30 urte zinpekoen epaimahaiaren figura ezarri zenetik
Ez dira ohikoak, hain justu, gertatu ohi ez diren kasuak epaitzen dituztelako. Gipuzkoan, urtero 5-10 epaiketa egiten dira zinpekoen epaimahaiarekin, Bizkaian gehixeago eta, Araban, gutxiago. Herri-epaimahaikide izatea aukera bat izan daiteke justiziak barrutik nola funtzionatzen duen ezagutzeko, baina, era berean, erantzukizun handia ere badakar.
Lurralde Auzitegiak izendatzen ditu, bi urtez behin egiten den zozketa baten bidez. Hautaketa horren ondorioz, zerrendan ageri den oro, bi urtez hautatu ahal izango dute probintziako auzitegian egingo diren epaiketetako batean epaimahaikide izateko.
Magistratu batek, 9 herritarrek eta 2 ordezkok osatzen dute zinpekoen epaimahaia, eta, hautatua izateko, ondorengo baldintzak bete behar ditu: adinez nagusia izatea, eskubide politikoak bete-betean egikaritzea, epaituko den delitua izan den lurraldean bizitzea, irakurtzen eta idazten jakitea eta gaitasun fisiko, psikiko eta zentzumenezkoak izatea.
Nolanahi ere, eta izatez betebeharra bada ere, badira salbuespenak epaimahaikide ez izateko: 65 urte baino gehiago izatea, desgaitasun edo gaixotasunen bat, familia-karga handiak, aurrekari penalak, edo interes orokorreko lana izatea.
Zinpekoen epaimahaiaren legea 1995ean sartu zen indarrean, Justizia administrazioa, nolabait, herritarrengana hurbiltzeko asmoz, eta, ordutik, hainbat epaiketa egin dira Euskal Autonomia Erkidegoan sistema horren bidez; horietako asko, oso mediatikoak. Epaiketa guztiak kontuan hartuta, ordea, oso kopuru txikia da.
Nabarmentzekoa da herri-epaimahai batek ezin dituela delitu guztiak epaitu, batzuk bakarrik: giza-hilketak, mehatxuak tartean diren epaiketak, bizilekua bortxatzeagatik egiten direnak edo funtzionario-eroskeriaren ingurukoetan.
Eskubideak eta betebeharrak
Eginkizunen artean daude epaiketara joatea, alderdi guztien adierazpenak arretaz entzutea, eta, epaiketa amaitu ondotik, froga guzti-guztiak aztertu eta akusatua erruduna den ala ez ebaztea. Garrantzitsua da azpimarratzea zinpekoek ez dutela auzia ebazten, hori epailearen eskumena baita. Erabakia hartzeko, behin magistratuak epaia entregatu ondoren, deliberatu behar dute eta inkomunikatuta egoten dira ebatzi bitartean.
Epaia emateko garaian, boto kopuruak badu garrantzia, hau da, akusatua errudun jotzeko 7 boto beharko dira, eta, errugabe jotzeko, aldiz, 5.
Betebeharrez gain, badituzte eskubideak ere. Eginkizunak bete bitartean, adibidez, kideek ordainsaria jasotzen dute, saioko 80 euro inguru.
Augustu Maesok, Gipuzkoako Probintzia Auzitegiko magistratuak, zinpekoen epaimahaia hautatzeko prozesua nolakoa den azaldu du:
Albiste gehiago gizartea
Adunako prostituzio-etxe bateko arduraduna atxilotu dute, sexu esplotazioa eta sexu eraso baten saiakera leporatuta
Lokaleko langileetako batek tratu umiliagarria jasan zuela eta drogak kontsumitzera behartu zutela salatu zuen, besteak beste.
Elkar argitaletxeak erabaki du Igartza bekarekin ez jarraitzea, CAFek Israelekin duen lotura dela eta
Saioa Alkaiza bertsolari eta idazleak sariari uko egin eta hamar egunera iritsi da Elkarren erabakia. “Palestinar herriaren kontra gauzatzen ari den genozidioan CAFek duen inplikazioa" salatu zuen sortzaile iruindarrak.
Donostian izandako azken sexu erasoa salatzeko bilkura egin dute hiriko udaletxe atarian
45 urteko gizon bat atxilotu dute joan den ostiralean emakume batek jasandako sexu-erasoaren egilea izatea egotzita. Emakumeak ertzain-etxean salatu zuenez, gizonak sexu-erasoa egiteaz gain, zer egiten zuen eta norekin zegoen kontrolatzen zuen, eta lagunak ikustea debekatzen zion.
Euskal Sagardoak 2025eko sagar-uzta aurkeztu du Altzon
Aurtengoa sagar urtea dela ziurtatu dute, eta azken urtean bildutako sagar kopurua bikoiztea espero dute. Iaz ez bezala, aurtengo sagar uztak itxura oso ona du.
Osakidetzak 48 urtera zabalduko du bularreko minbizia detektatzeko baheketa
Osakidetzako Protonterapia Unitate berriaren obrak bisitatu ditu Imanol Pradales lehendakariak, eta bertan egin du iragarpena.
Bilboko hilketagatik atxilotutakoak ez dira indarkeriazko taldeetako kideak, Ertzaintzako buruaren arabera
"Etxerako bidean elkar ezagutzen ez zuten bi gazte taldekoak ziren" hiru atxilotuak eta hildakoa. Dirudienez, elkarri irainka hasi ziren, eta azkenean liskarra gertatu zen. Ertzaintzaren buruak errefusatu du atxilotuek talde edo indarkeriazko taldeekin lotura dutenik.
Urolako eta Goierriko adingabeen odolean konposatu kimikoak daudela baieztatu dute
EHUren azterketa batek ondorioztatu du adin txikikoetan aurkitutako PFAS konposatu kimikoen mailek ez dutela arrisku larririk eragiten osasunerako, baina zaintza indartzeko premia ohartarazi du.
Espainiako Gobernua Gasteizko errefuxiatuen zentroaren edukiera murrizteko proposamenaren "bideragarritasuna" aztertzen ari da
Gobernuak Euskadin duen ordezkaria "bat dator" eta "ulertzen du" baliabide horretako plazak 350etik 200era murrizteko Maider Etxebarria Gasteizko alkateak egindako eskaera.
Bilbon lurreratzekoak ziren zazpi hegazkin beste aireportuetara bideratu behar izan dituzte, lainoagatik
Madriletik, Alacantetik, Basileatik, Bartzelonatik, Vienatik eta Paristik goizeko lehen orduko zetozen hegaldiak Santanderrera bideratu dituzte. Horietako bat Madrilera itzuli behar izan da, eta beste bat Zaragozara bidali dute. Loiuko aireportuan zabaldutako laino mardulagatik gertatu dira gorabeherak.
Sute batek Renfeko aldirietako tren-zirkulazioa etenarazi du Santurtzin, Peñotako geltokian
Bestalde, sutearen ondorioz, Bilbo eta Santurtzi arteko tentsio elektrikoa kaltetu da, eta horrek atzerapenak eragin ditu C1 eta C2 lineetan.