Lorca 'homosexual eta masoia' izatearren hil zutela jaso zuen Poliziak
Poliziaren Granadako Goi Agintaritzaren 1965eko txosten batek erakusten duenez, Federico Garcia Lorca beste lagun batekin batera hil zuten, Viznar herritik gertu. Poeta fusilatu eta ia 30 urtera idatzitako testuan esaten denez, poeta “sozialista eta masoia” zen, eta “praktika homosexualak” izan zituen.
Ser irrati kateak eta eldiario.es-ek argitaratu duten dokumentua Agintaritza horretako gizarte ikerketako hirugarren lurralde brigadak idatzi zuen, "Granadan, 1965eko uztailaren 9an", goiburuak dioenez, eta izenburuan hau irakur daiteke: “Federico Garcia Lorca poetaren aurrekariak”.
Dokumentuak hau ere esaten du: “Lorca masoia zen, ALHAMBRA logiakoa, eta HOMERO izen sinbolikoa hartu zuen bertan, baina ez da jakina zein maila hartu zuen erakundean”.
Poeta “sozialistatzat hartua” zegoela ere badio testuak, “haren adierazpenen nolakotasunagatik eta Fernando de los Riosekin eta joera politiko bereko beste ugazaba batzuekin duen lotura estuagatik”.
Halaber, honela jarraitzen du argitara ateratako polizia txostenak: “Praktika homosexualak izatea egotzi diote, eta hitzetik hortzera ibili zen aberrazio hori, baina ez dago ezein kasu konkreturen aurrekaririk, egia esan”.
Dokumentuaren arabera, Rosales anaien etxean atxilotu zuten Lorca, han ezkutatu baitzen, eta operazioan “Milizien eta Eraso Guardien parte-hartze nabarmena” izan zen, ingurua ixteko.
"Tiroz hila izan zen"
Fusilamenduari dagokion zatia honela kontatzen du idatziak: “Bertako indarrek Gobernu Zibiletik atera zuten, eta Viznar (Granada) udalerrira eraman zuten, autoz, ‘Fuente Grande’ esaten dioten tokiaren ingurura, atxilo hartutako beste gizon batekin batera, eta tiroz hil zuten, aitortu eta gero”.
“Bertan eman zioten lur, oso sakonera txikian, ‘Fuente Grande’ delako horretatik eskuinera, bi kilometro ingurura dagoen sakan batean, aurkitzeko oso zaila den toki batean”, ere argitzen du txostenak.
Espainiako Hezkuntza, Kultura eta Kirol Ministerioak azaldu duenez, ez du dokumentu horren berri, baina bila ari da, hedabideetan azkenaldian argitaratutakoaren kariaz.
“Asmo txarreko zehaztugabetasun eta akatsak”
Miguel Caballero ikertzaileak esan duenez, polizia txostenek “nahasmendua” gehitzen die, nahita, poetaren heritozaren nondik norakoei. Memoria Historikorako Elkartea, gainera, ikuspegi horrekin bat dator, eta “akats argiak” igarri ditu idatzian.
“Las trece últimas horas en la vida de Garcia Lorca” liburuaren egilearen iritziz, 1965eko txostenak “balio historiko nabarmena” du, baina “zehaztugabetasun eta akatsak” ditu, haren ustez, “nahita” egindakoak.
“Txosten zehaztugabea egin dute, beren jarduna zuritzeko”, esan du Caballerok, eta idatziaren atzean Julian Fernandez Amigo, 1965ean inspektore buru zen agentea, dagoela uste du.
Memoria Historikorako Elkarteak zalantza jarri du dokumentuaren “zehaztasun historiografikoa”, eta 1965eko txostena osatzen duen dokumenturik badagoen galdetu du, kontsultatu ahal izateko.
Zure interesekoa izan daiteke
Joxe Azurmendiri aitortza ekitaldia egin diote Durangoko Azokaren azken egunean
Jakin Fundazioko eta Gerediagako kideek aitortza omenaldia egin diote gaur Joxe Azurmendiri. Pentsalari, idazle eta euskaltzaleari eskainitako Jakin aldizkariren azken zenbakia izan du abiapuntu ekitaldiak. Horrekin batera, Azurmendiren Manifestu atzeratua errezitatu dute hainbat poetak Durangoko Azokako azken egunean.
Euskadi Literatura sariak banatu dituzte, Donostian
Irabazleen izenak iragarrita zeuden arren, gaur banatu dituzte, Donostiako San Telmo museoan, Euskadi Literatura sariak. Zazpi aitortza banatu dituzte, horrenbesteko ataletan. Euskarazko Literaturan, Unai Elorriaga saritu dute; gaztelaniazkoan, Garazi Albizua. Karmele Mitxelena, Maite Rosende, Koldo Biguri , Markos Zapiain eta Itxaso del Castillo izan dira beste arloetako sarituak.
Jon Arretxe: "Aldatzeko beharra sumatzen nuen"
Jon Arretxe idazleak Toureren istorioak alboratu, eta Txerriak eta loreak eleberri beltza argitaratu du. Durangoko Azokan izango da salgai.
Karmele Jaio: "Errealitatearen definizio intimo bat egin dut"
Gasteiztar idazleak Harrizko bihotza liburua aurkeztu du, denetariko testuak (hausnarketak, oroitzapenak, aforismoak, poemak...) Atik Zra sailkatuta biltzen dituen lana edo "taupaden alfabeto bat".
Jon Kortazarrek "Gabriel Aresti. Poesia eta gizartea" liburua idatzi du
Irakasle eta ikertzaileak Bilboko poetari eskaini dio bere lan berria (Pamiela, 2025), aurten bertan Lauaxetari buruzko beste liburu bat argitaratu eta gero.
Mikel Santiagok "La chica del lago" eleberria aurkeztu du Bilbon
Istorioa Arabako herri txiki batean girotuta dago. Gai orokorrak landu ditu idazleak, ahalik eta irakurle gehienengana iristeko. Jende asko bildu da liburua aurkezteko ekitaldian, eta, ondorioz, guztiak ezin izan dira aretora sartu.
Idazleak, Gabriel Arestiren ispiluari begira
Ostiralean, azaroak 14, Edorta Jimenezek, Sonia Gonzalezek, Tere Irastorzak, Harkaitz Canok, Iñigo Astizek eta Leire Vargasek galdera honi erantzungo diote, Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzan: “Zer ikusten duzu Arestiren ispiluan zeure burua islatzen duzunean?”.
Bakardadea eta nortasuna hartuko ditu hizpide Literaktum letren jaialdiak
Donostiako literatura jaialdiak Juan Jose Millas, Eider Rodriguez, Javier Cercas, Laura Chivite, Arantxa Urretabizkaia, Juan Manuel de Prada, Julen Apella, Belen Gopuegui, Harkaitz Cano eta Ignacio Martinez de Pison gonbidatu ditu, besteak beste.
Anjel Lertxundi sarituko dute Irun literatura sarietan
Azaroaren 22an, Irun literatura sarien 46. edizioko banaketa ekitaldian, omenduko dute Lertxundi. Sariok Garazi Kamio Anduagak, Karlos Linazasoro Izagirrek, Mario Marínek eta Marina Casadok jasoko dituzte.
Bernardo Atxaga: "Pertsonaiarik gabe ez dago nobelarik"
Bernardo Atxaga idazleak Enarak eleberria (Pamiela argitaletxea) aurkeztu du gaur Arte Ederren Bilboko museoan.