente ohia epaitzen hasiko dira astearte honetan, gobernuz kanpoko erakundearenak ziren 4,75 milioi euro bereganatzea leporatuta. Fiskaltzak eskatu du akusatu naguiak 7 urteko kartzela-zigorra bete dezan, iruzurra egitea egotzita.

Ikerketa batek melatonina luzaroan kontsumitzea bihotz-gaixotasunen bat izateko arriskuarekin lotu du

Amerikako Bihotzaren Elkarteak aurkeztutako lan batek eztabaida sortu du adituen artean, iradoki baitu urtebete baino gehiagoz melatonina hartzeak bihotz-gutxiegitasuna izateko arriskua areagotu dezakeela. Espezialistek lasaitasunerako deia egin dute, eta gogorarazi dute farmazietan errezetarik gabe saltzen diren produktuak ezin direla bi miligramotik gorakoak izan.

Abisu horia baso-sute arriskuagatik EAEn

Abisua indarrean egongo da asteartean eta asteazkenean, hegoaldeko haize-bolada bortitzak aurreikusten direlako.

Gaur hasiko da Bizkaiko DYAko presidente ohiaren aurkako epaiketa, 4,75 milioi euro bereganatzea leporatuta

Fiskaltzak 7 urteko espetxe-zigorra eskatu du.

18:00 - 20:00

21 urteko gizonezko bat atxilotu dute Gasteizen, bikotekideari eraso egin eta telefono mugikorra kentzeagatik

Gertakariak joan den larunbatean jazo ziren, 08:30 inguruan.