Memoria, errelatoa eta presoak, argitu gabeko auziak ETA desagertu eta bi urtera
2020ko maiatzaren 3an bi urte bete dira ETAk amaiera iragarri zuenetik. 2018ko maiatzaren 3an, 14:00etan, egikaritu zen ETAren behin betiko amaiera, Genevako Henri Dunant Fundazioaren egoitzan, Suitzan, irakurri zuten agiriaren bidez, naiz.info eta Berrian ere argitaratzen zelarik.
2011n borroka amaitua bertan behera utzi ostean, agiri horrekin bere "ibilbidearen amaiera" baieztatu zuen ETAk, ibilbide politikoa bukatutzat jo eta egitura guztiak erabat desegin zituela iragarri zuen. Josu Urrutikoetxea eta Marixol Iparragirre militante historikoek jarri zioten ahotsa 14:00ak pasatxoan zabaldu zen adierazpenari.
Hurrengo egunean, maiatzak 4, nazioarteko hainbat pertsona ezagunek gorpuztu zuten ETAren amaiera Kanbon, Arnagako Adierazpena deiturikoarekin. Irati Agorria Cuevasek irakurri zuen euskaraz agiria, Michel Camdessus FMIko zuzendari ohiak frantsesez, Jonathan Powell politikari irlandarrak ingelesez, eta Cuauhtemoc Cardenasek gaztelaniaz. Adierazpenak "irtenbide orokor, justua eta iraunkorra" eskatzen zuen oraindik ere "bakea eraiki behar" zuen Euskal Herriarentzat.
Bi urte geroago, memoriak, errelatoak eta presoen auziak argitu gabe jarraitzen dute.
Gaur egun 203 preso daude Espainiako kartzeletan eta 36 Frantziakoetan, horietatik 26 Lannemezan eta Mont-De-Marsan Euskal Herritik gertuen dauden espetxeetan bilduta (emakumeentzat ez dute modulurik eta horiek urrunago jarraitzen dute). Espainian, bien bitartean, ez da horrelako pausu sendorik eman.
ETAko presoek, berriz, ohiko espetxe legedira atxikitzeko urratsa emana dute gradu aldaketak, baimenak eta askatasuna lortzeko bidean, nahiz eta Espetxe Zuzendaritzak ez dituen prozesu horiek masiboki onartu. Eusko Legebiltzarrak eta Nafarroako Parlamentuak, alderdi politikoek zein gizarte zibilak dispertsioaren amaiera eskatu dute behin eta berriz. Zentzu horretan Sare plataformak salatu du egun hauetan mundu osoa kolpatzen ari den koronabirusa gogor sartu dela espetxeetan eta gaixo dauden presoak, 70 urtetik gorakoak eta zigorren 3/4ak beteta dituztenak aske uzteko eskatu dute, berriro ere.
Estatuko Segurtasun Indarrek irekita dituzte argitu gabeko kasuak eta ETAko kide zein buruzagien atxiloketekin jarraitzen dute. 2019ko maiatzaren 16an, adibidez, Guardia Zibilak Josu Urrutikoetxea atxilotu zuen Frantzian.
Terrorismoaren kontrakoa adituek uste dute ez dagoela inolako aukerarik ETA berriz ere armetara itzultzeko.
Bitartean, errelatoaren bertsio eta sentsibilitate ezberdinak fikzioa hartzen ari dira orain. Hala, Txapartak Ruben Sanchezen "Hondarrak" eleberria argitaratu du edota publiko handiagora zabalduta, berriki "La linea invisible" Txabi Etxebarrietaren hilketa eta ETAren sorrera kontatzen duen Mariano Barrosoren serie emititu dute eta maiatzaren 17an "Patria" estreinatuko du HBOk.
Zure interesekoa izan daiteke
Isabel Diaz Ayuso Madrilgo presidenteak anbulantzian utzi behar izan du Almudenako meza, "ondoezik" zegoelako
Bezperan, Andaluziako PPren kongresuan ere ez zuen parte hartu, "ondoez txiki bat" izan zuelako. Gastroenteritisak eragindako tentsio jaitsiera izan dela esan dute bere inguruko iturriek eta jada senda-agiria eman diotela. Ostiralean Gonzalez Amador Ayusoren bikotekidearen auziperatzea ezagutu zen. Madrilgo Auzitegiak iruzur fiskala egotzita epaituko du.
