Ukrainako egoeraren gakoak: mugimendu militarrak eta tentsio politikoa
Errusiaren dispositibo militar erraldoiak Ukrainako mugan gerra danbor hotsak areagotu ditu sobietar errepublika ohian. 2014an hasi zen gatazka oraindik puri-purian dago, eta zonaldea munduko geopolitikaren taula bihurtu da jadanik. Gobernu ezberdinak pultsu dialektikoa egiten ari dira azken egunetan.
Matxino separatistek Donbass eskualdearen zati handi bat bereganatu zuten duela ia zortzi urte. Hain zuzen ere, Mosku da haien babesle nagusia.
Gatazkari emandako babes politiko eta armamentistikoaz gain, Errusiak Krimeako penintsula anexionatu zuen 2014an, baina Mendebaldeak ez dio zilegitasunik aitortu.
Minskeko Akordioek eraginik izan gabe jarraitzen dute
Minskeko Akordioak 2014ko irailean sinatu zituzten, eta 2015eko otsailean berretsi. Ukrainako ekialdean gatazkari amaiera eman behar zioten, baina egun eraginik izan gabe jarraitzen dute akordioek, eta sinatzaileek ika-mika etengabeak dituzte. 13.000 pertsona baino gehiago hil dira gerran, NBEko datuen arabera.
Krimearen anexioa, egintza burutuen politika
Bestalde, Krimearen anexioa egintza burutuen politika bihurtu da azkenean; izan ere, penintsulak Errusiaren menpe jarraitzen du, nahiz eta Ameriketako Estatu Batuek nazioarteko presio kanpaina bat zuzendu.
Vladimir Putin Errusiako presidenteak penintsula askotan bisitatu du, orain berak kontrolatzen duela argi uzteko.
100.000 soldadu errusiar baino gehiago Ukrainako mugan
Horrela, 2021eko azaroa iritsi da, Errusiak ezustean milaka soldadu zabaldu ditu Ukrainako mugan eta alarma guztiek jo dute.
Ez dute kopuru zehatzik baieztatu, baina 100.000 soldadu baino gehiagok osatzen dute dispositiboa. Gainera, Errusiak epe laburrean pauso berriak emateko gaitasuna duela ohartarazi dute AEBetako goi-kargudunek.
AEB, EB eta NATO
Washingtonek Volodimir Zelenskiren Gobernuari babesa eman dio. Zelenski 2018an heldu zen boterera. Ukrainako agintariak gatazka bukatzeko promesa urrun ikusten du dagoeneko.
Europar Batasuna eta NATO erabakigarriak dira Ukrainak Errusiaren orbitatik urrun izan dezakeen etorkizunean, Aliantza Atlantikoa bereziki; izan ere, Kievek NATOrekin bat egin nahi du lehenbailehen.
Hain zuzen ere, Moskuk AEBenganako, bereziki NATOrenganako, hurbilketarekin justifikatu ditu egindako mugimendu polemikoak.
Putin ez da geldi geratuko
Armak Ukrainan sartzeko ataria bihurtzeari beldur dio Errusiak, eta marra gorri zehatz batzuk zeharkatzen baldin badira ezer egin barik geratuko ez dela argi utzi du Putinek behin baino gehiagotan.
Horregatik, NATOk Europako ekialdean zabaltzeari uztea nahi du Moskuk. Zelenskik, ostera, Ukrainari behin betiko babesa emateko integrazio egutegi argi bat finkatzea eskatu die aliatuei.
Aliantzarekin nor eta noiz bat egin behar duen inork agintzea ez duela onartuko argi utzi du NATOk.
Ekipo militar berriak Ukrainaren esku
Egia esan, Errusiaren mehatxuak kontrako eragina izaten ari dira Mendebaldean; izan ere, azken egunetan Europako zenbait gobernuk Ukrainari ekipo militar berriak entregatzeko konpromisoa hartu dute, haren alde daudela argi utziz, arlo politikoan zein militarrean.
Bidenek uste du Putinek ez duela Europan "gerra handi bat" nahi. Washington eta bere aliatuak mahai gainean balizko inbasio baten ondorioen inguruko adjektibo sorta jartzera mugatu dira oraingoz: "suntsitzaileak", "masiboak" eta "sekula ez ikusiak", azken asteetan erabilitako hitzak.
Gerra Hotza
Ukrainako egoera 1962ko Kubako misilen krisiarekin alderatu zuen Errusiako Gobernuko goi-kargudun batek orain dela gutxi. Dagoeneko gerra nuklearra aukera bat ez bada ere, etorkizun beltzeko pultsu sentsazioa dute bi testuinguruek.
Kuban eta Venezuelan tropak zabaltzeko aukera mahai gainean jarri du Moskuk, eta Bielorrusiara eta Kazakhstanera soldaduak bidali ditu bere boterea argi uzteko.
