Nafarroa eta EAE buru dira bizi-testamentuak egiten
Nafarroa eta Euskal Autonomia Erkidegoa (EAE) dira Espainiako Estatuan aurretiazko borondateen dokumentu gehien erregistratuta dituzten erkidegoak. Dokumentu horri bizi-testamentu ere esaten zaio, eta adinez nagusi direnei aukera ematen die beren borondatea adierazi ezin duten egoeretan jaso edo saihestu nahi dituzten tratamendu medikoei buruz erabakitzeko.
EAEn, aurretiazko borondateen dokumentuen erregistroa etengabe hazi da. Gaur egun, 47.616 pertsonak eman dute izena, eta gorakada nabarmena izan da azken urteetan: 4.900 dokumentu erregistratu ziren 2019an, beherakada izan zen 2020an covid-19aren pandemiaren ondorioz, 5.397 erregistratu ziren 2022an eta 9.194 2023an.
Gero eta inskripzio gehiago daude EAEn, eta horrek erakusten du kontzientziazio handiagoa dagoela bizitzaren amaiera norberaren balioen eta nahien arabera planifikatzeak duen garrantziaz.
Zer da aurretiazko borondateen dokumentua?
Aurretiazko borondateen agiria lege-tresna bat da, egoera mediko kritikoetan autonomia pertsonalarekiko errespetua bermatzen duena. Pertsona batek bere kabuz erabakirik hartu ezin badu jaso nahi dituen zainketa medikoei eta tratamenduei buruz dituen lehentasunak zehaztea du helburu.
Noiz aplikatzen da?
Konorterik gabe, gaixotasun larri edo komunikatzeko gaitasunari eragiten dion beste edozein gaitzek jota nork bere borondatea adierazi ezin duenean erabiltzen da.
Ohiko zalantzak
Ohiko galderetako bat dokumentua aldatzeko edo baliogabetzeko aukerari buruzkoa da: erabiltzaileak nahi duenean eguneratu edo baliogabetu ditzake jarraibideak. Hala ere, argitu behar da dokumentu horrek ez duela eutanasia eskatzearekin zerikusirik, tratamendu medikoetan mugak eta lehentasunak ezartzen baititu.
Ordezkariaren papera
Dokumentuak, halaber, ordezkari bat izendatzeko aukera ematen du, konfiantzazko pertsona bat, eta hori arduratuko da islatutako erabakiak betetzen direla zaintzeaz. Ordezkari horrek izango ditu, nagusiki, medikuen taldearekin hartu-emanak.
Albiste gehiago gizartea
500 ekitalditik gora antolatu dituzte 2025eko sanferminetarako
Ostegun honetan aurkeztu dute sanfermin jaien egitarau ofiziala, eta iragarri dutenez, hilaren 14an Sorotan Bele talde gipuzkoarrak emango dio amaiera bederatzi eguneko zoramenari, Gazteluko plazako agertokian.
Alerta laranja Araba eta Nafarroa hegoaldean, arratsalderako iragarrita dauden prezipitazio handiengatik
Tenperatura maximoak 27 eta 35 graduren artean kokatuko dira, tokiaren arabera. Arratsaldetik aurrera baliteke ekaitzak jo eta zaparrada trumoitsuak botatzea. Hori dela eta, alerta laranja ezarriko dute Araba eta Nafarroa hegoaldean.
Klima-aldaketaren ondorioak Euskadin: 0,3 °C gehiago hamarkada bakoitzeko, bero-bolada gehiago eta itsasoaren tenperatura gora
Eusko Jaurlaritzak egindako txosten batek ohartarazi du berotze globalak gero eta ondorio handiagoak dituela Euskadin. Tenperaturak etengabe igo dira 1970etik, bero-boladen egunak bikoiztu dira eta itsas mailak erritmo bizkorrean egiten du aurrera. 2023an, itsasoaren batez besteko tenperatura inoizko altuena izan zen.
Nafarroako Unibertsitatea eta EHU, munduko 600 unibertsitate onenen artean
Massachusettseko Institutu Teknologikoak (MIT) lehen postuari eusten dio, hamalau urtez; ostean, Londresko Imperial College eta Stanfordeko Unibertsitatea daude.
Arartekoak Osakidetzan inbertsioa areagotzearen garrantzia azpimarratu du, herritarren kexak ikusita
Ines Ibañez de Maeztuk adierazi du Osasun Itunaren ostean hartuko diren neurrien esperoan dagoela, egoera hobetuko duten itxaropenarekin. "Etxebizitza eskubidea bete egiten dela bermatuko duten politika publikoen aldeko apustu irmoa" ere eskatu du.
Scientia School enpresak Pryconsa konpainiari saldu dio Amara auzoko Karmelo ikastetxea hartzen zuen eraikina
Scientia Schoolek azaldu duenez, 2019an erosi zuen ikastetxea, baina "matrikulen kopuruak behera egin zuen etengabe". "Egoera horrek itxiera ekarri zuen", gogorarazi du.
Osakidetzak ordutegiak murriztu eta osasun-zentro batzuk itxiko ditu udan
Aldaketa horiek zentroen % 37ri eragingo diete. ELA eta CCOO sindikatuek udako plangintza kritikatu dute. Osakidetzaren egiturazko arazoek “bere horretan jarraitzen dutela” ziurtatu dute eta “benetako konponbideei heltzeko" negoziazio prozesua hastea eskatu dute.
Red Electricak zentralei egotzi die apirileko itzalaldiaren ardura: "Sorgailuek beren konpromisoak bete izan balituzte, ez zen itzalaldirik gertatuko"
Red Electricak, sistemaren operadoreak, erantzukizuna ez du bere gain hartu eta zentral sortzaileen aurka egin du, ez zituztelako bete kolapsoa saihesteko protokolo teknikoak. Gobernuak, bere aldetik, akats ugari egin zituela onartu egin du. Hala ere, operadorearen plangintza zalantzan jartzen du.
Euskadin ematen diren 10 gorroto-delitutik sei arrazistak edo xenofoboak dira
2024ko Gorroto Istiluen azken Txostenak egiaztatzen du kasuen kopuruak behera egin duela oro har, baina baieztatzen du arrazakeriak eta xenofobiak eragindako erasoak oraindik ere argi eta garbi nagusitzen direla gorrotoaren mapan Euskadin.
Andre Maria Zuriaren jaiek badute kartela
2025eko Andre Maria Zuriaren Jaiak Arabako hiriburuan ospatuko dira, abuztuaren 4tik 9ra.