Ukraina, Iraneko matxinada eta pandemia Txinan, nazioarteko gai nagusiak 2023an
Otsailaren 24an urtea beteko duen Ukrainako gerra, covid-19aren pandemia Txinan, bere ondorioak munduan eta Iraneko matxinadak, besteak beste, izango dira arazo nagusiak nazioarte mailan urte berrian.
1.-Ukrainako gerraren areagotzea
Nahiz eta azken egunotan Errusiak Ukrainako azpiegituren aurkako erasoak gogortu dituen, Ukrainak gerra irabazi dezakeela uste da. Kievek inbasioarekin galdutako lurraldeak berreskuratuz, Donbass barne. Aurreikuspen hau hasieran ezinezkoa bazirudien ere, orain gerta daitekeela uste da, batez ere azken sei hilabeteetako gertakariak ikusita.
Putinek ez badu lortzen 300.000 soldadu bildu eta armatzea eta Ameriketako Estatu Batuek ez badute uzten Kiev laguntzarik gabe, eta hori oraingoz zaila dirudi, Errusia porrot militarrera bideratuta dago. Horrek Putinen garaiari amaiera jarriko lioke. Bere Armadak ez du aurrera egiterik lortu ekainaz geroztik, eta hutsune nabariak izan ditu borroka zelaian, arlo logistikoan eta militarrean.
Kremlinek bere tanke blindatuen erdiak galdu ditu eta ez dauka arma modernoen sistemarik erreserban.
2.-Iraneko erregimena erortzeko zorian
Milioika emakumezkoek burua beloz estaltzeari utzi diote Iranen. Gizonezkoen gehiengoen babesa dute. Matxinada irailean hasi zen Masha Amini Moralerako Poliziaren eskuetan hil ondoren. Harrez gero hasitako protestek arriskuan jarri dute erregimenaren jarraipena bera.
Iraneko erregimena salba daiteke boterearen barnean orekak aldatzen badira, erlijiosoek boterea galdu eta pragmatikoek irabazten badute. Erregimenak errepresioa gogortu dezake, eta ondorioek gaindituta geratuz boterea galdu. Erregimenak daukan abantaila bakarra, oposizioa antolaturik ez egotea, da, eta ondorioz, boterea eskuratzeko gai ez izatea. Hori argitzeko ondorengo asteak erabakigarriak izango dira.
3.-Covidaren ondoren, Txina bere ekonomia bultzatzen saiatuko da
Txinako ekonomiak 2023an izan dezakeen hazkundeari buruzko ziurgabetasuna handia da. Hala diote ekonomialari batzuk. Txinak alde batera utzi du, bere ekonomiarentzat zama handia izan duen zero covid-19aren politika. Aldaketa hori dela eta, aditu askoren ustez, ekonomia % 5 hastea lortu dezake urte berrian. Edonola ere, txinatarrek prezio garestia ordaindu beharko dute, epidemiologoen ustez, pandemiak bi miloi hildako utzi ditzakeelako Asiako erraldoian.
Albiste gehiago mundua
Txinan gero eta komunitate gehiago daude emakumeentzat bakarrik
Txinan goraldian daude elkarrekin bizitzea erabakitzen duten emakumeen komunitateak, familia tradizional bat eraiki beharrean. Beren burua zaintzeko libre bizitzea aldarrikatzen dute emakume horiek.
Kanadak AEBren aurka errepresalia gisa ezarritako muga-zergen zati bat kenduko du, Trumpekin akordioa errazteko
Gaia gertutik jarraitzen duten iturrien arabera, Carneyk % 25eko zergak kenduko ditu AEBk, Mexikok eta Kanadak sinatutako USMCA merkataritza libreko hiruko akordioaren estandarrak betetzen dituzten Estatu Batuetako merkantzientzat. Hala ere, Ottawak % 25eko muga-zergak mantenduko ditu altzairu eta aluminioarentzat, baita autoentzat ere.
Nord Stream gasbidearen sabotajeagatik Italian atxilotutako ukrainarrak Alemaniara estraditatzea errefusatu du
Gainera, akusatuak ukatu egin ditu Alemaniako justiziak egozten dizkion delituak.
NBEk Gazako gosetea izendatu izanaren gakoak
Azken asteetan, goseak eragindako berrehun heriotza baino gehiago erregistratu dira, martxoaren hasieratik Israelgo Gobernuak elikadura-laguntza eta oinarrizko beste hornidura batzuk blokeatu izanaren ondorioz. Hala ere, NBEk gosete egoera bat ofizialki deklaratu ahal izateko, zenbait baldintza bete behar dira.
NBEk ofizialki gosete egoera deklaratu du Gazan
Ehunka mila pertsona gose larrian daude eta krisia datozen asteetan areagotu egingo omen da.
Epaile batek debekatu egin du Alligator Alcatraz atxiloketa-zentroan migratzaile gehiago sartzea
Floridako Gobernuak Kathleen Williams magistratuaren epaia apelatuko duela iragarri du, deportazioak egiten jarraituko dutela ohartarazteaz gain.
Trumpek 450 bat milioi dolarreko isuna saihestu du apelazioan, iruzur egitea leporatuta zigortu ostean
Alabaina, Trump Erakundearen "enpresa-kultura mugatzeko" ezarritako kautelazko neurriak mantendu dituzte magistratuek. Ondarea puzteaz akusatuta dago, mailegu mesedegarriak eta bestelako finantza-onura batzuk lortzeko helburuarekin.
Gutxienez 18 hildako eta dozenaka zauritu Kolonbian izandako bi atentatutan
Gustavo Petro Kolonbiako presidenteak FARCeko talde disidenteetako bati —Erdialdeko Estatu Nagusia (EMC)— leporatu dio atentatuen erantzukizuna. Halaber, iragarri du talde hori talde terroristen zerrendan sartuko duela.
Netanyahuk "berehalako" negoziazioak agindu ditu bahituak askatzeko, asmo militarrei uko egin gabe
Negoziazioak agindu dituen egun berean berretsi du Israelgo Armadak "Gazako hiria hartu eta Hamas garaitzeko" aurkeztu dion plana.
Ehunka palestinarrek desplazamenduaren aurkako manifestazioa egin dute Gaza hirian: "Gaza gurea da"
Bart gauean, Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak Gaza hiria hartzeko epeak laburtzeko agindu zion Armadari, inbasioaren hasiera aurreratuz. Kalkuluen arabera, milioi bat pertsona inguru bizi dira Gaza hirian, eta gainerako herritarren zati handi bat (2,1 milioi pertsona guztira) Gazako Zerrendaren hegoaldean.