NBErekin duten konpromisoa berretsi dute 75. urteurrenean mundu osoko buruzagiek
Nazioarteko buruzagiek adierazpen bat onartu dute NBEren 75. urteurrena dela eta; bertan, erakundearen printzipioekin konprometitzen dira, eta lankidetza handiagoa hitzematen dute herritar guztiak babesteko, bakea sustatzeko eta planeta salbatzeko, baina egitasmo zehatzik gabe.
Lau orriko testua, hainbat hilabetetan negoziatua, txaloka hartu dute Nazio Batuen Erakundearen hiru mende laurdenak ospatzeko antolatutako goi bilera birtualean.
Erakundea azken urteotan hainbat gobernuren kritiken jomuga izan bada ere, dokumentuan 193 estatu kideek azpimarratzen dute ez dagoela beste erakunderik NBEren "zilegitasuna, deia gaitasuna eta eragina" duenik.
Testuak koronabirusaren pandemia aipatzen du NBEk aurre egin dion erronka global handienen artean, eta erakundeak krisiaren ostean gaixotasunari eman beharreko erantzunaren eta susperraldiaren erdigunean egon behar duela azpimarratzen du.
Estatu kideek, gainera, etorkizunera begira hamabi konpromiso handi adierazi dituzte, "inor atzean ez uzteko" promesatik hasita, Garapen Iraunkorreko Helburuen leloa den heinean; eta, aitortzen dutenez, printzipio hori are garrantzitsuagoa da koronabirusaren pandemiaren ondoren.
Sinatzaileek diote, halaber, planeta babestuko dutela, bakea sustatuko dutela eta gatazkak saihestuko dituztela, nazioarteko legea beteko dutela eta justizia ziurtatuko dutela.
Testuak, ordea, ez du asmo on horietatik haratago konpromiso irmorik jasotzen, eta, analista askorentzat, aurretik onartutako antzeko beste batzuk baino asmo gutxiagokoa da.
"Inork ez du Gobernu global bat nahi, baina elkarrekin lan egin behar dugu"
Antonio Guterres NBEren idazkari nagusiak zabaldu du astelehen honetan erakundearen 75. urteurrena ospatzeko goi-bilera birtuala, koronabirusa eta krisi klimatikoa bezalako erronken aurrean estatuen arteko lankidetza indartzeko deia eginez, baina argi utzita Nazio Batuen Erakundeak ez dituela gobernuak ordeztu nahi.
"Inork ez du Gobernu global bat nahi, baina elkarrekin lan egin behar dugu munduko gobernantza hobetzeko", esan die Guterresek nazioarteko buruzagiei, subiranotasun nazionala NBEren "zutabe" bat dela azpimarratuz.
Portugalgo diplomazialariak "multilateralismo gehiago" behar dela defendatu du, mundu gero eta interkonektatuago batean, non pandemiak "ahuleziak" azaldu dituen.
Guterresek Nazio Batuen Erakundearen lorpen handietako batzuk jarri ditu mahai gainean, tartean askori beldurri ematen zien balizko III. Mundu Gerra saihestu izana. "Historia modernoan inoiz ez gara hainbeste urte egon potentzia handien arteko gatazka militarrik gabe", nabarmendu du.
Arrakasten artean aipatu ditu, era berean, bake indarrak, deskolonizazio prozesuak, giza eskubideen estandarren ezarpena eta horiek babesteko mekanismoak, apartheidaren aurkako garaipena, giza laguntza, gaixotasunak desagerraraztea edo gosea murriztea.
Gaur egungo erronka handien artean, honako hauek aipatu ditu: genero-desberdintasuna, klima-aldaketa, biodibertsitatearen galera, pobreziaren gorakada, gorrotoaren hazkundea, tentsio geopolitikoen igoera, arma nuklearrek eragiten jarraitzen duten mehatxua edo teknologia berri batzuek sortzen dituzten arazoak.
