Estatu Batuek eta Errusiak gerra hotz nuklearra berpiztu dute: proba nuklearren helburuak eta arma nuklearrak dituzten herrialdeak
Trumpek bezala Putinek ere mehatxu nuklearra hauspotu dute, hiru hamarkada baino gehiagoko barealdiaren ondoren. Errusiak 1990. urtean egin zituen, azkenekoz, proba nuklearrak, eta Ameriketako Estatu Batuek, 1992an.
Badira 30 urte baino gehiago Ameriketako Estatu Batuek (AEB) luzamendu nuklearra ezarri zutela, baina litekeena da etenaldi hori azkenetan egotea. Izan ere, Donald Trump presidente estatubatuarrak proba nuklearrei “berehala” berriz ekiteko agindu dio Pentagonoari. Testuinguru horretan, Estatu Batuek entsegu nuklearrak hasten badituzte Errusiak gauza bera egingo duela aurreratu du Vladimir Putin presidenteak.
Estatu Batuek 1992an egin zituzten arma nuklearrekin azken probak, eta Sobietar Batasunak, berriz, 1990ean. Azken hori desegin zenean Errusiak bereganatu zuen armategi horren zatirik handiena. Hortaz, Errusia denetik ez du entsegu nuklearrik egin.
Zenbat entsegu nuklear egin dira orain arte?
1945eko uztailean abiatu zuen aro nuklearra AEBk, Alamogordo hirian (Mexiko Berria) bonba atomiko bat jaurtita. Urte bereko abuztuan, Hiroshima eta Nagasaki hirietara bota zituen. Ondoren, Japonia errenditu eta Bigarren Mundu Gerra amaitu zen.
Sobietar Batasuna zenak 1949ko abuztuan jaurti zuen bere lehen lehergailu nuklearra. 1945etik 1996ra arte 2.000 proba nuklear baino gehiago egin ziren munduan, NBEk emandako datuen arabera: 1.032, AEBk; 715, Sobietar Batasunak; 210, Frantziak; 45, Erresuma Batuak; eta 45, Txinak.
Proba Nuklearrak Erabat Debekatzeko Ituna (CTBT) 1997an egin zenetik 10 entsegu nuklear egin dira soilik: bina, Indiak (1998)eta Pakistanek (1998), eta Ipar Koreak, sei (2006-2017).
Ituna indarrean sartu ez bada ere, arma nuklearrak dituzten potentzia handi guztiek (AEB, Txina, Frantzia, Erresuma Batua eta Errusia) errespetatu egin dute etenaldi nuklearra, orain arte. Hori izan da, hain zuzen ere, Proba Nuklearrak Erabat Debekatzeko Itunaren lorpena.
Proba nuklearrak: Zein dira helburuak?
Batetik, informazioa eskuratzea eta, bestetik, seinale bat bidaltzea.
Aipaturiko entseguak baliagarriak dira arma nuklearren potentziala eta eraginkortasuna frogatzen duten ebidentziak lortzeko.
Halaber, gainerako potentzia nuklearren aurrean indar erakustaldiak egiteko ere erabili izan ohi da.
Buru nuklearrak dituzten herrialdeak
Errusia, Ameriketako Estatu Batuak, Txina, Frantzia, Erresuma Batua, India, Pakistan, Israel eta Ipar Korea dira buru nuklearrak dituzten herrialdeak.
Herrialde bakoitzak zenbat dituen ezagutzen ez bada ere, Amerikako Zientzialarien Federazioaren arabera, Errusiak 5.459 ditu, eta Estatu Batuek, 5.177
Zure interesekoa izan daiteke
Teleferikoa, Parisko mugikortasun arazoak konpontzeko proiektu berria
Orain arte, lur gainekoa edo azpikoa zen Parisko garraio publikoa, baina orain airera eramatea erabaki dute. Europan lehen aldia da horrelako proiektua martxan jartzen dela. Erosoa eta isila da Paris kanpoaldeko lau herri lotzen dituen teleferikoa.
Ukraina "atsedenik gabe" ari da lanean bake-plana "errealista eta fidagarria" izan dadin
Zelenskik telefonoz hitz egin du AEBetako mandatari bereziarekin. Asteazkenean, ateak ireki zizkion Donbasetik tropak erretiratzeko aukerari.
Gabonetako meza San Pedroko basilikara itzuli da 30 urte baino gehiagoren ondoren
Leon XIV.ak Aita Santu gisa eman duen lehen Gabonetako mezaren buru izan da, eta agertoki historiko bat berreskuratu du: San Pedro basilika, 1994tik liturgia hori egiten ez zen lekua. Aita Santuak Gazako sufrimendua eta munduan dauden errefuxiatuena ekarri ditu gogora bere homilian.
Gutxienez hildako bat Gazan eta Israelek Libanon egindako eraso berriek eskualdearen krisia berpiztu dute
Palestinar bat hil da Israelgo Armadak jaurtitako tiroen ondorioz, Israelek Hamasi su-etena haustea leporatzen dion bitartean eta Libano hegoaldean Hezbolaren posizioak bonbardatzen dituen bitartean.
Gazarako su-etenak bueltan ekarri ditu Gabon ospakizunak Betleemera
Gazako inbasioak Gabon giroa itzali du Betleemen bi urtez, baina, su-etenak, ahula bada ere, ospakizunak bueltan ekarri ditu, kristau tradizionalen arabera, Jesus jaio zen hirira. Zuhaitz handia jarri dute berriro Natibitatearen elizaren inguruan, eta, urteetan egin duten bezala, eskauten desfilea egin dute hiriko kaleetan.
Greta Thunberg atxilotu dute Londresen, kartzelan dauden Palestine Actioneko kideen aldeko protesta batean
Greta Thunberg atxilotu dute Londresen, palestinar preso batzuk babesteko elkarretaratze batean; alegia, Palestine Actioneko zortzi militante gose greban babesteko kontzentrazioan.
Siriako agintariek eta milizia kurduek elkarri leporatzen diote 2 hildako eta hainbat zauritu utzi dituzten erasoen ardura
Bi aldeek elkarri leporatzen diote indar kurduak Siriako Estatuan sartzeko akordioa hautsi izana. Bitartean, liskarrak gero eta ugariagoak dira.
Errusiako Estatu Nagusiko operazio burua hil dute Moskun, bonba-auto batekin egindako atentatu batean
Hasiera batean, Errusiako Instrukzio Batzordeak Ukrainako inteligentziari egotzi dio erasoa.
IRAren garaitik inoiz izan den gose greba luzeena egiten ari dira Palestina Actioneko kideak Erresuma Batuko kartzeletan
Gose greban denbora gehien daramatenak Amy Gardiner-Gibson eta Qesser Zuhrah dira, 50 egun, eta oso ahul daude. Justizia ministroarekin bilera eskatu dute euren abokatuek baina Gobernuak ezezkoa eman die.
Israelek beste 19 kokaleku legeztatu ditu Zisjordanian
Kolonoguneak legez kanpokoak dira nazioarteko araudiaren arabera, baina Netanyahuren gobernuak urteak daramatza estatus legala ematen; dagoeneko 69 kokaleku legeztatu ditu 2022tik. Hamasek "urrats kolonialtzat" jo du erabakia, eta "Palestinako lurraldea arpilatu" nahi izatea egotzi dio Israeli.