Boliviako presidentetzarako hauteskundeen zenbaketa martxan, eskuineko bi hautagairen artean erabakitzeko
Presidentea eta presidenteordea aterako dira hauteskunde hauetatik. Ezkerraren 20 urteko botere zikloari amaiera emango zaio, Evo Moralesen MAS ez baita bigarren itzuli honetara iritsi. Quiroga kontserbadorea da faborito, Paz zentristaren aurretik.
La Paz. Argazkia: EFE
Boliviako Hauteskundeen Auzitegi Gorenak jakinarazi duenez, normaltasun osoz igaro da bigarren itzuli historiko honen hauteskunde eguna. Auzitegiak nabarmendu du herrialde osoan jarritako 34.000 mahaietan % 100ean funtzionatu dutela eta herritarren konpromisoa goraipatu du.
Hauteskunde eguna izan dute gaur, izan ere, Bolivian, presidentea eta presidenteordea hautatzeko. Faboritoak Rodrigo Paz senatari zentrista eta Jorge Quiroga agintari kontserbadore ohia dira.
20 urtean lehen aldiz, Evo Moralesen MAS alderdia ez da buruz burukora iritsi eta eskuineko bi hautagaien artean egin behar izan da aukera.
Bolivian bezala, munduko 22 herrialdetatik ere parte hartu ahal izan dute boliviarrek hauteskundeetan, eta dagoeneko 300 mahai baino gehiago itxi dituzte Europan eta Japonian.
Euskal Herrian 22:00ak zirenean itxi dituzte hauteslekuak eta kontaketaren emaitza ondorengo orduetan ezagutuko da. Lau hautagaiek La Pazen itxarongo dituzte emaitzak, Edman Lara presidenteorde izateko hautagaiak izan ezik.
Quiroga, faboritoa
Paz eta Quiroga izan ziren bi hautagai bozkatuenak abuztuaren 17an egindako hauteskunde orokorretan, eta Boliviako Parlamentua berritu zuten hurrengo bost urteetarako, baina inork ez zuen lortu lehen itzulian garaile izateko adina babes.
Abuztuko bozketan, Alderdi Demokrata Kristauak (PDC) aurkeztutako senatari zentristak botoen % 32,06 lortu zituen, eta presidente ohi kontserbadoreak, Aliantza Librea ordezkatuz, % 26,70.
Bigarren itzulia 2009tik indarrean dagoen Konstituzioan sartu zuten. Horren arabera, "Presidentetza eta Presidenteordetza aitortuko zaio hauteskunde zerrenda irabazleari", baldin eta baliozko botoen % 50 baino gehiago lortzen baditu, edo gutxienez botoen % 40 jaso eta hurrengoari gutxienez 10 puntuko aldea ateratzen badio.
Urriaren 19 honetan lehenengoz erabiliko da mekanismo hori presidentea eta presidenteordea hautatzeko, eta "botoen gehiengoa" lortzen duen binomioa izango da irabazle.
Inkestek Quiroga jotzen dute faborito, baina Pazek zalantzan jarri du galdeketa horien balioa, lehen itzulian azken tokietan utzi zutelako.
Bi hautagaiek premiazko neurriak iragarri dituzte Bolivia krisi ekonomikotik ateratzeko. Quirogak dolarrak sartuko ditu, Nazioarteko Diru Funtsaren (NDF) bitartez, eta Pazek hornidura arazoari konponbidea emateko erregaiak lortuko dituela hitzeman du.
Biak bat etorri dira esaten Estatua txikitu behar dela, eta horrek Sozialismorako Mugimenduak (MAS) 20 urtez mantendu duen eredu ekonomikoa aldatzea ekarriko du.
Bolivian botoa ematea derrigorrezkoa da, eta botoa emandakoan herritarrek ziurtagiri bat jasotzen dute, hauteskundeak izan eta hurrengo 90 egunetan erakunde publikoetan eta bankuetan edozein izapide egiteko aurkeztu beharrekoa.
Hauteskunde lasaiak
Europar Batasuneko Hauteskundeak Behatzeko Misioak jakitera eman duenez, "lasaia" izaten ari da presidentetzarako bigarren itzuliko bozketa-eguna.
Misioaren buruak, Davor Ivo Stier kroaziarrak, azaldu du "11:00ak arte (15:00 GMT) egun lasaia izan da" eta herritarrak "kopuru handian" bozkatzen ari dira.
"Espero dezagun horrela jarraitzea, egun osoa lasaia izatea eta Boliviako demokraziarentzat jaieguna izatea, lehen itzulia izan zen bezala", gaineratu du Stierrek.
EBk 120 behatzaile zabaldu ditu Boliviako bederatzi eskualdeetan zehar.
Stierrek zehaztu duenez, asteartean bigarren itzuliari buruzko atariko txostena eskainiko dute, "etorkizunerako gomendioekin".
Zure interesekoa izan daiteke
AEB eta Txina, Hego Pazifikoko uharteak kontrolatzeko lehia bizian. Zergatik?
