Hall, Rosbash eta Young, 2017ko Medikuntzako Nobel sariaren irabazleak
Jeffrey C. Hall, Michael Rosbach eta Michael W. Young estatubatuarrek irabazi dute 2017ko Medikuntzako Nobel saria. Stockholmeko Karolinska Institutuko Nobel Batzordeak gaur eman du horren berri, eta "eguneko 24 orduetako erritmoa kontrolatzen duten mekanismo molekularrei buruz egindako aurkikuntzengatik" saritu dituztela azaldu du.
"Lurraren errotazioarekin" sinkronizatzeko, "landareek, animaliek eta gizakiek" euren erritmo biologikoa nola moldatu duten azaldu dute saridunek. Horixe da erloju biologikoa, eta hainbat arlotan aplikatzen da: bidaia luzeek eragiten duten 'jet lag' izenekoan, landareen funtzio klorofilikoan…
Erloju honek "zorrotz" egokitzen du gure fisiologia eguneko unearen arabera; hormona-mailan, gorputzaren tenperaturan, metabolismoan… Hala azaldu du epaimahaiak.
Erritmo biologikoa kontrolatzen duen genea isolatu zuten
Sariaren irabazleek eguneroko erritmo biologikoa kontrolatzen duen genea isolatu zuten; horretarako, zeluletan gauean pilatu eta egunean degradatzen den proteina bat kodifikatu zuten.
Halaber, zeluletako barneko erlojuan eragina duten proteinetako osagarri gehigarriak ere identifikatu zituzten, Suediako Institutuak argudiatu duenez.
Gaur eman dituzte jakitera saridunen izenak. Argazkia: EFE.
Hall 1945ean jaio zen New Yorken, eta Maineko Unibertsitatean egiten du lan, AEBn; Rosbash 1944an jaio zen, Kansansen, eta Walthamekoan dabil lanean; eta Young Miamin jaio zen, 1949an, eta Rockefeller Unibertsitatean egiten du lan, New Yorken.
Iaz, Yoshinori Ohsumi japoniarra saritu zuen Karolinska Institutuak, autofagiaren mekanismoak aurkitzeagatik. Prozedura hori funtsezkoa da osagai zelularrak degradatu eta birziklatzeko. Horrek garrantzi handia du hainbat fenomeno fisiologikotan.
Nobel sariak 9 milioi koroa suediar (943.784 euro) ematen dizkio irabazleari; beraz, hiruren artean banatu beharko dute. Azken bost urteotan lehen aldiz, baina, aurten igo egin dute irabazleak jasoko duen diru-kopurua.
Aste honetan, sari gehiago
Aste honetan, beste hainbat Nobel sari emango dituzte: asteartean, Fisikakoa; asteazkenean, Kimikakoa; ostiralean, Bakearena; eta astelehenean, Ekonomiakoa.
Sari guztien irabazleen izenak Stockholmen ematen dituzte jakitera, Bakearena izan ezik; azken hori Oslon ematen da. Hala nahi zuen Alfred Nobel handiki suediarrak, sarien sortzaileak (1833-1896), garai hartan Norvegia Suediako Erresuman baitzegoen.
Sariak abenduaren 10ean ematen dira beti, Nobelen heriotzaren urteurrenarekin batera, ekitaldi bikoitz batean. Stockholmeko Konserthusen eta Osloko Udaletxean egiten dira bi ekitaldi horiek.
Albiste gehiago mundua
Iranek IAEAren ikuskapenak eragotziko ditu, Israelek eta AEBk bere instalazio nuklearren aurka egindako erasoen ostean
Erabakia Teheranek NBEren agentziari Israelek eta AEBek bere instalazio atomiko nagusien aurka egindako erasoak "bultzatu" izana egotzi ostean etorri da. Adituen arabera, neurria eraso israeldarrek eta estatubatuarrek utzitako ondorio garrantzitsuena da.
Gazako genozidioa negozio biribila da herrialde askotako enpresentzat, NBEren txosten batek erakusten duenez
Francesca Albanesek armen, teknilogiaren, azpiegituren eta turismoaren industroako 50 bat konpainia aztertu ditu. Israelen okupazio-politikei etekina ateratzen dieten enpresen zerrendan CAF euskal enpresa dago.
Sanchezek uste du Sevillako Biltzarrak"elkarlanaren garra bizirik" mantendu duela "berekoikeriaren" aurrean
Espainiako Gobernuko presidenteak amaiera eman dio azken astean Sevillan egin den NBEren Garapenerako Finantziazioari buruzko IV. Biltzarrari. Sanchezek mezua bidali dio AEBri, garapen bidean dauden herrialdeei bere ekarpena murrizteko asmoagatik. "Nazioarteak ez du amore emango hondamendiaren aurrean, ezta desengainuaren aurrean etsi ere", azpimarratu du.
Trumpek "gerra etetea" proposatu dio Putini, eta honek erantzun du Errusiak Ukrainan dituen helburuei "uko egingo ez" diela
"Trumpek berriro planteatu du Ukrainako gerra laster etetea", jakinarazi du Yuri Ushakov Kremlineko nazioarteko politikako aholkulariak, bi buruzagiek gaur izandako telefono elkarrizketari buruz.
Askatasunaren Flotillak Netanyahu salatu du Auzitegi Nazionalean, itsasontzi humanitarioa abordatzeagatik
Sergio Toribio aktibistak jarri du kereila, eta azaldu duenez, nazioarteko uretan bahitu eta Tel Avivera eraman zituzten, legearen kontra.
Sutea izan da Greziako Kreta uhartean, eta 5.000 pertsona baino gehiago etxetik irtenarazi dituzte
Nektarios Papadakis Ierapetra udalerriko alkateordearen arabera, sugarrek inguruko hainbat etxe kiskali dituzte. "Kalte handiak izan ditugu", azpimarratu du Papadakisek. Gaineratu du suak basoak eta olibondo-sailak ere erre dituela. Orain arte, kostaldeko bost herri hustu behar izan dituzte.
Erasoen amaiera, soldadu israeldarrak Gazatik ateratzea eta laguntza banaketa bermatzea nahi du Hamasek, su-eten akordioa babesteko
Palestinako erresistentzia erakundeak adierazi duenez, "erantzukizun handiarekin" ari da lanean Israelgo Armada Zerrendaren aurka egiten ari den "erasoa bukatzea" lortzeko.
Tibeteko budismoa Dalai Lamaren ondorengoa izendatzeko prestatzen ari da, Txinaren oposizioarekin
Dalai-lamaren oinordea aurkitzea erritual konplexu bat da. Liderraren heriotzaren ondoren, lama garaiek haren berreragiztatzea bilatzen dute bere heriotzaren datatik gertu jaiotako haurren artean. Txinako agintariek "urrezko hautestontziaren zozketaren prozedura" errespetatzea eskatzen dute.
Israelek Gazan 60 eguneko su-etena ezartzea onartu duela iragarri du Trumpek
Oraingoz Israelgo gobernuburuak ez du informazioa baieztatu. Horrez gain, Trumpek Hamasi gauza bera egin dezala eskatu dio, “Ekialde Hurbilaren onerako”.