Ukraina, Iraneko matxinada eta pandemia Txinan, nazioarteko gai nagusiak 2023an
Otsailaren 24an urtea beteko duen Ukrainako gerra, covid-19aren pandemia Txinan, bere ondorioak munduan eta Iraneko matxinadak, besteak beste, izango dira arazo nagusiak nazioarte mailan urte berrian.
1.-Ukrainako gerraren areagotzea
Nahiz eta azken egunotan Errusiak Ukrainako azpiegituren aurkako erasoak gogortu dituen, Ukrainak gerra irabazi dezakeela uste da. Kievek inbasioarekin galdutako lurraldeak berreskuratuz, Donbass barne. Aurreikuspen hau hasieran ezinezkoa bazirudien ere, orain gerta daitekeela uste da, batez ere azken sei hilabeteetako gertakariak ikusita.
Putinek ez badu lortzen 300.000 soldadu bildu eta armatzea eta Ameriketako Estatu Batuek ez badute uzten Kiev laguntzarik gabe, eta hori oraingoz zaila dirudi, Errusia porrot militarrera bideratuta dago. Horrek Putinen garaiari amaiera jarriko lioke. Bere Armadak ez du aurrera egiterik lortu ekainaz geroztik, eta hutsune nabariak izan ditu borroka zelaian, arlo logistikoan eta militarrean.
Kremlinek bere tanke blindatuen erdiak galdu ditu eta ez dauka arma modernoen sistemarik erreserban.
2.-Iraneko erregimena erortzeko zorian
Milioika emakumezkoek burua beloz estaltzeari utzi diote Iranen. Gizonezkoen gehiengoen babesa dute. Matxinada irailean hasi zen Masha Amini Moralerako Poliziaren eskuetan hil ondoren. Harrez gero hasitako protestek arriskuan jarri dute erregimenaren jarraipena bera.
Iraneko erregimena salba daiteke boterearen barnean orekak aldatzen badira, erlijiosoek boterea galdu eta pragmatikoek irabazten badute. Erregimenak errepresioa gogortu dezake, eta ondorioek gaindituta geratuz boterea galdu. Erregimenak daukan abantaila bakarra, oposizioa antolaturik ez egotea, da, eta ondorioz, boterea eskuratzeko gai ez izatea. Hori argitzeko ondorengo asteak erabakigarriak izango dira.
3.-Covidaren ondoren, Txina bere ekonomia bultzatzen saiatuko da
Txinako ekonomiak 2023an izan dezakeen hazkundeari buruzko ziurgabetasuna handia da. Hala diote ekonomialari batzuk. Txinak alde batera utzi du, bere ekonomiarentzat zama handia izan duen zero covid-19aren politika. Aldaketa hori dela eta, aditu askoren ustez, ekonomia % 5 hastea lortu dezake urte berrian. Edonola ere, txinatarrek prezio garestia ordaindu beharko dute, epidemiologoen ustez, pandemiak bi miloi hildako utzi ditzakeelako Asiako erraldoian.
Zure interesekoa izan daiteke
Ukrainarako Trumpen proposamenak "behin betiko bake akordio baterako oinarriak" finka ditzakeela uste du Putinek
Proposatutako planak "xehetasun guztien azterketa sakona" behar duela esan du, eta Kiev testuaren "aurka" dagoela aurreratu du.
Kremlinek "berrikuntzak" ikusten dizkio Trumpen planari, baina ez du ekimenaren jakinarazpen formalik jaso
Kremlinek onartu egin du Washingtonek proposatutako bake planak elementu berriak dituela, baina ez duela inolako jakinarazpen formalik jaso adierazi du. Edozein negoziazio Trump eta Putinen arteko Anchorage gailurrean adostutakotik abiatu beharko dela azpimarratu du Moskuk.
Zelenskik Frantziarekin, Erresuma Batuarekin eta Alemaniarekin koordinatuko du Trumpi emango dion erantzuna
Ukrainako presidenteak ziurtatu duenez, talde diplomatikoak lanean ari dira jasotako dokumentuaren inguruan. Negoziatzeko prest agertu da, baina argi utzi du dokumentuak jasotzen dituen xedapenak "asko alda daitezkeela".
Armada 600.000 pertsonara mugatzea eta Donbasetik erretiratzea eskatzen dio Ukrainari Trumpen planak
Ukrainak negoziatzeko prest dagoela esan du, nahiz eta Etxe Zuriak eta Kremlinek isilpean eta Ukrainaren eta EBren bizkar negoziatu duten bake plana. Sinatzen bada, Volodimir Zelenski presidenteak hauteskundeak egin beharko ditu ehun eguneko epean.
COP30eko pabiloi bat hustu dute sute baten ondorioz
Belemgo (Brasil) Klimaren Goi-bileran (COP30) parte hartzen ari diren herrialdeetako ordezkaritzen bulegoetatik gertu piztu da sua. Agintariek Eremu Urdina deiturikoa hustu eta hesitu dute, negoziazio diplomatikoak egiten ari diren pabiloia, baina ez dela zauriturik izan argitu dute.
80 urte igaro dira Nurenbergeko epaiketetatik, gizakien aurkako gehiegikeriekin amaitzea helburu zuen prozesutik
1945eko azaroaren 20an hasita, Alemaniako nazien 22 goi-kargudun epaitu zituzten Nurenberg hirian. Hamabiri heriotza-zigorra ezarri zieten. Holokaustoaren antzerako izugarrikerien aurrean disuasiorako tresna izatea zuen helburu prozesu hark, baina, 80 urte geroago, adituek argi dute helburua ez duela bete.
Estatu Batuak eta Errusia Ukrainarako bake plan bat negoziatzen ari dira sekretupean
AEBko hainbat hedabidek aurreratu dutenez, 28 puntuko zirriborroa da, besteak beste, Ukrainako bakea, segurtasun bermeak eta Europako segurtasuna jorratzen dituena.
AEBko Senatuak Epsteinen paperak argitaratzeko legea onartu du eta Trumpi bidali dio, sina dezan
Ordezkarien ganberak aldeko 427 botorekin eta kontrako boto bakarrerekin onartu du lege proiektua; horri esker demokratek eskatu ahal izan dute legea prozedura laburtu baten bitartez bideratzea, eta errepublikanoen babesarekin, beste bozketa bat egitea saihestea.
Sanchezek iragarri du 615 milioi bideratuko dituela Ukraina armatzeko, eta 202 milioi, herrialdea berreraikitzeko
Bi aldeek segurtasun-akordioa sinatu zuten iaz. Horretan, Espainiak 2025ean laguntza militarrerako guztira 1.000 milioi euro bideratzeko konpromisoa hartu zuen.
Zelenskyk eta Sanchezek Picassoren "Gernika" ikusi dute, Reina Sofia museoan
Ukrainako presidentea eta Espainiako gobernuko presidentea Picassoren obrari buruz solsatu dira. Zelenskik, hain zuzen ere, Bizkaiko hiribilduaren kontrako bonbardaketa aipatu zuen 2022an Diputatuen Kongresura egindako bisitan.