Ozeano Barea Asia eta Amerika arteko itsaso handi-handia da. Han zehar itsasbideak, urpeko kableak eta era guztietako merkataritza trafikoa daude, etengabe. Horregatik, bide horiek bereganatu nahi dituzten potentziek ezinbestekoa dute ozeano erraldoi horretan dauden irlak kontrolatzea, base logistikoak, eta, kasu askotan, militarrak direlako. Hain zuzen, Estatu Batuek eta Txinak Pazifikoko 14 herrialde horiek kontrolatzeko sokatiran ari dira. Papua Ginea Berria milioi bat biztanle duen uharte bakarra da; txikiena, Niuee izeneko uhartea, ez da 2.000 biztanlera ere iristen. 14 horietatik 11 Txinarekin daude lerratuta. Hiruk baino ez dute Taiwanen subiranotasuna aitortzen. Batzuek, Papua Ginea Berria kasu, Estatu Batuekiko segurtasun akordioei eusten diete, beste batzuek, ordea, Txinarekin defentsa akordioak sinatu dituzte. Horren adibide da Salomon Uhartea. Mikel Reparaz, EITBren nazioarteko burua, han izan da.
Epsteinen uharte pribatuko irudi argitaragabeak, hemen
Estatu Batuetako Ordezkarien Ganberako demokratek Jeffrey Epstein pederastaren Birjina uharteetako irla pribatuko argazki eta bideo argitaragabeak kaleratu dituzte. Irudietan etxeko logelak eta komunak agertzen dira, baita dentista-aulki bat duen gela bat ere, hormetan maskarak eskegita dituela. "Pedofiliaren uhartea" 90eko hamarkadan erosi zuen Epsteinek, eta egoitza pribatu gisa erabiltzen zuen.
Madurok konfirmatu egin du Trumpekin hitz egin duela: "Azkenaldian, askotan nabil ingelesez hitz egiten"
Nicolas Maduro Venezuelako presidenteak baieztatu egin du Donald Trump AEBko gobernuburuarekin hitz egin duela, herrialde horrek Kariben duen hedapen militarrak eragindako tentsioen eta nazio pretroliogilearen aire-konektibitatearen krisiaren erdian. Maduroren arabera, Etxe Zuria Miraflores jauregiarekin harremanetan jarri zen duela "hamar bat egun"; azaroaren 23an beharbada, baina ez du data zehatzik eman.
Gazan, 54 bikotek bizitza ospatzea erabaki dute, ezkontza handi-handia eginda
Bi urtez Israelen eraso etengabeak pairatu ostean, sarraskia atzean utzi eta ospakizunari ateak ireki dizkiote Gazan. 54 bikote ezkondu dira bonbardaketek txikitutako eraikinen artean. Ekitaldia Arabiar Emirerri Batuek antolatu dute, eta esperantzaren sinbolotzat hartu.
EBk erabaki du 2027rako Errusiako gas naturala inportatzeari uztea
Hungariak eta Eslovakiak iragarri dute plana Europar Batasuneko Justizia Auzitegira eramango dutela.
Zergatik da Groenlandia giltzarria lur arraroen lasterketan?
Groenlandian ustiatu gabeko lur arraroen aztarnategi handienetako batzuk daude. Ezinbesteko elementuak dira garapen teknologikorako, eta, hori dela eta, guztiek dute begiz jota Artikoko lurralde hori. Baina, zer nahi dute Groenlandiako biztanleek beren etorkizunerako? Mikel Reparaz, ETBko nazioarteko burua, han izan da.
Federica Mogherini EBko diplomaziaburu ohia inputatu dute, kontratazio publikoan iruzurra eta ustelkeria leporatuta
Europako Batzordearen presidenteorde izandakoa eta gaur egun Europako Elkargoko egungo errektorea dena atxilotu dute, beste bi pertsonarekin batera. Europar Batasunak gazte diplomatikoentzat finantzatutako formakuntza programa batekin lotuta iruzurra egitea leporatu diote.
Venezuelaren barruko erasoak "oso laster" hasiko direla esan du Trumpek
AEBko presidenteak beste herrialde batzuk bonbardatzeko aukera ez du baztertzen: “Drogak ekoizten edo horiek Estatu Batuetan saltzen dituen edonor dago jomugan".
Putinek ez ditu ontzat eman Europak Ukrainarako bake-planari egindako proposamenak
Errusiako presidenteak salatu duenez, Europako herrialdeek —batez ere, Frantziari, Alemaniari eta Erresuma Batuari egin die erreferentzia—, Moskurentzat "onartezinak" diren eskakizunak jaso dituzte bake-planean. Haren hitzetan, "bake-prozesu osoa blokeatzea" nahi dute.
Tentsioa gorenean da Hegoaldeko Txinako Itsasoan, defentsa eta botere militarraren bidegurutzean
Estatu Batuetako eta Txinako indarren artean talka arriskua eragin dezakeenik badago, Hegoaldeko Txinako Itsasoa da. Pekinek ur horien zati bat beretzat nahi du, bederatzi puntuko lerro bat eginez, Taiwan, Filipinetako zati bat eta uharte artifizialak eraiki dituen uhartetxoak barne. Horrek talka egiten du hainbat herrialderen subiranotasunarekin, hala nola Filipinak, Vietnam eta Malaysia. Horren aurrean, AEBk presentzia militarra sendotu du eremu horretan. Mikel Reparaz, EITBren Nazioarteko arloburua, bertan izan da.