Milioi eta erdi haurtxo goiztiar hiltzen dira urtero inkubagailurik ez izateagatik
Urtero milioi eta erdi haur baino gehiago hiltzen dira mundu osoan, inkubagailu bat erosteko diru falta dela eta, batez ere Afrikan, Latinoamerikan eta Asiako zenbait eremutan. Logistikak eta batez ere arrazoi ekonomikoek zailtzen dute amaren sabela simulatzen duten gailu horiek ekoiztea mundu guztiak eskura dezan.
Testuingu horretan, garatu gabeko herrialdeetako zenbait ospitaletan haurtxo goiztiarrak zapata-kaxatan edo zilarrezko paper artean paratzen dituzte, berogailua alboan, biziraun dezaten; izan ere, haur jaioberriek, garaia baino lehen erditzen denean, ez dute bere tenperatura kontrolatzen, eta askotan hipotermiak jota hiltzen dira. Inkubagailu batek haurtxo horiek epeletan egotea ahalbidetzen du, besteak beste.
Arazo horrez jakitun, Pablo Sanchez Bergasa, 32 urteko Iruñeko ingeniariak zerbait egitea erabaki zuen, eta horrela sortu zen In3ator, kostu txikiko inkubagailuak egiteko asmoa duen proiektua. Dagoeneko mila haurtxoren bizia salbatu dute 30 herrialdetan banatuta daude inkubagailuok. Aurten, Gironako Printzesa Soziala sariarekin eman diote esker ona gazte iruindarrari.
Edozein ospitaletako inkubagailuek 35.000 euro inguru balio dute, eta "Medicina Abierta al Mundo" GKEari esker fabrikatutakoak 350 euroan saltzen dituzte, hau da, ehun aldiz merkeago. Sanchez Bergasak berak duela urte batzuk sortutako Gobernuz Kanpoko Erakundea arduratzen da kostu txikiko inkubagailuak kudeatzeaz.
Ingeniariaren esanetan, haur goiztiarrek inkubagailua behar dute, eta inkubagailuak amen umetokien simulagailuak besterik ez dira. Hortaz, eurek diseinatutako inkubagailuek ematen dituzte funtsezko prestazioak haur goiztiarrek biziraun dezaten: amaren sabela simulatzen dute, tenperatura-sentsore eta guzti, hezetasuna kontrolatzeko ur-botila batekin eta fototerapia bidezko argi ultramore batekin, ikterizia tratatzeko.
Gainera, materialak Espainiako Estatuko Salesianos Lanbide Heziketako zentroetan ekoizten dira, nahiz eta egoitzarik handiena Iruñean izan. Material tolesgarriekin eginak daudenez, eta maleta batean sartzeko modukoak direnez, Nepalgo xerpa batzuek Katmanduko ospitaleraino eraman ahal izan dute kostu txikiko inkubagailu horietako bat.
Kode irekikoa da eta inkubagailuaren planoak 'In3ator' proiektuaren webgunean eskuragarri daude. Nolanahi ere, ingeniari nafarraren aburuz, egokiena inkubagailu horiek baliabide gutxi dituzten herrialdeetan bertan fabrikatzea da, eta diru falta egon badagoela aitortu arren, haren ustez arazo nagusia inkubagailuak behar diren leku horietara nola eraman jakitea da; alegia, kontua ez da dozenaka mila inkubagailu egitea, horiek nora bideratu jakitea baizik.
Albiste gehiago gizartea
Beloradoko moja ohiek Mario Iceta artzapezpikuaren aurka jarritako salaketa artxibatu dute
Erabaki horrek bat egiten du Beloradoko monasterioko moja ohien utzarazpena aldi baterako geldiaraztearekin. Erlijiosoek errekurtsoa jarri duten arren, Artzapezpikutzak eskatu du utzaraztea behin-behinean exekutatzeko, eta gogorarazi du lau kasutan bertan behera geratu dela neurria.
Adituen txosten baten arabera, "gaintentsioaren kateatutako erorikoak" izan ziren itzalaldiaren arrazoia
Elektrizitatea Garraiatzeko Sareen Kudeatzaileen Europako Sareak (Entso-E) apirilaren 28ko gertakariak zerrendatzen dituen txosten bat aurkeztu du. Egun hartan gertatutakoa "erabat berria dela Europan" zehaztu du eta ez du uste energia berriztagarrien ekoizpenak sortu zuenik.
Getariako atun gorriaren haztegian gizendutako lehen aleak portura eraman dituzte
Gezi moduko lantza bat erabili dute atun horien estresa txikitu eta haragia ahalik eta gozoena izan dadin. Atun gorriak portura eraman dituzte, eta bertan pisatu, neurtu eta aztertu dituzte. Orain, proiektua fase berri batean sartuko da.
Dagoeneko 12 familiak jarri dute salaketa Bernedoko kanpalekua dela eta
Sexu-askatasunaren aurkako aurreko lau salaketei beste zortzi gehitu zaizkie orain, EITBk jakin ahal izan duenez. Halaber, ikerketa judiziala hasteko aurretiazko eginbideak ireki dituzte berriki.
70 talde feministak baino gehiagok eta LGTBIQ+ taldeak Bernedoko udalekuen aurkako "lintxamendu kanpaina" salatu dute
"Ultraeskuinak" eta "puritanismoak" sexu- eta genero-disidentzia adingabeei egindako erasoekin lotu nahi izatea kritikatu dute.
Auto-ilara luzeak sortu dira A-8 autobidean, Malmasinen, Donostiarako noranzkoan
Hiru ibilgailuren arteko istripua izan da tunelaren barruan, eta errei bat itxi dute.
Xabiertxok, 100 urte: "Uste dut gaur egungo hezkuntzak garai hartako ekosistema euskaltzale hori behar duela"
Duela 100 urte argitaratu zuen Ixaka Lopez Mendizabal tolosarrak Xabiertxo, haurrei euskaraz irakurtzen irakasteko liburua. Haritz Azurmendi Jakin Fundazioko kidea aritu da mendeurrenaren ospakizuna prestatzeko lanetan, eta liburuari buruzko bitxikeriak azaltzeaz gain, Xabiertxok Euskal Herriari egin dion ekarpenaren inguruan mintzatu da.
Milaka herritar atera dira kalera Palestinaren alde
Gazarako Mugimendu Globala Euskal Herriak deituta, Iruñean 18:30ean abiatu da manifestazio nagusia Merindadeen plazatik, eta Donostian, Gasteizen eta Bilbon, 19:00etan. Halaber, unibertsitateko ikasleek manifestazioak egin dituzte 12:00etan euskal hiriburuetan.
ES-Alert ohartarazpen sistema probatu du SOS Deiak zerbitzuak Balmasedan
Balmasedan zeuden mugikorrek ohartarazpen mezu bat jaso dute. Sistema honekin jakinaraziko zaio gizarteari hondamendiren baten arriskua. Balmasedan egindako probarekin eraginkortasun-maila ezagutu nahi izan da, behar izanez gero hobetu ahal izateko. Soinua entzun ondoren, euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez idatzitako mezu bat jaso dute gailuetan, probaren berri emanez.
Berriro gelditu dira Gatika eta Capbreton arteko interkonexio elektrikoko itsaspeko kablearen obrak, Butroe ibaian isuria izan da eta
URA agentziak zehapen-espedientea ireki du Red Electricaren aurka, eta Gatika inguruan egiten ari ziren zulaketa-lanetako bat geldiaraztera behartu du, Butroe ibaiko erreka batean isurketa izan delako. Toxikotzat hartzen ez den substantzia bat isuri da, bentonita, baina ekosistemari kalte egiten dio.