Milioi eta erdi haurtxo goiztiar hiltzen dira urtero inkubagailurik ez izateagatik
Urtero milioi eta erdi haur baino gehiago hiltzen dira mundu osoan, inkubagailu bat erosteko diru falta dela eta, batez ere Afrikan, Latinoamerikan eta Asiako zenbait eremutan. Logistikak eta batez ere arrazoi ekonomikoek zailtzen dute amaren sabela simulatzen duten gailu horiek ekoiztea mundu guztiak eskura dezan.
Testuingu horretan, garatu gabeko herrialdeetako zenbait ospitaletan haurtxo goiztiarrak zapata-kaxatan edo zilarrezko paper artean paratzen dituzte, berogailua alboan, biziraun dezaten; izan ere, haur jaioberriek, garaia baino lehen erditzen denean, ez dute bere tenperatura kontrolatzen, eta askotan hipotermiak jota hiltzen dira. Inkubagailu batek haurtxo horiek epeletan egotea ahalbidetzen du, besteak beste.
Arazo horrez jakitun, Pablo Sanchez Bergasa, 32 urteko Iruñeko ingeniariak zerbait egitea erabaki zuen, eta horrela sortu zen In3ator, kostu txikiko inkubagailuak egiteko asmoa duen proiektua. Dagoeneko mila haurtxoren bizia salbatu dute 30 herrialdetan banatuta daude inkubagailuok. Aurten, Gironako Printzesa Soziala sariarekin eman diote esker ona gazte iruindarrari.
Edozein ospitaletako inkubagailuek 35.000 euro inguru balio dute, eta "Medicina Abierta al Mundo" GKEari esker fabrikatutakoak 350 euroan saltzen dituzte, hau da, ehun aldiz merkeago. Sanchez Bergasak berak duela urte batzuk sortutako Gobernuz Kanpoko Erakundea arduratzen da kostu txikiko inkubagailuak kudeatzeaz.
Ingeniariaren esanetan, haur goiztiarrek inkubagailua behar dute, eta inkubagailuak amen umetokien simulagailuak besterik ez dira. Hortaz, eurek diseinatutako inkubagailuek ematen dituzte funtsezko prestazioak haur goiztiarrek biziraun dezaten: amaren sabela simulatzen dute, tenperatura-sentsore eta guzti, hezetasuna kontrolatzeko ur-botila batekin eta fototerapia bidezko argi ultramore batekin, ikterizia tratatzeko.
Gainera, materialak Espainiako Estatuko Salesianos Lanbide Heziketako zentroetan ekoizten dira, nahiz eta egoitzarik handiena Iruñean izan. Material tolesgarriekin eginak daudenez, eta maleta batean sartzeko modukoak direnez, Nepalgo xerpa batzuek Katmanduko ospitaleraino eraman ahal izan dute kostu txikiko inkubagailu horietako bat.
Kode irekikoa da eta inkubagailuaren planoak 'In3ator' proiektuaren webgunean eskuragarri daude. Nolanahi ere, ingeniari nafarraren aburuz, egokiena inkubagailu horiek baliabide gutxi dituzten herrialdeetan bertan fabrikatzea da, eta diru falta egon badagoela aitortu arren, haren ustez arazo nagusia inkubagailuak behar diren leku horietara nola eraman jakitea da; alegia, kontua ez da dozenaka mila inkubagailu egitea, horiek nora bideratu jakitea baizik.
Albiste gehiago gizartea
Oñatiko Larraña Etxeak 20 nazionalitateko 100 errefuxiatu hartzen ditu
Zentroa kudeatzen duen Zehar-Errefuxiatuekin elkarteak salatu du Erregelamenduaren erreforma berriak nazioarteko babesa eskatzen duten pertsonak "zigortzen" dituela. 3.000 pertsonak baino gehiagok eskatu dute nazioarteko babesa Euskadin aurten.
Bittor Arginzonizen Etxebarri erretegiak munduko bigarren jatetxe onena izaten jarraitzen du
Peruko Maido jatetxea munduko onena izendatu dute The World 's 50 Best Restaurants 2025 sarietan. Bestalde, Etxebarri erretegiko Mohamed Benabdallah aljeriarra munduko sommelier onena izendatu dute.
Abadia Saria jaso du Gure Zirkuak
Gure Zirkuak aurtengo Abadia Saria jaso du gaur arratsaldean, Arrateko gainean (Eibar) egindako ekitaldian, komunitate oso bati “elkarrekin euskaraz bizi eta sentitzeko plaza berritzailea” eskaintzeagatik. Eider Mendoza diputatu nagusiaren eskutik jaso dute Abadia Sariaren oroigarria –Iñigo Aristegui Telloren Zazpi Petaloak eskultura– Gure Zirkuko kideek.
Musika, nagusi: EAEko 10 kultur ekitalditatik hiru musikari lotutakoak dira
6.342 kontzerturekin, musika euskal agendan gehien agertzen den forma kultural gisa finkatu zen iaz. Ondoren antzerkia (4.239 ekitaldi) eta, urrunago, zinema/ikus-entzunezkoak (2.349) eta dantza (860).
EAEko kultur ekitaldien ia erdiak euskarazkoak edo elebidunak dira
2024an programatutako kultur ekitaldien % 32,8 euskara hutsean izan ziren, eta % 13,1 elebidunak, gaztelaniarekin edo beste hizkuntza batekin batera.
EAEko kultur sarea: bizia, baina asimetrikoa
2024an, ia 20.000 ekitaldi inguru erregistratu ziren hiru lurraldeetan, Kulturklik atariaren arabera. Beste era batera esanda: egunean, batez beste, 55 kultur saio izan ziren EAEko udalerrietan.
Kultur programazioa urte osoan zehar ereiten da EAEn, baina udazken-negua da sasoirik emankorrena
Orokorrean orekari eusten zaion arren, eskualdeen arteko aldeak egon badaude. Eremu batzuetan programazioa batik bat uda sasoira bideratzen dute, eta beste batzuetan, aldiz, ekitaldiak hilez hil sakabanatzen dituzte.
Beskoitzek ikastola berria izango du 2026-2027 ikasturtean
Egun dauden prefabrikatuetatik gertu, lursail bat erosi du Beskoitzeko Udalak eta bertako zati bat ikastolarentzat izango da. Herri Urratsen lortutako diruari esker eta Euskal Herri osotik iritsitako elkartasunari esker, Seaskak milioi bat euroko inbertsioa egingo du. Irailean lanak hasiko dira, eta hurrengo ikasturtean hasiko lirateke Beskoitze aldeko 50 haur inguru baldintza duinetan euskaraz ikasten.
Ehgamek Bilbao Bizkaia Harro ekimena boikoteatzeko deia egin du
EAJk Harrotasunaren Nazioarteko Eguna “bereganatu eta turistifikatu" nahi duela salatu du eta E28 Koordinadorak ekainaren 28rako deitutako manifestazio “herrikoi eta aldarrikatzailera” joateko deia egin du.
500 ekitalditik gora antolatu dituzte 2025eko sanferminetarako
Ostegun honetan aurkeztu dute sanfermin jaien egitarau ofiziala, eta iragarri dutenez, hilaren 14an Sorotan Bele talde gipuzkoarrak emango dio amaiera bederatzi eguneko zoramenari, Gazteluko plazako agertokian.