Zure interesekoa izan daiteke
Mandanik hauteskundeak irabazi ditu New Yorken eta "gizadiarentzat hobea den egun baten egunsentia" agindu du
Zohran Mamdani demokrata New Yorkeko historiako lehen alkate musulmana izango da, botoen % 50 baino gehiago eskuratuta. "Hiri berpiztu bat" gidatuko duela eta "islamofobia eta antisemitismorik gabe" denontzat gobernatuko duela agindu du.
Dick Cheney AEBko presidenteorde ohia hil da, 84 urterekin
George W. Bushen Gobernuko bigarrena Defentsa Saileko buru ere izan zen, eta garai batean Alderdi Errepublikanoaren zutabeetako bat.
Zohran Mamdani, New Yorkeko eraberritze aurrerakoia gorpuzteko prest dagoen gizona
34 urterekin, Mamdanik Alderdi Demokratako olatu aurrerakoi, kulturaniztun eta ezkertiar berria irudikatzen du, eta astearte honetako New Yorkeko Alkatetzarako hauteskundeak irabazteko faborito argia da. Bere alderdiko liderren babes argirik ez duen arren, ezkerrera biratu eta izaera sozialeko politika publikoen egarri diren gazteen babesa du.
500 milioi haur baino gehiago bizi dira gatazka armatuen eremuetan
Save the Children gobernuz kanpoko erakundearen arabera, 2024an 520 milioi adingabe baino gehiago bizi ziren gatazka-guneetan. Afrika da eskualde kaltetuena: kontinente horretako haur guztien % 32 indarkeria armatuaren eraginpean bizi dira. 2024an, egunero, batez beste, 78 haur erailketen, bahiketen, sexu-erasoen eta mutilazioen biktima izan ziren, besteak beste.
‘Melissa’ urakanak Jamaikan eragindako suntsipena
Melissa urakanak suntsipena eragin du Jamaika uhartean, eta gutxienez 28 hildako dira jada. Urakanak "aurrekaririk gabeko" hondamendia eragin duela adierazi dute Jamaikako agintariek. Horrela geratu da uhartea, Melissaren astinduaren ondoren.
6,3 graduko lurrikara batek Afganistan iparraldea astindu du
Lurrikararen ondorioz, 27 hildako eta 700 zauritu baino gehiago izan dira, baina bilaketa- eta erreskate-lanek aurrera jarraitzen dute, eta ez da baztertzen datozen orduetan hildakoen kopuruak gora egitea.
Trumpek esan du ez duela uste AEBk Venezuelaren kontrako gerrarik egingo duenik, baina ez du planei buruz hitz egin nahi izan
"Zer erantzun diezaioket horrelako galdera bati? Ba al dago Venezuelan eraso bat egiteko planik? Nork esango luke hori? Halakorik balego, esan egingo nizukeela uste duzue, zintzoki? Bai, planak ditugu. Oso plan sekretuak ditugu", esan du 'Air Force One' hegazkinean. "Begira, ikusiko dugu Venezuelarekin zer gertatzen den", adierazi zuen, eta Venezuelako Gobernuak "milaka pertsona bidali zituen kartzeletatik, erakunde mentaletatik eta mendekotasun zentroetatik".
2007tik aurrera jaiotakoei erretzea debekatu die Maldivetako Gobernuak, horrelako erabaki bat hartu duen lehen herrialdea bihurtuz
Debekua aitzindaria da munduan, eta "ohitura ez osasungarriak desagerraraztea eta belaunaldi osasungarria eraikitzea" du helburu, presidenteak azaldu duenez.
Hamasek beste hiru gorpu entregatu dizkio Israeli
Bestalde, Israelek gazatarren 225 gorpu itzuli ditu, horietako asko abusuen eta torturen zantzuekin.
Poliziak ez du Londres iparraldeko tren batean izandako erasoa terrorismoarekin lotzeko zantzurik sumatu
Britainiarrak dira erasoaren bi egileak, eta "ez du terrorismoarekin zerikusirik", esan du prentsaurrekoan Garraoi Poliziaren buru John Lovelessek. Zauritutako hamar lagunetatik bi egoera kritikoan daude, "hiltzeko arriskuan".