Errusiak inbasioa justifikatzeko Gerra Hotzeko taktikak erabiltzea ez du baztertzen AEBetako Inteligentziak. Estatu Batuetako komunikabide nagusiek aipatutako iturrien arabera, egitasmo sekretua eraso faltsu bat antolatzea izango litzateke, munduaren aurrean baliabide militarrak erabiltzea justifikatzeko.
Albiste gehiago mundua
Zer dakigu Gazako bake planari buruz?
Israelek eta Hamasek ostegun honetan hitzartu duten bake planaren lehen fasean, Gazako Zerrendan egindako erasoaldia bertan behera utzi beharko luke Israelek, Hamasek hildako eta bizirik dauden bahitu guztiak entregatu eta Israelek ia 2.000 preso palestinar askatu.
Israelek eta Hamasek akordioa lortu dute Gazarako bake planaren lehen faseari buruz
Akordioaren arabera, Hamasek 48 bahituak aske uztearen truke Israelek 2.000 preso palestinar inguru libre utziko ditu. Donald Trump AEBko presidenteak iragarri du akordioa, eta ondoren bi aldeek eta bitartekariek baieztatu dute.
Macronek lehen ministro berri bat izendatuko du asteburua baino lehen, Lecornuren gomendioa aintzat hartuta
Frantziako jarduneko lehen ministroak bere “misioa bukatutzat” eman du, eta Macroni gomendatu dio lehen ministro berria izendatzeko. Oraindik, akordiorako aukera badela sinetsita dago, eta horregatik, hauteskundeak ez aurreratzeko aholkatu dio.
Bahituen eta preso palestinarren zerrendak trukatu dituzte Gazako su-eten planaren elkarrizketetan
Hamasek iragarri du elkartrukea elkarrizketen hirugarren egunean. AEBko Ekialde Ertainerako ordezkaria, Steve Witkoff, eta Trumpen suhia, Jared Kushner, Egiptora iritsi dira negoziazioetan parte hartzeko. Hurrengo orduetan Jihad Islamikoaren eta Palestina Askatzeko Herri Frontearen ordezkariak espero dituzte.
Susumu Kitagawak, Richard Robsonek eta Omar Yaghik irabazi dute Kimikako Nobel saria, egitura metalorganikoak garatzeagatik
2025eko Kimikako Nobel sariaren irabazleek espazio zabalak dituzten egitura molekularrak sortu dituzte, eta horietan barrena gasak eta beste substantziak kimiko batzuk jariatzen dira. Aipaturiko egitura metalorganiko horiek erabili daitezke, esaterako, basamortuko airetik ura ateratzeko, karbono dioxidoa xurgatzeko, gas toxikoak biltzeko eta erreakzio kimikoak katalizatzeko.
Israelek atzeman egin ditu Gazara zihoazen Askatasunaren Flotillaren bederatzi ontziak
Gazara Bidean kanpainak salatu duenez, Israelgo Armadak "nazioarteko uretan" eraso egin die, Gazako kostaldetik 110 itsas miliara zeudela. Ontzian 140 pertsona zeuden, tartean, medikuak, kazetariak eta funtzionario hautetsiak, eta 110.000 dolar baino gehiagoko laguntza humanitarioa zeramaten. Israelek jakitera eman duenez, tripulatzaileak "onik" daude, eta "arin" deportatuko dituzte.
Albiste izango dira: Gazako bake negoziazioak, EAJ eta PSE-EEren arteko desadostasunak eta Bernedo auzia
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Gazarako bake akordioa ostegunean edo ostiralean irits daiteke, eta Trumpek iragarriko luke
Ameriketako Estatu Batuetako eta Turkiako negoziatzaileek bat egingo dute gaur Israelen eta Hamasen arteko elkarrizketekin, eta "giro positiboan" ari dira aurrera egiten, gertuko iturrien arabera.
Ayestaran: "Asteazkenean AEBko bitartekariak batuko dira bake negoziazioetara, eta egun garrantzitsua izango da"
Israelen eta Hamasen arteko zeharkako elkarrizketen lehen bi egunetako giroa "positiboa" izan dela azaldu dute gertuko iturriek. Bihar, asteazkena, AEBko eta Turkiako bitartekariak batuko dira negoziazioetara, eta egun "garrantzitsua" izango dela diote adituek. Hainbat hedabideren arabera, baliteke ostegun edo ostiralean behin behineko akordio bat izatea mahai gainean, eta hori, Donald Trump presidente estatubatuarrak iragarriko luke. Bideoan, Mikel Ayestaran kazetariaren kronika.
AEBko eta Turkiako bitartekariak asteazken honetan batuko dira Gazako bake negoziazioetara
Orain arteko elkarrizketen diskrezioa erabatekoa bada ere, gertuko iturriek baieztatu dute giroa "positiboa" dela. Egiptoko hainbat hedabidek zabaldu dutenez, baliteke ostegun edo ostiralean behin behineko akordio bat izatea mahai gainean.