Materia iluna detektatzen lagun dezakeen aurkikuntza egin du DIPCren parte hartzea duen ikerketa batek
Unibertsoko materia iluna detektatuta izatetik gertuagoa egon daiteke, izan ere, Donostia International Physics Centerren (DIPC) parte hartzea duen nazioarteko ikerketa batek "aurkikuntza gako bat" egin du bide horretan.
DIPCk zabaldutako oharraren arabera, Science aldizkarian argitaratu den "ikerketa aitzindari horrek mugarri bat jarri du material topologikoen ikerketan, eta aukera berriak ireki ditu fotonikan eta komunikazio-sistema sendoetan aurrerapausoak emateko".
Ikerketa zentroak azaldu duenez, "fenomeno kosmikoak azaltzeko funtsezko elementua den arren, materia iluna ezin da detektatu bide arruntak erabiliz, ez baitu elkarreraginik argiarekin eta materia arruntarekin".
Materia iluna axioi izeneko partikula hipotetiko batzuez eratuta dagoela dio teoria garrantzitsu batek: "Partikula horiek unibertsoa eratu zenean sortu bide ziren, baina haiek detektatzea zaila da, apenas baitute elkarrekintzarik beren ingurunearekin".
Hala ere, zientzialariek uste dute litekeena dela axioiak fotoi bihurtzea eremu magnetiko sendoetan, "eta hori oso garrantzitsua litzateke haiek detektatzeko" ikerketan parte hartu dutenen arabera.
Testuinguru horretan, nazioarteko ikertzaile talde horrek "lorpen garrantzitsua" erdietsi du, besteak beste, "frogatu baitu fotoiek (argi-partikulek) axioien portaera imitatu dezaketela hiru dimentsioko kristal-egitura bereziki diseinatuak zeharkatzean".
Donostiako ikerketa zentroaren arabera, aurkikuntza lagungarria izan daiteke datu-transmisioa eta konputazio kuantikoa sendoagoak izan daitezen lortzeko.
Halaber, "plataforma esperimental berriak eskain ditzake axioien elektrodinamika eta fisikaren funtsezko beste printzipio batzuk esploratzeko, hala nola txirikorden eraketa kristal fotonikoetan".
Albiste gehiago gizartea
Nafarroako Unibertsitatea eta EHU, munduko 600 unibertsitate onenen artean
Massachusettseko Institutu Teknologikoak (MIT) lehen postuari eusten dio, hamalau urtez; ostean, Londresko Imperial College eta Stanfordeko Unibertsitatea daude.
Muturreko beroa izango dugu gaur eta bihar
Abisu horia ezarri dute ostiralera arte; tenperaturak oso altuak izango dira, 27 eta 35 gradu artekoak.
Arartekoak Osakidetzan inbertsioa areagotzearen garrantzia azpimarratu du, herritarren kexak ikusita
Ines Ibañez de Maeztuk adierazi du Osasun Itunaren ostean hartuko diren neurrien esperoan dagoela, egoera hobetuko duten itxaropenarekin. "Etxebizitza eskubidea bete egiten dela bermatuko duten politika publikoen aldeko apustu irmoa" ere eskatu du.
Scientia School enpresak Pryconsa konpainiari saldu dio Amara auzoko Karmelo ikastetxea hartzen zuen eraikina
Scientia Schoolek azaldu duenez, 2019an erosi zuen ikastetxea, baina "matrikulen kopuruak behera egin zuen etengabe". "Egoera horrek itxiera ekarri zuen", gogorarazi du.
Osakidetzak ordutegiak murriztu eta osasun-zentro batzuk itxiko ditu udan
Aldaketa horiek zentroen % 37ri eragingo diete. ELA eta CCOO sindikatuek udako plangintza kritikatu dute. Osakidetzaren egiturazko arazoek “bere horretan jarraitzen dutela” ziurtatu dute eta “benetako konponbideei heltzeko" negoziazio prozesua hastea eskatu dute.
Red Electricak zentralei egotzi die apirileko itzalaldiaren ardura: "Sorgailuek beren konpromisoak bete izan balituzte, ez zen itzalaldirik gertatuko"
Red Electricak, sistemaren operadoreak, erantzukizuna ez du bere gain hartu eta zentral sortzaileen aurka egin du, ez zituztelako bete kolapsoa saihesteko protokolo teknikoak. Gobernuak, bere aldetik, akats ugari egin zituela onartu egin du. Hala ere, operadorearen plangintza zalantzan jartzen du.
Euskadin ematen diren 10 gorroto-delitutik sei arrazistak edo xenofoboak dira
2024ko Gorroto Istiluen azken Txostenak egiaztatzen du kasuen kopuruak behera egin duela oro har, baina baieztatzen du arrazakeriak eta xenofobiak eragindako erasoak oraindik ere argi eta garbi nagusitzen direla gorrotoaren mapan Euskadin.
Andre Maria Zuriaren jaiek badute kartela
2025eko Andre Maria Zuriaren Jaiak Arabako hiriburuan ospatuko dira, abuztuaren 4tik 9ra.
Abisu horia ezarri dute Euskadin ostiralera arte, tenperaturak 35 gradura iritsiko baitira
Tenperaturak oso altuak izango dira, 27 eta 35 gradu artekoak, gunearen arabera.
Bilbo eta Arrigorriaga arteko RENFEren zerbitzua berrezarri dute, Alvia batek matxura izan ostean
Ezbeharra 07:20 aldera jazo da, Bilbotik ateratzen ari zen Alvia bat Ollarganen geldirik geratu denean, eta ezin izan du zirkulatzen jarraitu.