Elisa Loncon ekintzaile maputxea, Rene Cassin saria: "Gaur Txilek historia berri bat bizi du"
Elisa Loncon ekintzaile maputxe, akademikoa, hizkuntzalari eta politikariak Rene Cassin Giza Eskubideen saria jaso du asteazken honetan. Sarituaren ahotan, Txilek "historia berri" bat bizi du gaur, "botere eremutik" at egon direnek "parekidetasunean" idatzitako Konstituzio batekin.
Lonconek Eusko Jaurlaritzaren saria jaso du Gasteizen. Txileko komunitate indigenetan ekintzaileak egindako lana saritu nahi izan du Exekutiboak.
Ekitaldian zehar olerki bat mapudungun hizkuntzan irakurri dute. Maputxe herriaren hizkuntza da. Poemak saritua hunkitu du.
Ekintzaileak azaldu duenez, bere arbasoek kolonialismoaren eta Augusto Pinocheten diktaduraren aurka borroka egin zuten, eta bere aiton-amon guztiek amets bera zuten, "kendutako lurraldea", burujabetza eta herriaren kultura berreskuratzea. "Hori da besarkatzen dudan borroka", nabarmendu du.
Txilen prozesu konstituziogile bat abiatu dela azpimarratu du, diktadurak utzitako Konstituzioa aldatzeko, "eredu sozial eta politiko zatitzaile eta demokratiko eskas bati, eredu neoliberalean oinarrituari" zilegitasuna eman ziolako. Gaur Txileko herriek gainditu nahi dute, erantsi duenez. Testua "parekidetasunean" eta ikuspegi deszentralizatzaile batekin idazten ari dira, gaineratu du.
Mapudungun hizkuntza bultzatzea aldarrikatu du, eta hizkuntza baten aurka egiten denean "isiltasunaren mundura" zigortzen dituztela salatu du. Gizateriaren eta duintasunaren kontrako eraso bat da, hizkuntzak "komunikazio, elkarrizketa eta herrien arteko bakerako" tresnak direlako, gogorarazi duenez.
Elisa Loncon Aracnia eskualdeko (Txileko hegoaldea) Traiguen komuna batean jaio zen 1963an. Duela egun gutxi Financial Times-ek munduko 25 emakume garrantzitsuenen artean kokatu zuen.
Ekitaldian, lehendakariak demokrazia erregimen politiko bat baino askoz gehiago dela esan du: "Balio sistema bat da". Elkarrizketa, indarkeriarik eta inposaketarik ez, aniztasuna eta justizia soziala eta nortasun, nazio eta herri guztien aitortza politikoa defendatu ditu buruzagiak.
Urkulluk gogorarazi duenez, Euskadik ongi daki indarkeria, terrorismoa eta bizitza eskubidea ukatzea zer den. Lehendakariaren esanetan, errealitate hori atzean utzi behar da, "biktimenganako eta haien giza eskubideenganako errespetu eta aitortzarekin".
Albiste gehiago gizartea
Lau hildako Madrilen, eraikin bat behera etorrita
Madrilgo erdigunean lau izarreko hotel egiteko zaharberritzen ari diren eraikin baten barruko forjatuan erori zen.
“Online bideojoko hauen diseinua baliatuz pedofiloek haurrak hurbiltzea lortzen dute”
Pediatrek ohartarazi dute hainbat bideojoko arriskutsuak direla haur eta nerabeentzako, online jolastekoak, batik bat. Eta horien artean ezagunena Roblox da, munduan 380 milioi erabiltzaile baino gehiago baititu. Telmo Lazkano hezkuntza eta osasun digitalean adituak horrelako plataformek nola funtzionatzen duten kontatu du.
Arreta non jarri, seme-alabak online bideojokoetan ibiltzen badira?
Online bideojokoek hainbat arrisku dakartzate, sareekin eta Internetekin lotura duen heinean. Horren aurrean gurasoek arreta non jarri behar duten azaldu du Telmo Lazkano hezkuntzan eta haurren osasun digitalean adituak. Besteak beste, adierazi du jokalari bat baino gehiagorentzako jokoetan jarri behar dela fokua, eta txatak dituztenetan bereziki.
Madril erdiguneko eraikin baten zati bat behera etorri da eta hainbat lagun daude agertu barik
Erreskate lanetan Madrilgo Udaleko suhiltzaileak, Polizia Nazionalaren eta Udaltzaingoaren txakurrak eta droneak ari dira lanean. Oraingoz, hiru langile artatu dituzte: bat, larr,i eta bi, arin. Ezbeharra 13:00etan gertatu da, eta alboko beste eraikin bat ere hustu behar izan dute.
Aldirietako tren-zerbitzuak izango duen izena aukeratu ahal izango dute herritarrek
Irekia webgunearen bitartez bozkatu ahal izango da, eta hiru aukera daude: Besaide, Lottu eta Lurbil.
Zortzi zauritu eta lau desagertu Madrilen, Opera inguruan, obretan ari zen eraikin baten zati bat erori da eta
Hileras kaleko eraikin bat behera etorri da, 13:00ak aldera. Lanean ari ziren zazpi langileetako hiru zauriturik atera dituzte, eta lau desagertuta daude.
Ramiro Gonzalez: "Bernedoko udalekuak, modu horretan, ez ziren egin behar"
"12 salaketa daude balizko delituengatik. Ez dut epaituko deliturik dagoen ala ez, baina salaketa asko dira", onartu du Arabako ahaldun nagusiak. Ramiro Gonzalezek adierazi du ez duela eztabaidetan sartu nahi erakundeek gai horretan dituzten eskumenak direla eta. "Erakunde guztiek koordinazioa hobetzeko behar adina lan egiteko unea da", gaineratu du.
Istripua izan da Sestaoko ACB altzairutegian, eta bi langile zauritu dira
Zauritutako langileak Gurutzetako Ospitalera eraman dituzte, erre egin direlako. Enpresak azaldu duenez, arku elektriko bat sortu da (deskarga elektrikoa), eta erredurak eragin dizkie bi langileei.
Kontseiluak milaka euskaltzale bildu nahi ditu abenduaren 27an Bilbon, "euskararen soinu banda" ardatz hartuta
Ekitaldirako sarrerak urriaren 16tik aurrera izango dira eskuragarri Pizkundea.eus webgunean, 10 euroren truke. Antolatzaileek adierazi dute "euskara lehen lerrora ekarri eta benetako jauzia eragiteko" garaia dela. Horregatik, euskarari "pizkunde" berria ematera gonbidatu ditu euskaltzale oro.
Ane, Laia eta June, eta Oihan, Martin eta Markel dira neska-mutil jaioberrien izen ohikoenak
Ane da, 1998tik, neska izena aukeratzeko orduan gurasoen kutunena Euskal Autonomia Erkidegoan, hirurteko datuak kontuan hartuta. Mutil izenen kasuan, Oihan izena laugarren tokitik lehenengora igaro da.