Noiz susmatu gure telefonoan birus bat instalatzen saiatzen ari direla?
Ertzaintzak Android sistema eragilea erabiltzen duten telefono mugikorretara SMS bidalketa masiboarekin lotutako iruzur baten berri eman du. Oraingo honetan, iruzurgileek FedEx paketeria enpresa ordezten dute SMS baten bidez, ustezko pakete bat iritsi dela eta arakatu ahal izateko aplikazio bat deskargatu behar dela esanez. Urtebetean gora egin du horrela egiten dituzten iruzurren kopuruak, Internet bidez egiten diren erosketen kopuruak ere gora egin duelako.
Horrelako mezuetan agertzen diren estekak ez dira orri ofizialetakoak. Horien gainean klik eginez gero, aplikazioa deskargatzeko jarraibideak dituen orri bat irekitzen da. Horren atzean, baina, troiar bat egoten da, erabiltzaileen banku-datuak biltzeko asmoz egindakoa.
Biltegi ofiziala ez denez, gailuaren segurtasun-sistemak instalazio horren arriskuen berri eman, eta blokeatu egiten du gailua. Aplikazio maltzurraren orrialde berak ohartarazten du Androidek blokeatu egingo duela, eta segurtasun-sistema hori desblokeatzeko jarraibideak ematen ditu. Aplikazioa instalatu ondoren, erabiltzaileari baimena eskatzen dio ia edozer operazio egin ahal izateko, SMSak bidali eta jasotzeko edota argazkiak ikusteko, besteak beste.
Horrela, iruzurgileek telefonoaren kontrol osoa hartzen dute. Aplikazio horiek gailuen kontrol-zentroarekin konektatzen dira jarraibide berriak deskargatzeko, baita telefono mugikorrean instalatutako kontaktuen zerrenda eta banku-aplikazioak bidaltzeko ere. Biktima bere banku-aplikazioa erabiltzen saiatzen denean, troiarrak orri faltsu bat erakusten dio, horren kredentzialak eskuratzeko. Gainera, mugikorrak SMSak bidaltzen dizkie telefonoan gordeta dauden kontaktu guztiei, biktima gehiago bilatzeko.
Kasu batzuetan, 100 SMS baino gehiagoko bidalketak atzeman dituzte, eta zerbitzu hori doakoa ez bada, telefono-konpainiak fakturan kargatuko ditu. Biktimek aplikazioa ezabatu nahi dutenean, aplikazioak uko egingo dio desinstalatzeko prozesuari, eta gailuari fabrikatik ekarri zituen balioak berriro ezarri behar izaten zaizkio batzuetan.
Horrelako delituak saihesteko aholkuak
· Ez ireki jasotzen dituzun estekak.
· Egiaztatu URL baten bidez zein helbidetara sartu zaren. Domeinuak behar bezala erregistratuta egon behar du.
· Ez deskargatu biltegi ofizialetatik kanpoko aplikaziorik.
· Ondo aztertu aplikazioen baimenak, onartu aurretik. Gehiegizko baimenik eskatuz gero, baliteke aplikazio horrek azaltzen duena baino gehiago egitea eta informazioa biltzeko ezkutuko prozesuak izatea.
· Infektatuta izanez gero, jarri harremanetan telefono-konpainiarekin, SMSak desaktiba ditzan; bestela, baliteke gehiago zabaltzea eta faktura garestiak bidaltzea.
· Troiarra desinstalatzea lortu ezean, fabrikatik ekarri zituen balioak berriro ezarri gailuan.
· Datuak berriro instalatu infektatu aurretik gordetako segurtasun-kopia bat erabiliz. Komeni da segurtasun kopiak aktibo izatea, gailua infektatuz gero datu garrantzitsuak berreskuratu ahal izateko.
Albiste gehiago gizartea
Beskoitzek ikastola berria izango du 2026-2027 ikasturtean
Egun dauden prefabrikatuetatik gertu, lursail bat erosi du Beskoitzeko Udalak eta bertako zati bat ikastolarentzat izango da. Herri Urratsen lortutako diruari esker eta Euskal Herri osotik iritsitako elkartasunari esker, Seaskak milioi bat euroko inbertsioa egingo du. Irailean lanak hasiko dira, eta hurrengo ikasturtean hasiko lirateke Beskoitze aldeko 50 haur inguru baldintza duinetan euskaraz ikasten.