Erorien Monumentua eraisteko eskatu dute berriz ere Iruñean
Elkarte memorialistak kalera atera dira berriro larunbat honetan, Erorien Monumentua eraistea eskatzeko, eta PSNk, EH Bilduk eta Geroa Baik adostutako proiektua atzera botatzea eskatzeko.
Ertzaintzaren pilotakada bat jaso ostean hil zen Rosa Zarraren omenezko plaka jarri du Donostiako Udalak
Orain arte, 37 plaka jarri ditu Udalak, "terrorismoaren eta motibazio politikoko indarkeriaren biktima izan zirenei espazio publikoan ikusgarritasuna emateko".
Aurrekontuak adosteko proposamen "errealistak eta bideragarriak" eskatu dituzte EAJk eta PSE-EEk, "eredu aldaketarik gabe"
Datorren astean hasiko dira hurrengo urterako Euskadiko aurrekontuak negoziatzen. EH Bilduk eta Sumarrek "koherentzia" eskatu diete Eusko Jaurlaritzako bazkideei, "ezin delako guztiekin aldi berean negoziatu", eta PPk "hobekuntzak" proposatu ditu, batez ere, Osasunean eta Segurtasunean.
Istiluak Lasarte-Orian Voxen presentziaren aurkako protesta batean
Ertzaintzak segurtasun hesia jarri du Voxen mahaiaren inguruan, eta bertan bildutako antifaxisten aurka oldartu da. Lasarte-Oriako PSE-EE, EH Bildu, EAJ eta Elkarrekin Podemos alderdiek ere gaitzetsi dute Vox bertaratu izana.
Espainiako Gobernuak 2027ra arte lanean jarraituko duela ziurtatu du Sanchezek
Brasilen Nazio Batuen Erakundeak klimaren inguruan deitutako COP30 goi-bilera hasi aurretik agintariek izandako bileran parte hartu ostean emandako prentsaurrekoan, Pedro Sanchezek esan du Junts "oso serio" hartzen dutela, baina legegintzaldia amaitzearen aldeko apustua egin du, "ahaleginak merezi duelako"; izan ere, "Espainia azken 45 urteetako unerik onenetako bat igarotzen ari da". Sanchezen arabera, Gobernuak 2026rako aurrekontu-proiektua aurkeztuko du, baina, kontu berriak onartu zein onartu ez, "Espainiak aurrera egiten jarraituko du, eta Gobernuak bere bide-orriarekin jarraituko du 2027an legegintzaldi hau amaitu arte".
Jaurlaritzaren arabera, EAEko erakunde publikoen % 35ek ez dute euskarazko akreditazio-maila "benetan" betetzen
Eusko Jaurlaritzako lehen lehendakariorde eta Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburu Ibone Bengoetxeak jakinarazi duenez, EAEko erakundeen % 35ean "ez da benetan egiaztatu" euskarazko hizkuntza-egiaztapenaren indizea. PPk "gaztelania hiztunen diskriminazioa" salatu arren, popularrak "ez daude batere kezkatuta" % 35 horrekin, eta horrek argi islatzen du PP nolakoa den, Bengoetxearen iritzian.
Euskadik eta Kanariek aldi baterako lan baimenak eskatu dituzte migratzaileentzat
Bakarrik dauden migratzaile adingabeen egoerak "nahiko trabatuta" jarraitzen duela adierazi du Kanarietako Gobernuko presidenteak, eta lurraldeen arteko lankidetza defendatu du.
Ertzaintza tiro errazeko poliziatzat azaltzea egotzi dio Estebanek Otegiri, eta segurtasun forora joateko eskatu dio
EBBko presidenteak deitoratu egin du EH Bilduko buruak euskal polizia autonomikoarekiko "gorrotoa" eragitea "arrazoi politikoengatik", eta segurtasun ereduari buruz eztabaidatzeko eskatu dio lehendakariak bultzatutako foroan.
Lehendakariak esan du ezker abertzalea sistemara hurbildu dela baina euskal gizartearekin oraindik zor etiko izugarria duela
Amaia Martinez VOXeko legebiltzarkideak "ezker erradikalak euskal politika munduan gero eta protagonismo gehiago" izatearen gainean galdetu dio lehendakariari. Pradalesek esan dio ezker abertzalea erakunde sistemara etorri dela azkenean, nahiz eta oraindik euskal gizartearekin zor etiko izugarria duen, eta PSE-EErekin duen koalizio gobernua defendatu du.