Ehgamek Bilbao Bizkaia Harro ekimena boikoteatzeko deia egin du
EAJk Harrotasunaren Nazioarteko Eguna “bereganatu eta turistifikatu" nahi duela salatu du eta E28 Koordinadorak ekainaren 28rako deitutako manifestazio “herrikoi eta aldarrikatzailera” joateko deia egin du.
500 ekitalditik gora antolatu dituzte 2025eko sanferminetarako
Ostegun honetan aurkeztu dute sanfermin jaien egitarau ofiziala, eta iragarri dutenez, hilaren 14an Sorotan Bele talde gipuzkoarrak emango dio amaiera bederatzi eguneko zoramenari, Gazteluko plazako agertokian.
Alerta laranja Araba eta Nafarroa hegoaldean, arratsalderako iragarrita dauden prezipitazio handiengatik
Tenperatura maximoak 27 eta 35 graduren artean kokatuko dira, tokiaren arabera. Arratsaldetik aurrera baliteke ekaitzak jo eta zaparrada trumoitsuak botatzea. Hori dela eta, alerta laranja ezarriko dute Araba eta Nafarroa hegoaldean.
Klima-aldaketaren ondorioak Euskadin: 0,3 °C gehiago hamarkada bakoitzeko, bero-bolada gehiago eta itsasoaren tenperatura gora
Eusko Jaurlaritzak egindako txosten batek ohartarazi du berotze globalak gero eta ondorio handiagoak dituela Euskadin. Tenperaturak etengabe igo dira 1970etik, bero-boladen egunak bikoiztu dira eta itsas mailak erritmo bizkorrean egiten du aurrera. 2023an, itsasoaren batez besteko tenperatura inoizko altuena izan zen.
Nafarroako Unibertsitatea eta EHU, munduko 600 unibertsitate onenen artean
Massachusettseko Institutu Teknologikoak (MIT) lehen postuari eusten dio, hamalau urtez; ostean, Londresko Imperial College eta Stanfordeko Unibertsitatea daude.
Arartekoak Osakidetzan inbertsioa areagotzearen garrantzia azpimarratu du, herritarren kexak ikusita
Ines Ibañez de Maeztuk adierazi du Osasun Itunaren ostean hartuko diren neurrien esperoan dagoela, egoera hobetuko duten itxaropenarekin. "Etxebizitza eskubidea bete egiten dela bermatuko duten politika publikoen aldeko apustu irmoa" ere eskatu du.
Scientia School enpresak Pryconsa konpainiari saldu dio Amara auzoko Karmelo ikastetxea hartzen zuen eraikina
Scientia Schoolek azaldu duenez, 2019an erosi zuen ikastetxea, baina "matrikulen kopuruak behera egin zuen etengabe". "Egoera horrek itxiera ekarri zuen", gogorarazi du.
Osakidetzak ordutegiak murriztu eta osasun-zentro batzuk itxiko ditu udan
Aldaketa horiek zentroen % 37ri eragingo diete. ELA eta CCOO sindikatuek udako plangintza kritikatu dute. Osakidetzaren egiturazko arazoek “bere horretan jarraitzen dutela” ziurtatu dute eta “benetako konponbideei heltzeko" negoziazio prozesua hastea eskatu dute.
Red Electricak zentralei egotzi die apirileko itzalaldiaren ardura: "Sorgailuek beren konpromisoak bete izan balituzte, ez zen itzalaldirik gertatuko"
Red Electricak, sistemaren operadoreak, erantzukizuna ez du bere gain hartu eta zentral sortzaileen aurka egin du, ez zituztelako bete kolapsoa saihesteko protokolo teknikoak. Gobernuak, bere aldetik, akats ugari egin zituela onartu egin du. Hala ere, operadorearen plangintza zalantzan jartzen du.